Ενέργειες για την αποκατάσταση των καθολικών των Μονών Εικονίστριας και Κεχριάς και του Κάστρου της Σκιάθου

Σε συνέχεια της πολύχρονης συνεργασίας που έχει αναπτύξει ο Πολιτιστικός Σύλλογος "Η Σκιάθος" με το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, αρχικά με την 7η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και στη συνέχεια με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Μαγνησίας και τη Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεώτερων Μνημείων, με θέμα τη διάσωση των καθολικών των Μονών Παναγία Κεχριά και Παναγία Εικονίστρια, οι ειδικοί αναστηλωτές κ. Γιάννης Πύλουρης και κα Αποστολία Οικονομοπούλου, της Διεύθυνσης Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων της Γενικής Διεύθυνσης Αναστήλωσης, Μουσείων και Τεχνικών Έργων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού επισκέφθηκαν τη Σκιάθο, στις 7 και 8 Ιουνίου 2018, με σκοπό την αυτοψία στα παραπάνω μνημεία, για τη συλλογή στοιχείων που απαιτούν οι μελέτες αποκατάστασής τους. Αυτοψία επίσης έγινε και στο Κάστρο, για να προχωρήσουν οι μελέτες αποκατάστασης που έχουν έγκριση από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, αλλά υπάρχουν σε εκκρεμμότητα τροποποιήσεις που είχαν προταθεί από το Κ.Α.Σ. από τον Δεκέμβριο του 2014.

Χάρη στις συντονισμένες προσπάθειες του Συλλόγου και της Εφορείας Αρχαιοτήτων Μαγνησίας για πρώτη φορά συνεργάζονται οι τρεις παραπάνω Υπηρεσίες για...
την αποκατάσταση και συντήρηση μνημείων στη Σκιάθο. 

Για τη συμμετοχή της Γενικής Διεύθυνσης Αναστήλωσης του ΥΠ.ΠΟ.Α., ο Πολιτιστικός Σύλλογος ‘Η Σκιάθος’ ευχαριστεί θερμά την Γενική Γραμματέα του ΥΠ.ΠΟ.Α. κα Μαρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη, η οποία επισκέφθηκε τα εν θέματι μνημεία, με αφορμή τη συμμετοχή της στην εκδήλωση «Οι υπαίθριες γλυπτοθήκες της μνήμης», που συνδιοργάνωσαν, το Τμήμα Διεθνών Σχέσεων της Διεύθυνσης Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ένωσης του ΥΠ.ΠΟ.Α. και ο Πολιτιστικός Σύλλογος «Η Σκιάθος», το διάστημα 15-22 Μαΐου 2018.


Ο Πολιτιστικός Σύλλογος ‘Η Σκιάθος’ ευχαριστεί τον Αντιδήμαρχο κ. Κων. Γιαννίτση και το Σύλλογο Όι Φίλοι του Κάστρου’ για τη συνεργασία στο πλαίσιο των ενεργειών για την εφαρμογή των μελετών αποκατάστασης του Κάστρου, επίσης ευχαριστεί θερμά τον ηγούμενο της Ιεράς Μονής Ευαγγελισμού πατέρα Ιωσήφ για τη συνεργασία για τη σύνταξη των μελετών των Μονών και τον κ. Απόστολο Ξενάκη και την κα Ναντιάνα Ξενάκη , για τη φιλοξενία των μελετητών.

Η αποκατάσταση των καθολικών των Μονών Εικονίστριας και Κεχριάς συνιστά ένα πρωτεύον και πολύ σημαντικό βήμα για τη διάσωση της πολιτιστικής κληρονομιάς της Σκιάθου, ως εκ τούτου ο Σύλλογος θα συνεχίσει τις προσπάθειές του μέχρι να φέρει απτό αποτέλεσμα. Η προστασία και ανάδειξη των σημαντικών αυτών μνημείνω για τη χώρα, παραμένει βασική υποχρέωσή μας απέναντι στην ιστορία και στη συλλογική μνήμη, αλλά λειτουργεί και ως πυλώνας ανάπτυξης, αφού συνδέεται άμεσα με την οικονομία του τόπου μας.

Το χρονικό της συνεργασίας και των ενεργειών
Οι μελέτες συντήρησης για το καθολικό της Μονής Κεχριάς, που αφορούν τις τοιχογραφίες, το τέμπλο και τις εικόνες του τέμπλου, έχουν συνταχθεί από τη Διεύθυνση Συντήρησης του ΥΠ.ΠΟ.Α με πρωτοβουλία και την υποστήριξη του Πολιτιστικού Συλλόγου ‘Η Σκιάθος’ και σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Μαγνησίας. Παραμένει σε εκκρεμότητα η μελέτη αποκατάστασης που θα δρομολογηθεί στο εξής από τη Διεύθυνση Αναστήλωσης του ΥΠ.ΠΟ.Α.

