Καΐκι που κατασκεύασε το 1947 στη Σκόπελο ο Μανώλης Τζουβελέκης βρίσκεται στην Κύπρο!

Την Χλώρακα της Πάφου έχει την επιθυμία να επισκεφθεί τιμητικά το 1ο Σύστημα Ναυτοπροσκόπων Σκοπέλου, πόλη στην βρίσκεται το καΐκι «'Αγιος Γεώργιος», το οποίο κατασκευάστηκε στη Σκόπελο το 1947 από τον περίφημο Μανώλη Τζουβελέκη.

Όπως μας είπε ο αρχηγός του Συστήματος Θανάσης Φαδάκης «είναι στα σχέδια μας να επισκεφθούμε την Κύπρο και να δούμε από κοντά το καΐκι που φτιάχθηκε από Σκοπελίτες μαστόρους, υπό τις οδηγίες του Μανώλη Τζουβελέκη. Εμείς, βλέπετε, εδώ στη Σκόπελο προλάβαμε και τα σπάσαμε - κάψαμε, κάπου αλλού τα φροντίζουν και τα συντηρούν, θεωρώντας τα κομμάτι της ιστορίας τους… Σας παραπέμπω σε μια σχετική ανάρτηση του Κυριάκου Γεωργίου»:

«Το ξύλινο πλοιάριο "Άγιος Γεώργιος" φυλάσσεται στην Χλώρακα Πάφου. Κατασκευάστηκε στην Σκόπελο το 1947 και κατασχέθηκε από τους Άγγλους όταν έφερνε όπλα και πυρομαχικά από την Ελλάδα στην Κύπρο για τον αγώνα του 1955. Χθες (31-10-19) η υφυπουργός Ναυτιλίας τέλεσε τα εγκαίνια της αναπαλαίωσης του.

Το πλοιάριο χρήζει συνεχούς φροντίδας. Το ξύλο είναι ζωντανό υλικό και ευάλωτο σε επιθέσεις μικροσκοπικών εκπροσώπων του ζωικού βασιλείου. Για να αντέξει χρειάζεται κατάλληλες βαφές-δηλητήρια και διατήρηση σε ευνοϊκές συνθήκες. Και στην συνέχεια έλεγχο και περιοδική ανανέωση των προστατευτικών υλικών που το καλύπτουν.

Το σκάφος είχε παραμείνει αρχικά εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες και εδώ και μερικές δεκαετίες φυλάχτηκε στον υφιστάμενο στεγασμένο χώρο. Κι εδώ όμως ήταν εκτεθειμένο στις αυξομειώσεις της υγρασίας και της θερμοκρασίας.
Η τρόπιδα (η καρένα) του σκάφους είχε τοποθετηθεί μέσα σε βότσαλα με συνέπεια η υγρασία να εισχωρήσει στα κατασκευαστικά μέλη και να καταστρέψει μεγάλο μέρος τους.

Η σύλληψη του σκάφους και του πληρώματος του, εκτός από τις αρνητικές συνέπειες που είχε με φυλακίσεις και στέρηση του ιδιοκτήτη από το προσοδοφόρο πλοιάριο του, έγινε τελικά αιτία να σωθεί από την καταστροφή. Το 1955 είχε ηλικία 8 ετών, ήταν ένα νεαρό σκάφος και θα είχε μέλλον ως μικρό φορτηγό μεταφοράς εμπορευμάτων ανάμεσα σε νησιά και λιμάνια της Ελλάδας. Σιγά-σιγά ο ιδιοκτήτης με την εξέλιξη θα το αντικαθιστούσε με άλλο αποδοτικότερο σκάφος όπως συνέβη με εκατοντάδες άλλα παρόμοια σκάφη που τελικά εγκαταλείφθηκαν και σάπισαν στη ξηρά. Ή ακόμα χειρότερα, αν γινόταν αλιευτικό, να καταστρεφόταν στα πλαίσια του εν πολλοίς ατυχούς προγράμματος καταστροφής ξύλινων σκαφών. Καταστράφηκε έτσι μεγάλος αριθμός παραδοσιακών σκαφών που αποτύπωναν την ελληνική ναυτική παράδοση.

