Τελείωσε το Μουσικό Φεστιβάλ...

...και τώρα μπορούμε(;) να μιλήσουμε και όσοι

επιλέξαμε να μείνουμε “έξω από το χορό”

Πριν μιλήσω για το συγκεκριμένο γεγονός θα σας αναφέρω κάποια γεγονότα.

Η ιδέα ενός μουσικού φεστιβάλ/γεγονότος/εργαστηρίου -όπως θέλετε πείτε το- δεν είναι τωρινή, την είχαν πολλοί και αρκετά χρόνια πριν. Δε μπορώ να γνωρίζω όλες τις περιπτώσεις, αλλά από αυτά που σίγουρα γνωρίζω, ένα είναι ότι ο Κώστας ο Καλαφάτης πριν από πολλά χρόνια (2005 αν θυμάμαι καλά) κατέθεσε ολοκληρωμένη πρόταση για τη δημιουργία του μουσικού αυτού γεγονότος. Η πρόταση αυτή κατέληξε σε κάποιο συρτάρι του τότε Δημάρχου.

Αντίστοιχη τύχη είχε και νεότερη πρόταση του τωρινού Διοικητή του Πυροσβεστικού Κλιμακίου Σκοπέλου, του Βαγγέλη του Καραμήντζα, με τον οποίο έχω την ευχαρίστηση να συνευρίσκομαι μουσικά εδώ και δύο χρόνια.

Πριν από δύο περίπου χρόνια και χωρίς ακόμη να γνωρίζω τις δύο προηγούμενες περιπτώσεις, σε μια συνάντηση με τον τωρινό Δήμαρχο Σκοπέλου κ. Μιχελή, εγώ ο ίδιος του ανέφερα την ιδέα που είχα για τη...
δημιουργία ενός μουσικού φεστιβάλ βασισμένου πάνω σε ήδη γνωστές και επιτυχημένες συνταγές (βλέπε Αγιος Λαυρέντιος). Ενδιαφέρον υπήρξε αλλά όχι και υλοποίηση του εγχειρήματος.

Επειδή όμως η ιδέα όπως τη διαμόρφωσα σε μετέπειτα συζητήσεις δεν έλεγε να φύγει από το μυαλό μου, επιχείρησα να ξαναθέσω το θέμα με ένα άλλο τρόπο στο τραπέζι. Αφού κατά μόνας δεν μπορούσαμε να προωθήσουμε την ιδέα, θα έπρεπε να τη θέσω μέσω άλλης οδού πιο επίσημης. Ανέλυσα λοιπόν τους βασικούς της άξονες στο φίλο μου το Βαγγέλη το Δρόσο, που είναι στην Τουριστική Επιτροπή του Δήμου μήπως και καταφέρει να την προτάξει μέσω της ιδιότητάς του και να το βάλουμε μπροστά με χρονικό ορίζοντα που θα μας επέτρεπε να το οργανώσουμε σωστά και με λεπτομέρεια, δηλαδή του χρόνου. Του άρεσε πολύ η ιδέα και έδειξε θέληση για να την προωθήσει.

Κάτι λιγότερο από 3 εβδομάδες μετά ήρθε η ανακοίνωση του φετινού φεστιβάλ. Ενδιαμέσως εγώ έχω ήδη βολιδοσκοπήσει με προσωπική επαφή σημαντικούς καλλιτέχνες διερευνώντας τη βούληση τους να συμμετάσχουν σε αυτό που θα φτιάχναμε και οι απαντήσεις τους ήταν θετικότατες. Με την ανακοίνωση λοιπόν πάγωσε η όποια προσπάθεια για λόγους που θα τους αναφέρω πιο κάτω.

Πρέπει όμως να αναφέρω κάποια βασικά στοιχεία της ιδέας που κατέθεσα.

Μιλάμε για ένα μουσικό γεγονός που θα αφορά το ρεμπέτικο (σε πρώτη φάση). Σε επόμενη φάση θα μπορούσε να φιλοξενήσει και κάποιο συγγενές είδος μουσικής, αλλά η βάση και ο χαρακτήρας του θα είναι το ρεμπέτικο.

Το ρεμπέτικο ευνοεί για πολλούς λόγους. Πρώτα από όλα αποτελεί για τους Σκοπελίτες γνωστό ήχο και δεν θα ξενίσει. Έπειτα το ρεμπέτικο είναι τουριστικό προϊόν από μόνο του. Τρίτο και όχι λιγότερο σημαντικό, υπάρχουν ήδη στη Σκόπελο καλλιτέχνες να το υποστηρίξουν και δεν απαιτούνται μεγάλες σε αριθμό προσθήκες, οι οποίες θα υπάρχουν και θα είναι επιλεγμένοι και γνωστοί καλλιτέχνες του είδους.

