Αγχώδεις Διαταραχές

Ο καθένας αισθάνεται ανήσυχος κατά καιρούς. Προκλήσεις και γεγονότα ζωής  - όπως οι πιέσεις στον χώρο εργασίας, το ιδιαίτερα απαιτητικό πρόγραμμα ή οι εξετάσεις μπορούν να οδηγήσουν σε μια αίσθηση ανησυχίας , ακόμα και φόβου. 

Ο φόβος είναι μια συναισθηματική κατάσταση, η οποία αποτελεί την απάντηση σε ένα εξωτερικό ερέθισμα ή μια κατάσταση που γίνεται αντιληπτή ως απειλητική · η ένταση και η διάρκεια του φόβου είναι ανάλογες με το ερέθισμα που τις προκαλεί και τον εν δυνάμει κίνδυνο από αυτόν. Ο οργανισμός σε μια τέτοια περίπτωση έχει να επιλέξει μεταξύ της αντίδρασης «πάλης» ή «φυγής» (fight or flight response) και υπάρχουν και οι αντίστοιχες σωματικές αντιδράσεις, όπως  η επιτάχυνση του καρδιακού ρυθμού, της αναπνοής, τρόμος των μυών και ανακατονομή του αίματος από το δέρμα και τα σπλάχνα στους μεγάλους μύες του σώματος. Οι μεταβολές αυτές προετοιμάζουν το σώμα για την απάντηση του στο απειλητικό ερέθισμα.

Το άγχος αποτελεί μια επίσης δυσάρεστη συναισθηματική αντίδραση η οποία περιλαμβάνει ένα αίσθημα φόβου, μόνο που στην περίπτωση αυτή η πηγή είναι άγνωστη ή μη αναγνωρίσημη συνειδητά από το άτομο. Και στην περίπτωση αυτή υπάρχουν σωματικές αντιδράσεις, λόγω της διέγερσης  του συμπαθητικού νευρικού συστήματος, όπως εφίδρωση, ταχυκαρδία, επιτάχυνση αναπνοής και γαστρεντερική δυσφορία.

Το άγχος θεωρείται μια φυσιολογική αντίδραση που σε κάποιο βαθμό συμβαίνει σε όλους τους ανθρώπους δεδομένων κάποιοων συγκεκριμένων γεγονότων ή συνθηκών (π.χ. εξετάσεις). Παθολογικό χαρακτηρίζεται όταν δημιουργεί πρόβλημα στη λειτουργικότητα του ατόμου και επηρρεάζει διάφορους τομείς της ζωής του και τις σχέσεις του με τους άλλους.

Οι αγχώδεις διαταραχές είναι από τις  πιο κοινές διαταραχές  ψυχικής υγείας.  Σε αυτές ανήκουν, η διαταραχή πανικού, οι φοβίες, η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή , η διαταραχή μετατραυματικού στρες,η ψυχαναγκαστική καταναγκαστική διαταραχή.

Διαταραχή  Πανικού: Η διαταραχή πανικού εμφανίζεται ξαφνικά και απότομα και συνοδεύεται από ένα αίσθημα επικείμενου κινδύνου ή /και καταστροφής. Σωματικά, εκδηλώνονται συμπτώματα όπως πόνος στο στήθος, ταχυκαρδίες, δύσπνοια, ζάλη, κοιλιακή δυσφορία, τάση λιποθυμίας και το άτομο νιώθει ότι θα πεθάνει ή ότι τρελαίνεται. Βασικό χαρακτηριστικό των κρίσεων πανικού είναι το αίσθημα της απώλειας του ελέγχου. 

 Η διάρκεια μιας κρίσης μπορεί να είναι από 5 λεπτά έως μισή ώρα και αναφορικά με τη συχνότητα εμφάνισης της, αυτή μπορεί να ποικίλει από άτομο σε άτομο.

Φοβίες: Η φοβία είναι ένας παράλογος και επίμονος φόβος για ένα συγκεκριμένο αντικείμενο, κατάσταση χώρο ή δραστηριότητα και έχει ως αποτέλεμα την αποφυγή των παραπάνω από το άτομο.

 Οι φοβίες χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: την κοινωνική φοβία, την αγοραφοβία και τις ειδικές φοβίες.