Η περίπτωση του ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ όμως είναι μοναδική. Το πεύκο του από τη Σκόπελο, το νησί που μας έδωσε και τον ήρωα ναύτη Νίκο Καπαδούκα που έπεσε ηρωικά στο Ξερό το 1964, το πεύκο λοιπόν της Σκοπέλου είναι ακόμα σήμερα μαζί μας κι ενώθηκε με κυπριακό πεύκο τώρα στις επισκευές. Αξιώθηκε να μεταφέρει στην Κύπρο όπλα και πυρομαχικά για την αποτίναξη του αποικιακού ζυγού και να παραμείνει – ως ιστορική του ανταμοιβή - μοναδικό πανελλήνια παραδοσιακό σκάφος των παλαιών μαστόρων της ναυπηγοξυλουργικής. Μεγάλη κληρονομιά λοιπόν.

Η συμβολή του Ανδρέα Κελέση, τεχνολόγου αλιείας με σπουδές ναυπηγικής, με πείρα στην συντήρηση ξύλινων πλοιαρίων στο εξωτερικό, ιστιοπλόο αλλά και λογοτέχνη και ζωγράφο, είχε αποφασιστική σημασία λόγω της μακράς πείρας του.

Ο εργολήπτης είδε το έργο όχι σαν απλή πηγή εισοδήματος αλλά πρώτα απ’όλα σαν περηφάνια να επισκευάσει και να διασώσει ένα ιστορικό πλοιάριο. Οι ναυπηγοξυλουργοί είναι λίγοι πια, και στην Κύπρο και σε όλη την Μεσόγειο. Κατά κανόνα είναι οικογενειακές επιχειρήσεις που συνεχίζονται από γενιά σε γενιά, σήμερα με τάσεις εξαφάνισης. Αξίζουν της προσοχής και της υποστήριξης μας. Είναι ένας επαγγελματικός κλάδος που δεν μπορεί να απουσιάζει ούτε να εκλείψει από το φάσμα των κυπριακών βιοτεχνιών. Εξ άλλου από μόνος του αποτελεί αντικείμενο τουριστικής επισκεψιμότητας.

Πρόκειται για τις μεγαλύτερης έκτασης εργασίες που έγιναν στην ιστορία του. Έχουμε το σκάφος αλλά προβάλλει και η ανάγκη βελτίωσης του οίκου του. Είναι αναγκαίος ο εκσυγχρονισμός του κτιρίου και η εγκατάσταση κλιματισμού και συστήματος πυρασφαλείας. Αναγκαία είναι επίσης η διαμόρφωση του χώρου για υποδοχή οργανωμένων επισκεπτών όπως μαθητών και φοιτητών. Με πληροφοριακό υλικό και ηλεκτρονική πληροφόρηση. Με μικρή αίθουσα διαλέξεων. Αλλά και προσοχή στον περιβάλλοντα χώρο:

Το σκάφος ασφυκτιά με τόσα κτίρια γύρω-γύρω. Κάποτε πρέπει να ανασάνει, να θυμίζει λίγο τον χώρο όπως ήταν στην εποχή του.

Αναγκαία και η κήρυξη του επίσημα ως μνημείου, που θα συμβάλει στην καλύτερη προβολή του και την εξασφάλιση τεχνικής και οικονομικής βοήθειας στο μέλλον.

Αιωνία σου η μνήμη ναυπηγέ ΜανώληΤζουβελέκη από τη Σκόπελο. Αιωνία σας η μνήμη Ελλαδίτες αδελφοί του πληρώματος και Χλωρακιώτες αγωνιστές που φυλακιστήκατε για την ελευθερία της Κύπρου.

Κυριάκος Γεωργίου»