«Εθελοντισμός Τώρα» και στη Σκόπελο, για την ανάπτυξη και το καλό του Νησιού!

Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών
Απόστολος Δ. Παναγιώτου

Συγκέντρωση – συζήτηση πραγματοποιήθηκε την Δευτέρα 16 Απριλίου στο Δημοτικό καφενείο Σκοπέλου, όπου ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Απόστολος Δ. Παναγιώτου ανέπτυξε το θέμα «Εθελοντισμός Τώρα!».

Στην ομιλία παραβρέθηκαν ο Δήμαρχος Σκοπέλου Γιώργος Μιχελής, η αντιδήμαρχος Παναγιώτα Αγγελέτου, η δημοτική σύμβουλος και υπεύθυνη του Γραφείου Εθελοντισμού Μάχη Παπαδαυίδ, η σύμβουλος της δημοτικής κοινότητας Σκοπέλου και μέλος του Γραφείου Εθελοντισμού Ελένη Χανά, η πρόεδρος της δημοτικής κοινότητας Γλώσσας Ελ. Παπαχρήστου και πολλοί Σκοπελίτες, οι οποίοι παρακολούθησαν με ενδιαφέρον την ομιλία την οποία μπορείτε να ακούσετε εδώ ή να την διαβάσετε παρακάτω:

«Η έννοια του εθελοντισμού βασίζεται στην ιδέα της ανθρώπινης αλληλοβοήθειας και οι ρίζες του είναι βαθιές μέσα στην ιστορία και τη διαχρονική εξέλιξη της κοινωνίας.

Εθελοντισμός είναι η μη αμειβόμενη και δίχως επαγγελματική εξέλιξη δραστηριοποίηση των πολιτών, που αποβλέπει στην ευημερία του συνανθρώπου, της κοινότητας και της κοινωνίας γενικότερα. Συνδυάζει τα...
στοιχεία της ελεύθερης σκέψης και επιλογής με την ένταξη σε ένα πρόγραμμα δράσης. Ως ελεύθερη απόφαση, είναι προσωπική υπόθεση, είναι τρόπος ζωής και ατομική πειθαρχία. Είναι η αγάπη για τη βοήθεια και τη στήριξη της ανάγκης των άλλων, του τόπου.

Ο Εθελοντισμός είναι Στάση Ζωής !

Ο εθελοντισμός είναι ο δείκτης του πολιτισμού μιας κοινωνίας και συνεχίζει να εμπνέει τον κόσμο όλο ένα και περισσότερο, ειδικά στη σημερινή εποχή όπου κυριαρχεί ο ατομικισμός. O εθελοντισμός είναι ένα θέμα που μας αγγίζει όλους, ανεξαρτήτως ηλικίας, κοινωνικής, οικονομικής τάξης και επαγγελματικής ιδιότητας. Αν λάβουμε αυτό υπόψη, μπορούμε εύκολα να ισχυριστούμε ότι σχεδόν όλοι οι πολίτες μπορούν να γίνουν εθελοντές.
Εθελοντής είναι ο πολίτης εκείνος που προσφέρει ανιδιοτελώς τον ελεύθερο χρόνο του, τη γνώση του για χρήσιμες δράσεις προς όφελος άλλων, χωρίς να περιμένει αντάλλαγμα. Με αυτή την έννοια ο εθελοντισμός ταυτίζεται με τη φιλανθρωπία και την αγάπη για το συνάνθρωπο. Ας μην ξεχνούμε το ρητό:

«Όταν δίνεις γεμίζει η καρδιά σου, όταν παίρνεις γεμίζει το χέρι σου»

Ο εθελοντισμός δεν περιορίζεται μόνο στην παροχή ανιδιοτελούς κοινωνικού έργου, αλλά περισσότερο αφορά μια στάση ζωής με ιδιαίτερες αξίες, όπως η φιλανθρωπία, η αλληλεγγύη, η κοινωνική δικαιοσύνη και η κοινωνική συμμετοχή. Oι εθελοντές θεωρούνται περισσότερο συνεργάτες παρά φιλάνθρωποι. Εντάσσονται στη λειτουργία των υπηρεσιών και των προγραμμάτων κάποιου οργανισμού, αναλαμβάνουν εξειδικευμένους ρόλους, συνεργάζονται με τα μέλη του προσωπικού, ή ενεργούν αυτοτελώς.

Ο Εθελοντισμός:

• Φέρνει τους ανθρώπους πιο κοντά και βοηθάει να διευθετηθούν κοινωνικά προβλήματα στη βάση.
• Ενισχύει την απόκτηση κοινωνικών, επικοινωνιακών και επαγγελματικών δεξιοτήτων και αναπτύσσει νέες ικανότητες.
• Ενδυναμώνει και δίνει νέο περιεχόμενο στη ζωή των ενηλίκων.
• Αυξάνει τη δυνατότητα ενεργούς συμμετοχής των νέων στη ζωή και στην προσφορά.
• Αποτελεί, εν δυνάμει, χώρο ανάπτυξης νέων κοινωνικών υπηρεσιών.
• Οδηγεί στην εσωτερική ολοκλήρωση του πολίτη-εθελοντή και στη συνολική αλλαγή της κοινωνίας, από άκρως ατομικιστικής σε κοινωνία αλληλεγγύης.