Οι μελέτες αποκατάστασης και συντήρησης (τοιχογραφιών, τέμπλου και εικόνων τέμπλου) για το καθολικό της Μονής Εικονίστριας συντάχθηκαν με πρωτοβουλία και ενέργειες του Συλλόγου, σε συνεργασία με την 7η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, και εγκρίθηκαν από το Κ.Α.Σ. . Στο σχετικό αίτημα του συλλόγου για τη συγκέντρωση του απαιτούμενου ποσού, (6.500 ευρώ), για τη σύνταξη των μελετών, ανταποκρίθηκαν τα μέλη και οι φίλοι του Συλλόγου, κ. Άρης Δερβένης, κα Ελένη Κοροπούλη-Μαρτίνου, κ. Γιώργος Παμπούκης, τον κ. Πέτρος Τσεμπελής, κ. Παράσχος Θ. Τζούμας, κ. Σπύρος Μαυρίκης, κ. Θέμης Ξυδιάς, κα Κούλα Κρίτσαλου, κ. Νίκος Σκιαδάς και κ. Νίκος Κρεμμύδας. Παραμένει σε εκκρεμότητα η τροποίηση της μελέτης αποκατάστασης, που θα δρομολογηθεί στο εξής από τη Διεύθυνση Αναστήλωσης του ΥΠ.ΠΟ.Α.

Αξίζει να σημειωθεί πως κατά τις αυτοψίες των ειδικών στα παραπάω μνημεία, έγιναν εργασίες στερέωσης του υποστρώματος και της ζωγραφικής επιφάνειας των φορητών εικόνων των τέμπλων, όπως και σωστικές επεμβάσεις σε τμήματα τοιχογραφιών, για τη συγκράτηση τμημάτων της ζωγραφικής επιφάνειας στα οποία εντοπίζονταν ρωγμές, και προβλήματα αποφλοίωσης.

Τα μνημεία 
Η Μονή Παναγία Κεχριά είναι ιστορικό μοναστήρι της Σκιάθου, αλλά και της ευρύτερης περιοχής, χαρακτηρισμένο ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού, (ΦΕΚ 644Β΄/2-10-1965). Είναι αφιερωμένη στην Απόδοση της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, ανήκει στην Ι. Μητρόπολη Χαλκίδας, Ιστιαίας και Β. Σποράδων και είναι μετόχι της Ι. Μ. Ευαγγελιστρίας Σκιάθου. Το μόνο οικοδόμημα της Μονής, που δεν καταστράφηκε και διατήρησε την αρχική του μορφή είναι το καθολικό, που ανήκει στον τύπο των μικρών μονόχωρων τρουλαίων ναών με πλευρικές κόγχες. Το καθολικό είναι κατάγραφο με τοιχογραφίες του 18ου αιώνα, που χαρακτηρίζονται από εικονογραφική πληρότητα, μνημειακότητα και καλλιτεχνική ποιότητα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το υψηλής τέχνης ξυλόγλυπτο τέμπλο του τέλους του 18ου αι. Iδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το υψηλής τέχνης ξυλόγλυπτο τέμπλο του τέλους του 18ου αι, κατασκευασμένο σύμφωνα με την τριμερή καθ’ ύψος διάρθρωση των μεταβυζαντινών τέμπλων με έξεργο ξυλόγλυπτο διάκοσμο. Μεγάλης σπουδαιότητας είναι οι δεσποτικές εικόνες του τέμπλου, οι οποίες μαζί με το βυμόθυρο του τέμπλου, φυλάσσονται στο Μουσείο της Ιεράς Μονής Ευαγγελισμού της Θεοτόκου της Σκιάθου, ανάμεσά του ξεχωρίζει η εικόνα “Ρόδον το Αμάραντο”, η εικόνα απεικονίζει την Υπεραγία Θεοτόκο βρεφοκρατούσα, με κεντρικό σύμβολο της το Ρόδο.

Η Μονή Εικονίστριας, έχει χαρακτηρισθεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το ΥΠΠΟ, η ίδρυση της ανάγεται στο β' μισό του 17ου αι., είναι αφιερωμένη στα Εισόδια της Θεοτόκου και είναι η Πολιούχος της Σκιάθου, ανήκει στην Ι. Μητρόπολη Χαλκίδας, Ιστιαίας και Β. Σποράδων, ως μετόχι της Ι. Μ. Ευαγγελιστρίας Σκιάθου. Ο κατάγραφος κυρίως ναός αποτελεί ένα σημαντικό ζωγραφικό σύνολο του 18ου αιώνα, επιγραφή 1741, που χαρακτηρίζεται από την εικονογραφική πληρότητα, την μνημειακότητα και την καλλιτεχνική ποιότητα. Το υψηλής τέχνης ξυλόγλυπτο τέμπλο, σύγχρονο των τοιχογραφιών, είναι ένα από τα καλύτερα σωζόμενα παραδείγματα.