Το κόστος της ευκαιρίας

Ανταπόκριση από την Μυτιλήνη (Ι)

Κωνσταντίνα Αγγελέτου

ΛΕΣΒΟΣ // EUROKINISSI-ΣΤΕΛΙΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΥ

Αυτό που οι οικονομολόγοι ορίζουν ως «Το κόστος της ευκαιρίας που προκύπτει από την θυσία ενός αγαθού για την παραγωγή ενός άλλου» είχα την τύχη να το ξανά διδαχτώ, στο μάθημα της οικονομίας του πολιτισμού πρίν από πολλά χρόνια, σε μια άλλη χώρα. 

Το παράδειγμα απλό και κατανοητό: Ένα ισπανικό άρθρο της επικαιρότητας που μιλούσε για τους πρόσφυγες που αποφασίζουν να αφήσουν τα πάντα για να διασχίσουν στην καλύτερη περίπτωση το Γιουλβρατάρ με ένα ψευτό-κανό, ενώ γνώριζαν ότι οι πιθανότητες δεν ήταν με το μέρος τους. 

Που το κόστος σε αυτό το παράδειγμα είναι η πολύ σοβαρή πιθανότητα να χάσουν τη ζωή τους στην προσπάθεια τους να την καλυτερέψουν.  Και όμως παρόλα αυτά έπαιρναν το ρίσκο γιατί ήταν η καλύτερη εναλλακτική για αυτούς.  

ΛΕΣΒΟΣ // EUROKINISSI-ΣΤΕΛΙΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΥ

Αυτό το παράδειγμα ερχόταν συχνά στο μυαλό μου τον τελευταίο καιρό που άνθρωποι σαν και σένα και σαν και μένα στοιβάζονται σε μια βάρκα για να διασχίσουν αυτά τα λίγα μίλια της ευρωπαϊκής ευκαιρίας για καλύτερη ζωή.  Πολλοί δεν τα κατάφεραν και κάποιοι δεν θα τα καταφέρουν. Οι επιβάτες αυτό το ξέρουν καλά αλλά...

παρόλα αυτά επιβιβάζονται γιατί η επιλογή για ζωή για αυτούς είναι ξεκάθαρη. Να διασχίσουν το πέρασμα του θανάτου, την θάλασσα μας, το Αιγαίο μας  που κολυμπάς και εσύ και εγώ.

ΛΕΣΒΟΣ // EUROKINISSI-ΣΤΕΛΙΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΥ

Η άφιξη μου στο νησί και η πρώτη αναγνωριστική βόλτα στις περιοχές που έχουν πληγεί με άφησε κυριολεκτικά άφωνη. Ένα πανέμορφο νησί που μέσα σε λίγους μήνες έχει γίνει κολαστήριο και παράδεισος ταυτόχρονα. Παράδεισος για αυτούς που καταφέρνουν να πατήσουν ευρωπαϊκό έδαφος, που ελπίζουν σε μια καινούρια ζωή, που η οργανωμένη υποδοχή τους δίνει τα απαραίτητα για να συνεχίσουν το μακρύ τους ταξίδι, που συναντάνε ανθρώπους γελαστούς και καλοσυνάτους, που θα διαβάσουν το "Καλως ήρθατε" σε πολλές γλώσσες μεταξύ αυτών και στη δικιά τους. Κόλαση γιατί μανάδες έθαψαν εδώ τα παιδιά τους ή αγνοούνται από το μακρινό ταξίδι, γυναίκες έχασαν τους άντρες τους, οικογένειες ξεκληρίστηκαν. Και όσοι τα κατάφεραν έχασαν για πάντα την πατρίδα τους, το σπίτι τους, την ζωή τους.  Ζωή σαν την δικιά σου και την δικιά μου.  

