Να αντισταθούμε για να υπάρξουμε

Δεν έχει καθόλου σημασία που έχουν περάσει δύο μήνες σχεδόν από τη λήξη των εργασιών της Συνόδου της Κοπεγχάγης για το κλίμα, καθώς οι κλιματικές αλλαγές θέλουμε δε θέλουμε θα μας απασχολούν συνεχώς όλο και πιο έντονα από δω και πέρα.

Τον Δεκέμβριο μαζεύτηκαν στην Κοπεγχάγη 193 επρόσωποι κρατών και κυβερνήσεων – πρωτοφανής σύναξη στην ιστορία της ανθρωπότητας - για να πάρουν αποφάσεις για τις κλιματικές αλλαγές οι οποίες εξελίσσονται στο μείζον πρόβλημα του 21ου αιώνα. Ένα πρόβλημα περίπλοκο και με πολλές διαστάσεις, καθώς υπάρχουν παράγοντες που συνδέονται όπως υποστηρίζουν οι επιστήμονες με τη γεωλογική δραστηριότητα και με τις λειτουργίες της βιόσφαιρας και κυρίως παράγοντες που συνδέονται με την ανθρώπινη δραστηριότητα.

Ήταν όλοι στη Δανία, εκείνοι που καθορίζουν τις τύχες μας και κατ' έπέκταση την τύχη του πλανήτη.

Όλοι πολίτες της Γης περίμεναν, και περισσότερο οι πολίτες των αναπτυσσόμενων χωρών (κάθε χρόνο 300.000 άνθρωποι πεθαίνουν και 325 εκατομμύρια πλήττονται σοβαρά από την υπερθέρμανση του πλανήτη, το 98% των θυμάτων αυτών προέρχεται από τις αναπτυσσόμενες χώρες), να παρθούν γενναίες αποφάσεις σ' αυτή τη Σύνοδο. Τα συμφέροντα όμως των μεγάλων βιομηχανικών χωρών δεν επέτρεψαν καμμία ουσιαστική συμφωνία, η απλή διακήρυξη που εξέδωσαν ήταν πως θα επανεξετασθεί αορίστως το θέμα το Νοέμβριο του 2010 στο Μεξικό γιατί δεν περιείχε αριθμητικούς στόχους για τη μείωση των εκπομπών του άνθρακα που ευθύνεται για το φαινόμενο του θερμοκηπίου, και ούτε λόγος να αποδοθεί δικαιοσύνη στις χώρες που ευθύνονται για τις κλιματικές αλλαγές. Οι ΗΠΑ και η Κίνα χρεώθηκαν ουσιαστικά την αποτυχία της Συνόδου που κατέληξε σε κλιματική ντροπή.

Καθώς σ΄αυτή τη Σύνοδο δεν αποφασίστηκε καμία ανάληψη δράσης, είναι προφανές, ότι οι πλούσιες χώρες καταδίκασαν εκατομμύρια ανθρώπους στην πείνα, τη δυστυχία και το θάνατο, καθώς η απραξία η αδιαφορία και το πάθος τους για το κέρδος, δεν τους αφήνουν να πάρουν κανένα ουσιαστικό μέτρο κι έτσι επιταχύνονται οι συνέπειες των κλιματικών αλλαγών.

12 εικοσιτετράωρα σκληρών διαπραγματεύσεων για να καταλήξουν στη μη δεσμευτική συμφωνία να μην αυξηθεί η θερμοκρασία της Γης πάνω από 2 βαθμούς, με ποιούς τρόπους θα γίνει όμως αυτό, ούτε κουβέντα. Κανένα πλάνο για το ποιός ή ποιοί και πόσο θα μειώσουν τις εκπομπές αερίων και πως θα ελέγχονται.

Από την άλλη, οι επιστήμονες προαναγγέλουν δυσοίωνες προβλέψεις και

υποστηρίζουν ότι η θερμοκρασία του πλανήτη θα αυξηθεί κατά 3 βαθμούς Κελσίου κι αυτό σημαίνει θάνατος τόσο για τους κατοίκους των νησιών του Ειρηνικού που θα πλημμυρίσουν, όσο και για τα εκατομμύρια Αφρικανούς που αν δεν καούν θα πεθάνουν από την πείνα.

