Πώς η υπερεκμετάλλευση της φύσης οδηγεί στην εμφάνιση νέων φονικών πανδημιών

Καθώς η ανθρωπότητα βρίσκεται εν μέσω μιας πρωτοφανούς για τα δεδομένα της εποχής πανδημίας, η οποία έχει πλήξει σε παγκόσμιο επίπεδο τη δημόσια υγεία, τις κοινωνίες, αλλά και την οικονομία, το WWF Ιταλίας πραγματοποίησε μια νέα έρευνα («Η απώλεια της φύσης και η έξαρση των πανδημιών») που καταδεικνύει την επιτακτική ανάγκη λήψης όλων των απαραίτητων μέτρων ώστε να περιοριστεί η πιθανότητα εμφάνισης παρόμοιων πανδημιών στο μέλλον.
Μέσω της έρευνας, αποτυπώνεται η σύνδεση ανάμεσα στην ανθρωπογενή υποβάθμιση της φύσης (π.χ. παράνομη εμπορία και διακίνηση άγριων ζώων, καταστροφή οικοσυστημάτων) και στην άνοδο των πανδημιών, με το WWF να καλεί τις κυβερνήσεις να υπογράψουν μια παγκόσμια δεσμευτική συμφωνία που θα προωθεί μια πιο βιώσιμη και αρμονική σχέση ανθρώπου και φύσης.

Ο νέος κορωνοϊός δεν είναι ο πρώτος ιός με τον οποίον έρχεται αντιμέτωπη η ανθρωπότητα. Τις τελευταίες δεκαετίες, πολλές ακόμα νέες ασθένειες (Έμπολα, AIDS, SARS, νόσος πτηνών, κτλ.) έχουν κάνει την εμφάνισή τους, θέτοντας την ανθρώπινη υγεία σε κίνδυνο. Πέραν αυτού, όμως, όλες είχαν κάτι κοινό: όλες ήταν ζωονόσοι, δηλαδή ασθένειες που μεταδόθηκαν στον άνθρωπο από κάποιο ζώο, και μάλιστα αρκετές συνδέονται εντέλει με την υπερεκμετάλλευση της φύσης από ανθρωπογενείς δραστηριότητες, οι οποίες και τελικά βρίσκονται πίσω από την εμφάνιση και εξάπλωση νέων ασθενειών. Μάλιστα, πάνω από 200 ζωονόσοι καταγράφονται διεθνώς και αρκετές έχουν σχετιστεί με περιβαλλοντική υποβάθμιση ή αλλαγή.

«Καθώς οι καταστροφικές συνέπειες της σημερινής πανδημίας του κορωνοϊού μελετώνται ακόμα, είναι κρίσιμης σημασίας να βρούμε παράλληλα χρόνο για να αναλογιστούμε τη σχέση μας με τη φύση. Είναι μια μοναδική ευκαιρία να δούμε τι μαθήματα έχει να μας διδάξει η τραγική αυτή κρίση, ώστε να αποτρέψουμε παρόμοιες καταστάσεις στο μέλλον. Ένας υγιής πλανήτης είναι το θεμέλιο της δικής μας υγείας και ευημερίας», δήλωσε ο Δημήτρης Καραβέλλας, γενικός διευθυντής του WWF Ελλάς.

Πώς η παράνομη διακίνηση άγριας ζωής και η υποβάθμιση των οικοτόπων συνδέονται με τις πανδημίες

Εδώ και 3,8 δισεκατομμύρια χρόνια, οι ιοί, τα βακτήρια και άλλοι μικροοργανισμοί παίζουν καθοριστικό ρόλο για τη ζωή στη Γη. Όπως τονίζει και η έρευνα, στη συντριπτική τους πλειονότητα είναι οργανισμοί απολύτως αβλαβείς και συχνά ζωτικής σημασίας για την ισορροπία των οικοσυστημάτων, αλλά και την ανθρώπινη υγεία. Όμως, δραστηριότητες, όπως η κατανάλωση και η παράνομη διακίνηση και εμπορία άγριων ζώων πολλαπλασιάζουν τις πιθανότητες, όχι μόνο εμφάνισης νέων παθογόνων παραγόντων, αλλά και μετάδοσής τους στον άνθρωπο.

Η αιχμαλωσία άγριων ζώων ή η εκτροφή τους σε αιχμαλωσία με σκοπό την εμπορία τους, μια συχνά παράνομη και μη ελεγχόμενη δραστηριότητα, δημιουργεί συνθήκες που διευκολύνουν την ανάπτυξη παλαιών και νέων ζωονόσων και μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στην εμφάνιση πανδημιών, με ανυπολόγιστες επιπτώσεις για την υγεία, την κοινωνία και την οικονομία, όχι μόνο σε εθνικό, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο.
Αντίστοιχα, τα φυσικά οικοσυστήματα είναι ζωτικής σημασίας για την υποστήριξη κάθε μορφής ζωής στον πλανήτη, και ως εκ τούτου, η υποβάθμιση ή η καταστροφή τους θέτουν την υγεία και την ευημερία του ανθρώπου σε άμεσο κίνδυνο, καθώς διευκολύνουν την ανάπτυξη και διάδοση νέων μολυσματικών ασθενειών. Οι ανθρώπινες δραστηριότητες έχουν προκαλέσει κατακλυσμιαίες αλλαγές στον πλανήτη μας. Υπολογίζεται, μάλιστα, πως έχουν προκαλέσει αλλοίωση στα 3/4 της χερσαίας έκτασης του πλανήτη και στα 2/3 των ωκεανών, φέρνοντας την άγρια ζωή σε στενότερη επαφή με τον άνθρωπο, και διευκολύνοντας, με αυτόν τον τρόπο, τη μετάδοση ασθενειών.

Στο πλαίσιο αυτό, γίνεται σαφές πως η προστασία και αποκατάσταση των φυσικών οικοσυστημάτων είναι καθοριστικής σημασίας, προκειμένου να αποφύγουμε στο μέλλον παρόμοιους κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία. Με άλλα λόγια, αυτό που τονίζεται μέσα στην τελευταία αυτή έρευνα του WWF, είναι πως η υγεία του ανθρώπου συνδέεται στενά με την υγεία των άλλων ειδών που ζουν στον πλανήτη, αλλά και συνολικά με την υγεία του περιβάλλοντος.

Το WWF καλεί τις κυβερνήσεις να υπογράψουν μια «Νέα Συμφωνία για τη Φύση και τον Άνθρωπο», μια παγκόσμια δεσμευτική συμφωνία προκειμένου:

-να μειωθεί κατά 50% το αποτύπωμα των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στη φύση
-να σταματήσει η απώλεια φυσικών οικοτόπων
-να σταματήσει η απώλεια βιοποικιλότητας.

Διαβάστε την πλήρη έρευνα του WWF εδώ.