Τα πρώτα αποτελέσματα έρευνας για πλαστικά στις θαλάσσιες χελώνες στην Ελλάδα

Από το 2016, ο ΑΡΧΕΛΩΝ συμμετέχει σε σχετική έρευνα του Ελληνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) παρέχοντας δείγματα από θαλάσσιες χελώνες που κατέληξαν στο Κέντρο Διάσωσης στη Γλυφάδα. Μιας και τα πρώτα αποτελέσματα της έρευνας ήδη οδεύουν προς δημοσίευση σε επιστημονικό περιοδικό, μιλήσαμε με την υπεύθυνη του προγράμματος Δρ. Ελένη Καμπέρη και μάθαμε περισσότερα.

Από 36 χελώνες που εξετάστηκαν, πάνω από το 70% βρέθηκαν να έχουν καταπιεί πλαστικά. Καταμετρήθηκαν πάνω από 250 πλαστικά κομμάτια, εκ των οποίων τα περισσότερα σε νεαρά άτομα. Ο μέσος αριθμός πλαστικών ήταν 11 κομμάτια ανά χελώνα, που βρέθηκαν στο στομάχι και το έντερο των ζώων, και περιλαμβάνουν νήματα – πετονιές, κομμάτια από πλαστικές σακούλες διάφορων χρήσεων, και «μικροπλαστικά» κομμάτια από σκληρό πλαστικό.

Η ανάλυση στομαχικού περιεχομένου μεγάλου οργανισμού για την καταγραφή πλαστικών έγινε πρώτη φορά από την ομάδα του ΕΛΚΕΘΕ. Το ποσοστό των χελωνών που βρέθηκαν με πλαστικά στο στομάχι στην Ελλάδα είναι περίπου στα ίδια επίπεδα με την δυτική και κεντρική Μεσόγειο και αρκετά υψηλότερο από άλλες χώρες της ανατολικής και νότιας Μεσογείου όπως η Τουρκία και η Τυνησία. Για την Κύπρο έχει δημοσιευτεί πολύ μεγαλύτερο ποσοστό από αυτό που βρέθηκε στην Ελλάδα.

Ο μέσος αριθμός πλαστικών ήταν
 11 κομμάτια ανά χελώνα, που βρέθηκαν
στο στομάχι και το έντερο των ζώων
και περιλαμβάνουν νήματα – πετονιές,
κομμάτια από πλαστικές σακούλες
διάφορων χρήσεων
και «μικροπλαστικά» κομμάτια
από σκληρό πλαστικό.

Η ερευνητική αυτή προσπάθεια του ΕΛΚΕΘΕ θα συνεχιστεί σίγουρα μέχρι το τέλος του 2020 και χρηματοδοτείται από ευρωπαϊκά προγράμματα*. Το δίκτυο για την συλλογή δειγμάτων στήθηκε με την βοήθεια του MEDASSET, της καθ. Α. Κομνηνού της Κτηνιατρικής του ΑΠΘ και του Κέντρου Διάσωσης Θαλάσσιων Χελωνών του ΑΡΧΕΛΩΝ στη Γλυφάδα. Συμμετέχουν κτηνίατροι από όλη την Ελλάδα.

Η έρευνα έχει σχέση με την εφαρμογή της Θαλάσσιας Στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη μείωση των θαλάσσιων απορριμμάτων. Στην Ιταλία, την Ισπανία, τη Γαλλία και άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ο δείκτης αυτός έχει συμπεριληφθεί στη νομοθεσία εναρμόνισης της Θαλάσσιας Στρατηγικής, όχι όμως ακόμη στην Ελλάδα.

Από 36 χελώνες που εξετάστηκαν,
πάνω από το 70% βρέθηκαν να έχουν
καταπιεί πλαστικά. Καταμετρήθηκαν
πάνω από 250 πλαστικά κομμάτια, εκ
των οποίων τα περισσότερα σε νεαρά άτομα

Απορρίμματα ανθρώπινων δραστηριοτήτων υπάρχουν σε όλους τους θαλάσσιους βιοτόπους, από τις παραλίες μέχρι τα πιο απομακρυσμένα σημεία των ωκεανών. Από όλους τους τύπους των θαλάσσιων απορριμμάτων τα πλαστικά είναι τα πιο προβληματικά και τα μεγαλύτερα σε ποσότητα. Τα πλαστικά μπορούν να μπουν στην τροφική αλυσίδα όταν τυχαία καταναλωθούν από θαλάσσιους οργανισμούς και το πρόβλημα είναι ότι εκεί μπορούν να απελευθερώσουν επικίνδυνες χημικές ουσίες. Παρόλο ότι η κατάποση πλαστικών μικροτεμαχίων από θαλάσσιους οργανισμούς είναι πιο κοινή στους μεγάλους ωκεανούς, πλαστικά έχουν βρεθεί στις πεπτικές οδούς αρκετών οργανισμών στη Μεσόγειο Θάλασσα.

* Η μελέτη έχει χρηματοδοτηθεί από το πρόγραμμα MEDSEALITTER (INTERREG-MED, 2016-2019), το INDICIT (DG ENV -Διεύθυνση περιβάλλοντος της ΕΕ- 2018-2019) και το τρέχον INDICIT II (DG ENV, 2019-2020).