Οι «Φίλοι του Κάστρου» Σκιάθου έκοψαν πίτα...

Την Κυριακή 12 Ιανουαρίου και στην Αίθουσα Εκδηλώσεων του Πνευματικού Κέντρου των Ενοριών Σκιάθου πραγματοποιήθηκε η Κοπή της Πρωτοχρονιάτικης Βασιλόπιτας του Πολιτιστικού Σωματείου ‘‘Φίλοι του Κάστρου’’.

Στην κατάμεστη αίθουσα του Πνευματικού Κέντρου παρέστησαν μεταξύ άλλων ο Δήμαρχος Σκιάθου Νικόλαος Πλωμαρίτης, μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου Σκιάθου, εκπρόσωποι Αρχών και Υπηρεσιών καθώς και φορείς άλλων Συλλόγων του νησιού.

Η βραδιά ξεκίνησε με την παιδική χορωδία του Πνευματικού Κέντρου, που έψαλε παραδοσιακά Κάλαντα της Πρωτοχρονιάς.

Ακολούθως, ο Πρόεδρος του Συλλόγου παπα-Γιώργης Σταματάς, ευχαρίστησε όσους συνέδραμαν ηθικά και υλικά στις δράσεις που έλαβαν χώρα στο Κάστρο της Σκιάθου τη χρονιά που μας πέρασε. Τον Δήμαρχο Σκιάθου για την αρωγή του και το ενδιαφέρον του για το Μεσαιωνικό Οικισμό της Σκιάθου, την Έφορο Βυζαντινών Αρχαιοτήτων κα Σδρόλια και τον Πρόεδρο της Ομάδας Εθελοντικής Περιβαλλοντικής...

Ομάδας Αλμυρού Εν Δράσει κ. Καραζούπη για την ένταξη των εργασιών του Κάστρου στο Πρόγραμμα ΕΣΠΑ, το συνεργείο που εργάστηκε στο Κάστρο, τους ‘’καστρινούς’’, μέλη του Συλλόγου που εργάζονται εθελοντικά και αφιλοκερδώς στο Κάστρο όλο το χρόνο και το ζεύγος Σταμάτη Κουϊμτζή και Αναστασίας Φιλαρέτου που συνέβαλαν καθοριστικά στην επιτυχία του προγράμματος και στη μεταφορά του συνεργείου στο χώρο του Κάστρου.

Στη συνέχεια, αναγνώστηκαν δύο επιστολές, της Εφόρου 7ης Εφορίας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων κας Σδρόλια και του Προέδρου της Εθελοντικής Περιβαλλοντικής Ομάδας Αλμυρού εν Δράσει, κ. Καραζούπη, οι οποίοι λόγω υποχρεώσεων δεν παρέστησαν στην εκδήλωση. 

Ακολούθησε η παρουσίαση από την αρχαιολόγο Κυρατσώ Τσιμπλή των Εργασιών που πραγματοποιήθηκαν στο Κάστρο από τον Απρίλιο έως τον Νοέμβριο του 2013, μέσα από πρόγραμμα που προώθησε η Εθελοντική Περιβαλλοντική Ομάδα Αλμυρού Εν Δράσει και η 7η ΕΒΑ,  χρηματοδοτούμενο από το ΕΣΠΑ. Με άρτιο επιστημονικό τρόπο η Κυρατσώ Τσιμπλή παρουσίασε τις τέσσερις φάσεις εργασιών που έλαβαν χώρα στο Κάστρο το διάστημα αυτό.

Στην πρώτη φάση πραγματοποιήθηκαν εργασίες καθαρισμού όλων των προσβάσιμων σημείων περιμετρικά των στεγασμένων και μη κτιρίων του φρουρίου, ενώ έγινε προσπάθεια διάνοιξης μονοπατιού προς το βόρειο άκρο του φρουρίου και τις πολεμίστρες. 

Στη δεύτερη φάση, ξεκίνησαν εργασίες πλευρικά του Ναού του Χριστού, προκειμένου να δημιουργηθεί αγωγός αποστράγγισης της εισρέουσας υγρασίας στο Ναό του Χριστού. Εκεί αποκαλύφθηκε παλαιότερο λιθόστρωτο καλντερίμι, κατηφορικό προς το ιερό, καθώς και λιθοδομή που προσδιορίζει επακριβώς τα όριά του.

Στην τρίτη φάση και με τις οδηγίες της Εφόρου κας Σδρόλια, πραγματοποιήθηκαν ανασκαφικές εργασίες στο δυτικό τοίχο του Ναού του Χριστού, όπου κατά τη συντήρηση των τοιχογραφιών, δύο χρόνια πριν, αποκαλύφθηκε η εσωτερική πλευρά της παλαιάς κεντρικής εισόδου του Ναού. Οι εργασίες έφεραν στο φως μια φρεατοειδή λιθόκτιστη κατασκευή πλησίον της δυτικής θύρας που προφανώς αποτελεί το χωνευτήρι του Ναού για τα απόνερα των βαπτίσεων. Στο ανώτερο τμήμα του επικάθεται κυκλική μονολιθική λεκάνη από πωρόλιθο, με οπή στο μέσο, που σφραγίζεται με άλλο στρογγυλό λαξευτό λίθο. Η κατασκευή του ανάγεται στην πρώιμη μεταβυζαντινή εποχή.