Εκατομμύρια άνθρωποι ήλπιζαν πως σ' αυτή τη Σύνοδο ίσως παίρνονταν καθοριστικές αποφάσεις αφού ήταν η τρίτη απόπειρα σύναξης «των μεγάλων», ώστε να παρθούν μέτρα αντιμετώπισης για την αλλαγή του κλίματος. Προηγήθηκε η Σύνοδος του Κιότο στην Ιαπωνία το 1997. Εκεί, 150 επρόσωποι χωρών είχαν καταλήξει με ένα σχέδιο πρωτοκόλλου για την κατά μέσο όρο 5% μείωση του διοξειδίου του άνθρακα, του μεθανίου και του πρωτοξειδίου του αζώτου, τα αέρια του θερμοκηπίου δηλαδή από τις βιομηχανικές χώρες σε σχέση με τα επίπεδα του 1990. Η αρχή της εφαρμογής του πρωτοκόλλου ορίστηκε για το 2005 όπως και έγινε και το περιθώριο του χρόνου για την πλήρωση του στόχου ορίστηκε για το 2012. Οι ΗΠΑ, η χώρα η οποία ήταν υπεύθυνη τότε για την εκπομπή του 36% της παγκόσμιας ετήσιας παραγωγής αερίων του θερμοκηπίου δεν υπέγραψε, καθώς επίσης και μερικές χώρες υποστηρικτές της, με αποτέλεσμα οι αμερικάνικες πολυεθνικές εταιρείες να συνεχίζουν να ρυπαίνουν ασύστολα. Ακόμα και οι χώρες που προσυπέγραψαν το πρωτόκολλο δεν αποφάσισαν μέτρα ευθείας μείωσης των εκπομπών, αλλά τους περιβόητους «ευέλικτους μηχανισμούς» και κυρίως με το «εμπόριο των ρύπων» τη μεγαλύτερη όπως αναφέρεται περιβαλλοντική απάτη του αιώνα. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, οι δεσμεύσεις του Κιότο δεν στάθηκαν ικανές παρά μόνο για να αποτρέψουν ελάχιστα, κατά 0,06 βαθμούς Κελσίου μια αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη, τη στιγμή που η αύξηση που αναμένεται με το φαινόμενο του θερμοκηπίου υπολογίζεται στους 2,5 έως 3 βαθμούς το 2050.

Η αναλγησία και η κοροϊδία συνεχίστηκε το 2007 στο Μπαλί όπου συναντήθηκαν ξανά για να υπογράψουν μια καινούρια συμφωνία μετά το Κιότο. Μια συμφωνία που δεν έγινε ποτέ, καμία αναφορά σε νούμερα, παρά μόνο κάποιες αοριστολογίες πάνω στην αποψίλωση των δασών του πλανήτη και κάτι για τη δημιουργία Ταμείου για τη στήριξη των θυμάτων των κλιματικών αλλαγών από τις φτωχές χώρες της Αφρικής και της Ασίας οι οποίες είναι οι μόνες που δεν έχουν καμία ευθύνη για τις κλιματικές αλλαγές. Στο Μπαλί προκηρύχθηκε και η απόφαση για την επίτευξη δεσμευτικής συμφωνίας στη Σύνοδο της Κοπεγχάγης που κατέληξε σε φιάσκο.

Στην Κοπεγχάγη οι μεγάλες και αναδυόμενες δυνάμεις όπως οι ΗΠΑ και η Κίνα αλληλοκατηγορούνταν και παζάρευαν τους ρύπους τους και τα ποσοστά μείωσής τους με αποτέλεσμα, 135 αναπτυσσόμενες χώρες να αποχωρήσουν σε ένδειξη διαμαρτυρίας από τη Σύνοδο για μερικές ώρες και τελικά να μην υπογραφεί καμιά συμφωνία. Στο μόνο που συμφώνησαν η ΕΕ, οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Βραζιλία και η Ν. Αφρική ήταν ένα τρισέλιδο κείμενο που ονομάστηκε «Σύμφωνο της Κοπεγχάγης» στο οποίο δεν υπάρχει πουθενά καμία αναφορά στην ανάγκη μείωσης κατά 50% σε σχέση με τα επίπεδα του 1990 των αερίων του θερμοκηπίου ως το 2050 παρ΄όλο που οι διοργανωτές ΟΗΕ και Δανία υποστήριζαν αυτό το στόχο πολύ πριν γίνει η Σύνοδος.