Τρείς μέρες τώρα δεν μπορώ να βγάλω από το μυαλό μου πώς θα αντιδρούσε η Σκόπελος αν αντιμετώπιζε μια τόσο μεγάλη κρίση με προσφυγικό ρεύμα. Μάθαμε πρόσφατα τι θα πει κρίση με την μεγάλη βροχόπτωση του Σεπτεμβρίου. Ζήσαμε όλοι πρωτόγνωρες στιγμές.  Η τύχη μας όμως ήταν μεγάλη, γιατί οι απώλειες ήταν μόνο υλικές. Πώς θα μπορούσαμε το νησί μας να αντιμετωπίσει ένα τόσο μεγάλο προσφυγικό ρεύμα; Με ποιες υποδομές; Ποιοι συντοπίτες μας, θα ήταν αυτοί που θα πρωτοστατούσαν για να βοηθήσουν αυτούς τους ανθρώπους; Πόσο εύκολα θα τους δεχόταν η τοπική κοινωνία; Θα υπήρχαν φαινόμενα κερδοσκοπίας ή κατανόηση και αλληλεγγύη; 

ΛΕΣΒΟΣ // EUROKINISSI-ΣΤΕΛΙΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΥ

Το ερώτημα είναι φυσικά υποθετικό γιατί η Σκόπελος βρίσκεται αρκετά μακριά από τα σύνορα και άρα μάλλον είναι σχεδόν απίθανο να αντιμετωπίσουμε μια τέτοια κατάσταση.  Η παραλληλισμός όμως δεν γίνεται τυχαία καθώς ως νησιώτισσα μπορώ να διακρίνω τις αλλαγές που έχουν συντελεστεί στο νησί. Τουριστικά θέρετρα που θα ήταν κλειστά και έρημα, λογικά τέτοια εποχή, σαν τον Πάνορμο, να σφύζουν από ζωή από εθελοντές και εργαζόμενους στις οργανώσεις από όλες τις χώρες του κόσμου που παράτησαν τα πάντα και ήρθαν για να σταθούν σε αυτούς τους ανθρώπους, να αντικαταστήσουν την αδυναμία της πολιτείας, να βοηθήσουν τους μυτιληνιούς να αντιμετωπίσουν αυτή την πρωτόγνωρη κατάσταση.  

ΛΕΣΒΟΣ // ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΑΓΓΕΛΕΤΟΥ

Μπορώ να διακρίνω πώς θα ήταν οι παραλίες του νησιού αν πορτοκαλί σωσίβια δεν τις κάλυπταν, πώς θα ήταν οι αμμουδιές αν δεκάδες καΐκια δεν βρίσκονταν μισοβουλιαγμένα σε κάθε μια από αυτές, πώς θα ήταν η ενδοχώρα αν οι προσωρινές κατασκηνώσεις υποδοχής δεν υπήρχαν σε αρκετά σημεία αυτής, πώς η μεγαλύτερη έννοια του νησιού τέτοια εποχή θα ήταν η ελαιοπαραγωγή αντί για το  προσφυγικό.

ΛΕΣΒΟΣ // ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΑΓΓΕΛΕΤΟΥ

Είχα την ευκαιρία να μιλήσω με ντόπιους και να μου περιγράψουν το δραματικό κλίμα του πρώτου καιρού, να γνωρίσω αρκετούς εθελοντές που διέκρινα καλοσύνη στα μάτια τους , να γνωρίσω το έργο αρκετών ΜΚΟ, που τόσο εύκολα δαιμονοποιούμε στη χώρα μας, και πώς αυτές έχουν καταφέρει να βελτιώσουν πολύ τις συνθήκες για όλους στο νησί.  

Η Μυτιλήνη σήμερα, είναι το νησί της ευκαιρίας, για πολλούς συνανθρώπους μας, που λαμβάνουν το ρίσκο με κόστος ακόμα και την ίδια τους τη ζωή. Συμβολίζει επίσης και το κόστος της ευκαιρίας όλων των ανθρώπων που ήρθαν εδώ για να συμβάλουν καθώς και όλων αυτών που έστειλαν χρήματα, ρούχα, παπούτσια, τρόφιμα και λοιπά είδη πρώτης ανάγκης στερώντας τα από τον εαυτό τους.  

Η ευκαιρία για την πληγωμένη χώρα μας είναι η ανάδειξη των εννοιών του αλτρουισμού, της αλληλεγγύης, της αυτό-οργάνωσης και διαχείρισης ανθρωπιστικών κρίσεων, ενώ το κόστος για την ανθρωπότητα είναι οι χαμένες ζωές αυτών των ανθρώπων από τις χώρες τους ήδη και να συνεχίζουν καθημερινά στο Αιγαίο και στην στεριά.