Το ρεμπέτικο ευνοεί επίσης και τον άλλο στόχο του φεστιβάλ, τα μουσικά εργαστήρια. Δεν απαιτείται ούτε μεγάλος σε κόστος εξοπλισμός για να πραγματοποιηθούν μαθήματα από τους καλλιτέχνες στον κόσμο.

Το ιδανικό διάστημα τέλεσης του φεστιβάλ είναι είτε το τέλος του Ιουνίου, είτε οι αρχές του Σεπτέμβρη, αλλά επειδή για να καταφέρουμε να έχουμε επιτυχία σε αυτές τις περιόδους θα πρέπει να έχει ήδη καθιερωθεί το γεγονός, στην αρχή θα πρέπει να το τοποθετήσουμε χρονικά το πρώτο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου. Με αυτό τον τρόπο θα μαθευτεί και θα ακουστεί, ώστε να μπορούμε μετά να το πάμε λιγάκι έξω από τη σεζόν για να καταφέρουμε να την επεκτείνουμε.

Η όλη διοργάνωση θα ανήκε αποκλειστικά και μόνο στο Δήμο Σκοπέλου και σε συγκεκριμένα άτομα με συγκεκριμένες αρμοδιότητες. Τρία άτομα είναι δυνατό αν αφιερώσουν λίγες ώρες την εβδομάδα για μερικούς μήνες να το στήσουν άψογα. Ο ένας για το καλλιτεχνικό κομμάτι (επαφές, πρόγραμμα, κλπ), ο δεύτερος για το στήσιμο των συναυλιακων χώρων (εξέδρες, μηχανήματα, διαφημιστικά, κλπ) και ο τρίτος για τη στέγαση και εστίαση των καλλιτεχνών αλλά και τους χώρους διαμονής των επισκεπτών.

Αυτά τα λίγα και βασικά χωρίς πολλές λεπτομέρειες (που υπάρχουν διαθέσιμες).

Πάμε λοιπόν στο φετινό γεγονός.

Για μπορεί ένας τόπος να στηρίξει ένα μουσικό φεστιβάλ και να το καταστήσει θεσμό θα πρέπει να υπάρχουν οι παρακάτω τρεις προϋποθέσεις:

Πρώτον να υπάρχει μουσική παιδεία και κουλτούρα. Δηλαδή οι κάτοικοι του τόπου αυτού να ασχολούνται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο με τη μουσική. Στη Σκόπελο έχουμε σημαντικά τέτοια δείγματα. Από τον Ξηντάρη και το Σύρο, μέχρι τον Αστεριάδη και το Βαγγελάκη τον Κοχύλη. Αναφέρω μόνο αυτούς για να καταδείξω ότι ο πυλώνας της μουσικής παράδοσης στο Σκόπελο είναι το ρεμπέτικο. Φυσικά και δεν ξεχνώ τους άλλους, όπως την Κατερίνα για παράδειγμα που εκτός των άλλων μαθαίνει μουσική στα παιδιά, τον Λαρυγγάκη, ακόμα και τον τωρινό Δήμαρχο.

Η δεύτερη προϋπόθεση αφορά τις υποδομές και υπηρεσίες. Οι επισκέπτες τέτοιων μουσικών γεγονότων είναι κατά βάση νέοι και αρέσκονται σε εναλλακτικές μορφές τουρισμού, όπως για παράδειγμα το κάμπινγκ. Αν θέλουμε ένα τέτοιο φεστιβάλ να τραβήξει κόσμο είμαστε υποχρεωμένοι ως Σκόπελος να παρέχουμε και τέτοιες υπηρεσίες.

Η τρίτη και ίσως σημαντικότερη προϋπόθεση είναι ο χαρακτήρας του φεστιβάλ. Δεν νοείται σοβαρό φεστιβάλ που να μην έχει χαρακτήρα. Είτε θα αφορά τη ροκ μουσική, είτε το ρεμπέτικο, ο χαρακτήρας ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ να υπάρχει.