Στην Κοπεγχάγη ήταν φανερός ο εμπαιγμός των φτωχότερων χωρών από τις αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες οι οποίες φτωχές χώρες, απαιτούν δεσμευτικά και δραστικά μέτρα αφού οι κλιματικές αλλαγές ήδη τις επηρεάζουν.

Λίγο ιδρώνει το αυτί των πλούσιων χωρών του κεφαλαίου για την κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις της, είναι φανερό ότι αξιοποιούν την κλιματική αλλαγή ως πρόσχημα για νέες κερδοφόρες πηγές όπως τα φωτοβολταϊκά π.χ., όπως της πράσινης ανάπτυξης η οποία είναι φανερό όπως αναφέρουν οι επιστήμονες πως θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη καταστροφή του περιβάλλοντος. Ο Αμερικανός πρέσβυς στην Ελλάδα σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Ελευθεροτυπία» ανέφερε πως «ένα σχέδιο αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής πρέπει να είναι περιβαλλοντικά αποτελεσματικό ή οικονομικά αειφόρο». Αυτό είναι το σκεφτικό των πλούσιων χωρών. Ένα πρόβλημα τόσο σοβαρό για την ανθρωπότητα που οι ίδιες προκάλεσαν, πρέπει να αποφέρει κέρδη και να προσφέρεται για νέες επιχειρήσεις για να αξίζει να ασχοληθεί κανείς με τη διαχείρησή του.

«Η πόλη της Κοπεγχάγης είναι ένας τόπος εγκλήματος απόψε και οι ένοχοι το σκάνε, πάνε στο αεροδρόμιο Τζόν Σόβεν» δήλωσε η Βρετανική Greenpeace μετά τη λήξη της Συνόδου.

«Η κλιματική διάσκεψη της Κοπεγχάγης τελείωσε και όχι, δεν έχουμε μια δίκαιη, φιλόδοξη δεσμευτική συμφωνία, την οποία εκατομμύρια άνθρωποι ήλπιζαν ότι οι περισσότεροι από 120 ηγέτες θα επιτύγχαναν. Παρά τα αδιάσειστα επιστημονικά στοιχεία και την υποστήριξη των πολιτών σε Βορρά και Νότο, οι παγκόσμιοι ηγέτες, έβαλαν τα εθνικά τους συμφέροντα πάνω από τη μοίρα των επερχόμενων γενεών και απέτυχαν να επιλύσουν το πρόβλημα κλείνοντας το δρόμο προς αυτή την κατεύθυνση». Κοινή δήλωση των οργανώσεων WWF, OXFAM,AMNESTY, AVAAR και 350 ακόμα οργανώσεων.

Ο Πρόεδρος της Βενεζουέλας Ούγκο Τσάβες παίρνοντας το λόγο στο βήμα του ομιλητή είπε ότι «εάν το κλίμα ήταν τράπεζα, τότε σίγουρα οι πλούσιες χώρες θα είχαν σπεύσει να το σώσουν. Περιβάλλον και κέρδος δεν συμβαδίζουν».

Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η άναρχη καπιταλιστική ανάπτυξη, εμπορευματοποίηση γης, αέρα, νερού μπορεί να μην οδηγήσει στην εξαφάνιση του πλανήτη αλλά σίγουρα θα οδηγήσει στην εξαφάνιση του ανθρώπινου είδους.

Αναφέρουν ακόμα, για σημεία καμπής του περιβάλλοντος, που αν ξεπεραστούν τα όρια, οι επιπτώσεις θα είναι καταστροφικές. Μεγάλη απειλή αποτελεί σίγουρα η αποκάλυψη του παγωμένου εδάφους, αν συνεχιστεί το λιώσιμο των πάγων που θα αποδεσμεύσει στην ατμόσφαιρα τεράστια ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα.

