Ο γραμματισμός στο Νηπιαγωγείο

Γράφει η

Λένα Κουτούμπα

Νηπιαγωγός και Προϊσταμένη

στο 3ο Νηπιαγωγείο Σκιάθου

Η αλλαγή στο Νηπιαγωγείο είναι θεμελιώδης. Κι αυτό που έχει αλλάξει είναι η επιστημονική θεώρηση με την οποία τα παιδιά κατακτούν το γραπτό λόγο. Η αλλαγή αυτή επήλθε ως αποτέλεσμα πλήθους ερευνών. Ο όρος γραμματισμός αναφέρεται τόσο στην  Ανάγνωση όσο και στη Γραφή. Η σχέση μεταξύ τους είναι αλληλένδετη. 

Όπως λέει ο Baynham, γραμματισμός είναι το επίπεδο της πρόσβασης στη γραπτή πληροφορία. Σ αυτό περιλαμβάνεται και η κατανόηση και η παραγωγή κειμένων. 

Ο "αναδυόμενος γραμματισμός" αναφέρεται στις συμπεριφορές Ανάγνωσης και Γραφής των παιδιών προσχολικής ηλικίας. Τώρα λοιπόν το παιδί, μέσα σε ένα χώρο εγγράμματο που κατακλύζεται από γραπτό λόγο: επιγραφές, ανακοινώσεις, σήματα, λογότυπα, σύμβολα, το παιδί διατυπώνει υποθέσεις για το γραπτό λόγο. Διατυπώνει υποθέσεις για...

το περιεχόμενο ενός κειμένου, πολύ πριν μπορέσει να διαβάσει.

Σήμερα πια λοιπόν στο Νηπιαγωγείο δε μιλάμε πια για προγραφικές και προαναγνωστικές δεξιότητες αλλά για οργάνωση ενός υποστηρικτικού μαθησιακού περιβάλλοντος για την ανάδυση και κατάκτηση του γραμματισμού. 

Σημασία έχει με την ενεργό σκέψη να δημιουργεί το παιδί κείμενα σημαντικά και με νόημα για το ίδιο!

Για να ενεργοποιηθεί η ανάδυση του γραμματισμού και η κατάκτησή του επομένως, ο Εκπαιδευτικός θα πρέπει να δημιουργήσει ένα μαθησιακό περιβάλλον το οποίο θα βοηθά το παιδί.:

1:να κατανοήσει ότι ο γραμματισμός αφορά τη δημιουργία ενός νοήματος με τη μετάδοση ενός μηνύματος.

2:να κατανοήσει ότι ο γραμματισμός διευκολύνει την επικοινωνία των ανθρώπων κι ότι ικανοποιεί προσωπικές ανάγκες.

Κι ένα χαρακτηριστικό, το πιο σημαντικό του γραπτού λόγου που πρέπει να συνειδητοποιήσει το παιδί στο Νηπιαγωγείο είναι ο επικοινωνιακός του χαρακτήρας.

Το Σχολικό περιβάλλον εμπλουτίζεται με διάφορα είδη κειμένων:ημερολόγια, εφημερίδες, αγγελίες, τηλεφωνικούς καταλόγους, βιβλία διαφόρων ειδών, χάρτες, συνταγές, κατόψεις και άλλα. Ο γραπτός λόγος εμπλέκεται καθημερινά στις δραστηριότητες της τάξης. Και επίσης ο γραμματισμός αναδύεται μέσα από το παιχνίδι.

Η σχέση παιχνιδιού και μάθησης είναι αδιαμφισβήτητη (Vygotsky). Τα παιδιά μαθαίνουν καλύτερα όταν εμπλέκονται σε αυθεντικά αναγνωστικά γεγονότα. Όταν δηλαδή εμπλέκονται σε συνηθισμένες καθημερινές δραστηριότητες.

Έρευνες καταδεικνύουν ότι τα παιδιά καταφέρνουν να αποκωδικοποιήσουν το γραπτό λόγο μέσα από την παρατήρηση των ονομάτων τους και των ονομάτων των άλλων παιδιών. 

Η εκπαιδευτική διαδικασία στο Νηπιαγωγείο δεν έχει καμία σχέση με τη συστηματική εκμάθηση της Γλώσσας στο Δημοτικό.

Όμως μέσα σ αυτό το εγγράμματο περιβάλλον πολλά παιδιά φτάνουν στο σημείο να σπάσουν το γλωσσικό κώδικα.

Όταν συμβαίνει λοιπόν αυτό δεν μπορείς να το σταματήσεις. Την εξελικτική πορεία της γνώσης δεν μπορεί να την ανακόψει κανείς!