Στη σημερινή εποχή, η συνεχώς αυξανόμενη τάση δραστηριοποίησης εθελοντικών οργανώσεων είναι αποτέλεσμα της αδυναμίας του Κράτους να αντιμετωπίσει ικανοποιητικά τα ολοένα και πιο σύνθετα κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά προβλήματα. Έτσι, οι εθελοντικές οργανώσεις ουσιαστικά δραστηριοποιούνται και συνεισφέρουν στην παραγωγή των "δημοσίων αγαθών". Αγαθά που το Κράτος αδυνατεί να προσφέρει σε επαρκή ποσότητα και ποιότητα, αλλά και ο ιδιωτικός τομέας δεν επιθυμεί να τα προσφέρει, εφόσον δεν υπάρχει κέρδος. Για τον λόγο αυτό οι προνοιακές και κοινωνικές υπηρεσίες, ο πολιτισμός, το περιβάλλον, κ.λ.π., αποτελούν τους χώρους στους οποίους οι εθελοντικές οργανώσεις καλούνται να δραστηριοποιηθούν.

Στο πλαίσιο της ανθρώπινης αλληλοβοήθειας, η προσφορά εθελοντικής υπηρεσίας έχει πολλές μορφές δράσης, όπως: συνοδεία ανήμπορων ατόμων, βοήθεια στο σπίτι, εμψύχωση, δωρεά αίματος και οργάνων, μεταφορά ασθενών, επανένταξη, εξειδικευμένες και επαγγελματικές παροχές, υγειονομικές φροντίδες, ψυχαγωγία, κοινωνική γραμματεία, νομική βοήθεια, κ.λ.π.
Στο πλαίσιο της κοινότητας – κοινωνίας, αναπτύσσεται:

- περιβαλλοντικός εθελοντισμός, μέσω της λήψης πρωτοβουλιών για την οργάνωση προγραμμάτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης των παιδιών και των νέων, την καθαριότητα των κοινόχρηστων χώρων, των δασών και των παραθαλάσσιων περιοχών, κ.λ.π.

- πολιτιστικός εθελοντισμός, μέσω της οργάνωσης από νεανικές ιδίως εθελοντικές οργανώσεις, πολιτιστικών θεατρικών, μουσικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων, που εκφράζουν τη νεανική φαντασία και δημιουργικότητα, πέρα από τη λογική της αγοράς και του κέρδους.

- διεθνής εθελοντισμός, ως προσφορά αλληλεγγύης και γνώσης στις τρίτες χώρες, ή ανθρωπιστικών υπηρεσιών στις ζώνες πολεμικών συγκρούσεων.
H εθελοντική δράση αποτελεί μαθησιακή-μορφωτική λειτουργία που ενδυναμώνει την κοινωνική αλληλεγγύη και συνοχή, ενισχύει την ενεργό συμμετοχή και τη συνύπαρξη, προσδίδοντας νέο περιεχόμενο στη ζωή μας. Ο εθελοντισμός αυξάνει τη δυνατότητα ενεργού συμμετοχής των νέων στη ζωή και την εργασία. Εκατομμύρια πολίτες σε ολόκληρη την Ευρώπη ασχολούνται ενεργά με διάφορες μορφές εθελοντισμού και συμβάλουν στην οικονομική ανάπτυξη. Σύμφωνα με τον OHE, το 8% του AEΠ των κρατών (και σε ορισμένα κράτη μέχρι το 15%), είναι αποτέλεσμα της εθελοντικής δράσης. Μερικές πρόσφατες εκτιμήσεις:

- Στην Αγγλία, 23 εκατομμύρια άνθρωποι προσφέρουν εθελοντική εργασία  κάθε χρόνο, αποτελώντας ένα εργατικό δυναμικό ισοδύναμο με 180.000 εργαζομένους πλήρους απασχόλησης. Για κάθε 1 ΕΥΡΩ της δημόσιας χρηματοδότησης που δαπανάται για να υποστηριχθεί ο εθελοντισμός, οι εθελοντές προσφέρουν εργασία αξίας 30 ΕΥΡΩ. Η οικονομική αξία του επίσημου εθελοντισμού έχει υπολογισθεί σε περισσότερα από 65 δις ΕΥΡΩ ετησίως, ή ~ 8% του ΑΕΠ.

- Οι Βέλγοι αφιερώνουν 5 ώρες την εβδομάδα σε εθελοντικές δραστηριότητες, που είναι ισοδύναμο με περίπου 200.000 θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης.

- Στη Γαλλία το 2002, ο χρόνος που αφιερώθηκε σε εθελοντικές εργασίες ήταν ισοδύναμος με περισσότερες από 716.000 θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης. 

- Στη Γερμανία, 23 εκατομμύρια πολίτες (36%) συμμετέχουν σε διάφορα είδη εθελοντικών εργασιών.

- Στην Ιρλανδία, το 33% του ενήλικου πληθυσμού, δηλαδή περίπου 1.300.000 άτομα, ασχολείται με τον εθελοντισμό.

- Στην Πολωνία το 2004, περίπου 5,4 εκατομμύρια πολίτες (18%) ασχολήθηκαν με τον εθελοντισμό. Η κατ' εκτίμηση οικονομική αξία του εθελοντισμού ανήλθε στα 124 εκατομμύρια ΕΥΡΩ.

Στη χώρα μας, ο εθελοντισμός σαν θεσμός δεν έχει ακόμη ανάλογη ανάπτυξη με αυτή των άλλων χωρών της Δύσης. Είναι όμως Τώρα, όσο ποτέ άλλοτε, επιτακτική ανάγκη να φτάσει στα επίπεδα των χωρών αυτών.

Tο συμπέρασμα είναι ότι καμία χώρα δεν μπορεί να αναπτυχθεί χωρίς τη συνεισφορά των εθελοντών, ατομικά ή συλλογικά, με τυπικές ή άτυπες μορφές.

«Εθελοντισμός Τώρα», λοιπόν, και στη Σκόπελο,

για την ανάπτυξη και το καλό του Νησιού!

Απόστολος Δ. Παναγιώτου