Φέτος λοιπόν έγινε ένα φεστιβάλ που:

1. ΔΕΝ είχε χαρακτήρα. Ακούστηκαν παντελώς αναντίστοιχοι ήχοι σε μια προσπάθεια να παίξουν όσο πιο πολλοί γίνεται. Διαβάζω από το site του: “Για πρώτη φορά ο Δήμος Σκοπέλου επιχειρεί να πραγματοποιήσει στο νησί, ένα Μουσικό Φεστιβάλ με συμμετοχή καλλιτεχνών από όλο τον κόσμο, από όλη την Ελλάδα και φυσικά τη Σκόπελο". Αυτό εξ αρχής είναι λάθος και δείχνει άγνοια και προχειρότητα.
2. ΔΕΝ είχε “δια ταύτα”. Δεν άφησε μουσική γνώση στο νησί (ούτε ένα εργαστήρι) και δεν άφησε παρακαταθήκη για το μέλλον. Δεν υπάρχει κάτι που θα θυμούνται οι θεατές ως σημείο αναφοράς. Ίσως μονάχα την οικογενειοκρατία. Με άλλα λόγια δεν άφησε κίνητρο για του χρόνου στον κόσμο.
3. Η επιλογή του χρόνου τέλεσης του φεστιβάλ αποδείχθηκε λάθος. Ένας επισκέπτης που βρισκόταν στη Σκόπελο αυτές τις ημέρες πιθανώς να παρακολουθούσε μια εκδήλωση. Πόσοι όμως θα διάλεγαν, ως τόπο διακοπών τους, τη Σκόπελο το Μάιο για να παρακολουθήσουν ένα φεστιβάλ αγνώστου ταυτότητας; Άρα το φεστιβάλ δεν κατόρθωσε να αυτοπροβληθεί ως όφειλε λόγω της λανθασμένης αυτής επιλογής.

Τα συμπεράσματα που βγάζω είναι:

1. Το φεστιβάλ απέτυχε φέτος και πιθανότατα θα το ξεχάσουμε ως ύπαρξη τα επόμενα χρόνια.
2. Το Μουσικό Φεστιβάλ Σκοπέλου ως έννοια “κάηκε” λόγω βιασύνης και προχειρότητας και είναι πλέον εξαιρετικά δύσκολο να ξεκινήσει οποιαδήποτε προσπάθεια ακόμα και με τις πιο στέρεες βάσεις.

Για όσους αναρρωτιούνται γιατί δεν πήρα εγώ μέρος θα απαντήσω εκ των προτέρων. Δεν πήρα μέρος για λόγους κυρίως εγωιστικούς:

• Τσατίστηκα όταν έμαθα ότι ενώ όλες οι προαναφερθείσες προτάσεις πήγαν άκλαυτες -που λένε και στο χωριό μου- μόλις ήρθαν οι Άγγλοι τρέξανε όλοι να τους στηρίξουν.

• Νευρίασα γιατί ήξερα από την αρχή ότι το εν λόγω φεστιβάλ θα ήταν η ταφόπλακα της ιδέας ενός οργανωμένου και με προοπτικές Ρεμπέτικου Φεστιβάλ.

• Απογοητεύτηκα όταν συνειδητοποίησα η πίεση του να γίνει σώνει και καλά αυτό το φεστιβάλ προέρχεται όχι από το όραμα και την όρεξη αλλά από άλλα κίνητρα.

Εξεπλάγην όταν με πλησίασε εκ των διοργανωτών μέλος των Εθελοντών και μου πρότεινε να συμμετάσχω προσπαθώντας να με πείσει με επιχειρήματα του στυλ “παίξε και που ξέρεις μπορεί να ανοίξει κάποια πόρτα και για σένα”. Εθελοντισμός μέσω ιδιοτέλειας δηλαδή! Για λόγους ευγένειας τότε απάντησα ότι έχω αυξημένες υποχρεώσεις λόγω Πανελλαδικών Εξετάσεων, αλλά ξέρετε μερικοί δεν έχουμε βλέψεις για μεγάλες πόρτες ...

Υ.Γ1 : Σε καμία περίπτωση δεν κρίνω όσους καλλιτέχνες θέλησαν να λάβουν μέρος σε αυτό το φεστιβάλ.

Υ.Γ2 : Τα παραπάνω ισχύουν για ένα φεστιβάλ το οποίο φιλοδοξούμε να αποτελέσει τουριστικό προϊόν. Αν θέλουμε κάτι για να περνάμε καλά οι ντόπιοι απλά δεν το ονομάζουμε φεστιβάλ και δε χρειαζόμαστε καμιά οργάνωση και κανένα μαέστρο για να μας το φτιάξει. Δόξα το Θεό οι ντόπιοι καλλιτέχνες το κατέχουνε άψογα το αντικείμενο.

Δημήτρης Ντακούλας

μέλος του σχήματος “Μουσικοί Μετανάστες”