Στο τέλος της εισηγήσεώς της παρουσίασε στο ευρύ κοινό τα ευρήματα που έφεραν στο φως οι ανασκαφικές εργασίες, ανάμεσα στα οποία προκάλεσαν εντύπωση ένα γυναικείο ενώτιο και ανθρώπινα οστά, που προέρχονται μάλλον από διαλυμένο τάφο και βρέθηκαν εντός του χωνευτηρίου. Ευχαρίστησε επίσης όσους φορείς συνέδραμαν στην προσπάθεια αυτή, καθώς και τα μέλη του πενταμελούς συνεργείου που εργάστηκαν τους μήνες αυτούς.

Ακολούθησε η παρουσίαση του Κωνσταντίνου Κουτούμπα, υπ. Διδ. Θεολογίας, Αγιογράφου, Καθηγητού Βυζ. Μουσικής και Γ. Γραμματέως του Συλλόγου, που αφορούσε στα αντίγραφα βημόθυρα (κλικ), που αγιογράφησε δωρεάν και τοποθετήθηκαν στο Ναό της Γεννήσεως του Χριστού στο Κάστρο.

Όπως τόνισε στην εισήγησή του, από τους στόχους του Συλλόγου δεν είναι μόνο η εντατικές εργασίες συντήρησης και αποκατάστασης των σωζόμενων ναών και κτηρίων αλλά και ο καλλωπισμός προκειμένου τα μνημεία να επανέλθουν όσο το δυνατόν στην αρχική τους μορφή. 

Την δεκαετία του '60 τα βημόθυρα μεταφέρθηκαν μαζί με τις εικόνες του Τέμπλου στους ενοριακούς Ναούς της νέας πολίχνης, για λόγους ασφαλείας. Έκτοτε, το τέμπλο παρέμενε χωρίς βημόθυρα, πράγμα που αλλοίωνε την αισθητική του Ναού, ενώ δεν εμπόδιζε τις ορδές των αλλοδαπών τουριστών να εισέρχονται από περιέργεια στο Ιερό βήμα.

Ο Κωνσταντίνος Κουτούμπας παρουσίασε τα στάδια διεργασίας της ξυλόγλυπτης επιφάνειας, από την προετοιμασία του ξύλου, την επιχρύσωση και τη στίλβωση του χρυσού έως την εικονογράφησή τους, εργασίας που διήρκεσε πάνω από 6 μήνες.

Κατά την επεξεργασία τους, η πίσω πλευρά κηρώθηκε με αγνό μελισσοκέρι αραιωμένο σε άοσμο νέφτι ζωγραφικής και επιχρωματισμένο με σκόνη αγιογραφίας. Η πρόσθια όψη τους επιχρίστηκε με θερμή προετοιμασία, ενώ στα σημεία όπου ιστορήθηκαν τα εικονίδια τοποθετήθηκε κάτω από το επίχρισμα ειδικό ύφασμα (βαμβακερό τουλπάνι), ώστε να συγκρατηθούν οι ζωγραφισμένες επιφάνειες στο ξύλο από την υγρασία. 

Τα σκαλιστά τμήματα επιχρυσώθηκαν με την τεχνική του στιλβωτού, τεχνική η οποία χρησιμοποιούνταν ευρύτερα στα ξυλόγλυπτα της εποχής αυτής. Για τον λόγω αυτό στις σκαλιστές επιφάνειες εφαρμόστηκε ειδικό μείγμα από άργιλο, το γνωστό άμπολι, πάνω στο οποίο επικολλήθηκαν φύλλα χρυσού, τα οποία στιλβώθηκαν με ειδικά εργαλεία από λευκό όνυχα, τους αχάτες.

Αφού ολοκληρώθηκαν οι επιχρυσώσεις, ζωγραφίστηκαν οι ουδέτερες επιφάνειες κατά το πρότυπο των παλαιών, όπου χρησιμοποιήθηκαν χρώματα παστέλ αγιογραφίας με αυγό, ενώ οι εικόνες αγιογραφήθηκαν με χρώματα σε σκόνη και αυγό. Τα βημόθυρα φέρουν την εικόνα του Ευαγγελισμού και τις μορφές των Προφητών Δαυίδ και Σολομώντος στο ανώτερο τμήμα, ενώ στο κατώτερο τμήμα τους εικονίζονται οι Τρεις Ιεράρχες και ο Άγιος Νικόλαος. Στις επιφάνειες εφαρμόστηκαν τριών ειδών βερνίκια, κάθε ένα διαφορετικής σύνθεσης και πυκνότητας αναλόγως με το σημείο όπου εφαρμόστηκαν.

Μετά την ολοκλήρωση των παρουσιάσεων και του Απολογισμού του 2013, στον ισόγειο χώρο του Πνευματικού Κέντρου έγινε η Κοπή της Βασιλόπιτας, στην οποία κληρώθηκαν δύο δώρα, ένας πίνακας ζωγραφικής διά χειρός παπα-Νικόλα Σταματά, και ένας βραστήρας προσφορά του καταστήματος Ήλεκτρον. Παράλληλα προβλήθηκε το γνωστό αφιέρωμα της Δόμνας Σαμίου στα παραδοσιακά τραγούδια της Σκιάθου γυρισμένο το 1976. 

• Ο Σύλλογος «φίλοι του Κάστρου» θα πραγματοποιήσει Αρχαιρεσίες την επόμενη Κυριακή, 19 Ιανουαρίου στις 7:00μ.μ. στο Πνευματικό Κέντρο Ιερών Ναών Σκιάθου.

filoitoukastrou.blogspot.gr