Κοινωνική φοβία –  Η κοινωνική φοβία χαρακτηρίαζεται από τον φόβο ταπείνωσης ή αμηχανίας σε κοινωνικές καταστάσεις ή σε καταστάσεις όπου το άτομο έχει να επιτελέσει κάτι μπροστά σε κόσμο. 

Ειδική Φοβία – Το βασικό χαρακτηριστικό των ειδικών φοβιών είναι ο έντονος  φόβος για κάποια συγκεκριμένα αντικείμενα ή καταστάσεις. Ο φόβος για τις πτήσεις, ο φόβος για τα ύψη και ο φόβος για τους ανοικτούς χώρους είναι μερικές χαρακτηριστικές ειδικές φοβίες. 

Διαταραχή μετατραυματικού στρές –  Η διαταραχή μετατραυματικού στρες αναπτύσσεται σε άτομα τα οποία βίωσαν μια έντονα τραυματική εμπειρία από την οποία προέκυψε ή απειλήθηκε κάποια σοβαρή σωματική βλάβη ή ο θάνατος. Πρόσωπα που έχουν υποστεί βιασμό, κακοποιημένα παιδιά, θύματα πολέμου ή φυσικών καταστροφών μπορούν να εμφανίσουν διαταραχή μετατραυματικού στρές. Τα συνηθισμένα συμπτώματα περιλαμβάνουν την αναβίωση του τραύματος –μέσω ονείρων ή επαναλαμβανόμενων αναμνήσεων– ένα συναισθηματικό μούδιασμα και συμπτώματα διέγερσης του αυτόνομου νευρικού συστήματος όπως ευερεθιστότητα.

Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή – Το βασικό χαρακτηριστικό της ιδεοψυχαναγκατικής διαταραχής είναι οι επαναλαμβανόμενοι ψυχαναγκασμοί ή /και καταναγκασμοί. Οι ψυχαναγκασμοί είναι επίμονες, ανεπιθύμητες σκέψεις, ιδέες ή εικόνες, οι οποίες είναι «δυστονικές προς το εγώ» δλδ το άτομο τις βιώνει ως «ακατάλληλες» και ως εισβολή και προκαλούν άγχος και δυσφορία.

Συνήθως, οι ψυχαναγκασμοί περιλαμβάνουν το φόβο των μολύνσεων, την αμφιβολία (όπως την ανησυχία για το αν το σίδερο έχει βγει από τη πρίζα) και τις ενοχλητικές σεξουαλικές και θρησκευτικές σκέψεις. 

Οι καταναγκασμοί είναι επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές τις οποίες το άτομο νιώθει αναγκασμένο να εκτελέσει ως απάντηση σε έναν ψυχαναγκασμό, προκειμένου να ανακουφίσει το άγχος που βιώνει εξαιτίας τους. Παραδείγματα καταναγκαστικών συμπεριφορών αποτελούν το συνεχές πλύσιμο, ο  έλεγχος, η οργάνωση  κτλ.

Γενικευμένη Αγχώδης Διαταραχή - Η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή  χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενη, υπερβολική ανησυχία  και άγχος για τα καθημερινά γεγονότα και τις δραστηριότητες της καθημερινότητας. Συχνά συνυπάρχουν και σωματικά συμπτώματα,  όπως πονοκέφαλοι, εύκολη κόπωση, μυική τάση, δυσκολία στον ύπνο κτλ.

Αναφορικά με τη διαχείριση και την θεραπεία των αγχωδών διαταραχών, η συμβουλευτική και η ψυχοθεραπεία αποτελούν τους δόκιμους τρόπους επίλυσης τους, μέσω της κατανόησης από το άτομο, των αιτιολογικών παραγόντων που έχουν συμβάλλει στην εμφάνιση και εγκαθίδρυση τους, την εκμάθηση τρόπων διαχείρισης του άγχους αλλά και νέων τρόπων απάντησης στους εκλυτικούς παράγοντες αυτού.

Μαρία Καφαντάρη 

Ψυχολόγος

Msc Κοινωνικής - Κλινικής Ψυχολογίας Εξαρτήσεων και Ψυχοκοινωνικών προβλημάτων

Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια

698 652 2895

markafa78@hotmail.com

fb https://www.facebook.com/PsySkopelos/about/?ref=page_internal