Πάντως το μεγαλύτερο παζάρι για τη σωτηρία του περιβάλλοντος – θυμηθείτε - θα γίνει μεταξύ των χωρών που ευθύνονται για την υπερθέρμανση του πλανήτη κι αυτές είναι οι χώρες του G20 οι ισχυρότερες αναπτυγμένες και αναπτυσσόμενες βιομηχανικές χώρες της γης πάλι για τα δικά τους συμφέροντα βέβαια, χώρια που θα εμφανιστούν συγχρόνως και σαν σωτήρες του πλανήτη. Οι πλούσιες χώρες, που είναι μόλις το 20% και ρυπαίνουν κατά 60% τον πλανήτη.

Εμείς όλοι παραμένουμε θεατές μέσα από τις δραματικές εικόνες της τηλεόρασης των κατατρεγμένων περιοχών του κόσμου και των συνανθρώπων μας, από τις σοδειές που καίγονται από την ξηρασία, από την λιμοκτονούσα Αφρική, από περιοχές που σαρώνουν οι τυφώνες και από την απίστευτη εικόνα των πάγων που λιώνουν.

Μόνο η πίεση μας και οι φωνές μας θα μας σώσουν

100 χιλιάδες άνθρωποι από πολλές χώρες του πλανήτη διαδήλωσαν στους δρόμους της Κοπεγχάγης όλες τις ημέρες της Συνόδου για το κλίμα, με ποικίλες και πολύμορφες εκδηλώσεις για να ασκήσουν πίεση ώστε η Σύνοδος κορυφής να πάρει ουσιαστικές αποφάσεις για την αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Πολλοί από αυτούς συνελήφθησαν και ταλαιπωρήθηκαν, για όλους μας. Τα συνθήματά τους ήταν «system change not climate change», να αλλάξουμε το σύστημα όχι το κλίμα. Το σύστημα που έχει οδηγήσει στην σημερινή οικολογική κρίση. Εντύπωση βέβαια προκάλεσε η απίστευτη καταστολή και η αυξημένη αγριότητα που αντιμετώπισαν τους διαδηλωτές τα όργανα της τάξης στη νότια και βόρεια Δανία και η προσπάθεια που έκαναν τα μέσα ενημέρωσης περιγράφοντας καθημερινά τα κατασταλτικά μέτρα παροτρύνοντας τους Δανούς να μη διαδηλώσουν και να παραμείνουν στα σπιτάκια τους.

Είναι καιρός όμως να σταματήσουμε απλά να κάνουμε διαπιστώσεις να βγάζουμε λόγους για τη σωτηρία του περιβάλλοντος, να δηλώνουμε οικολόγοι, πρέπει κάποτε να γίνουμε ενεργοί αποφασιστικοί και ριψοκίνδυνοι κι αν χρειαστεί να συγκρουστούμε και να δώσουμε λύσεις να γίνουμε ένα μεγάλο κίνημα για τη σωτηρία του ανθρώπινου είδους, το χρωστάμε όλοι να αποτρέψουμε ένα μεγαλύτερο έγκλημα,το χρωστάμε στις επερχόμενες γενεές.

Κι ας μην έχουμε αυταπάτες ότι δήθεν τα νησιά μας είναι οικολογικοί παράδεισοι, αντιμετωπίζουμε ήδη πολύ κακή διαχείρηση των φυσικών μας πόρων κι ας μην ξεχνάμε ότι σε νησί μας βρέθηκε στο νερό υδράργυρος και έκλεισαν οι βρύσες ενώ λίγο παραέξω από εμάς, στον Ασωπό ανιχνεύθηκε εξασθενές χρώμιο.

Κι ένα τελευταίο που κυκλοφορεί για τα δύο σύνδρομα που κατατρέχουν όσους θέλουν να κάνουν ένα βήμα για τη σωτηρία του πλανήτη. Το σύνδρομο του Βanana (Build absolutely nothing anywhere near anyone) δηλαδή «μην αναπτύξεις απολύτως τίποτε, οπουδήποτε κοντά σε οποιονδήποτε» και το σύνδρομο Nimby (Not in my back yard) «Όχι στην αυλή μου», όροι που καθιερώθηκαν από επιστήμονες και σκεπτόμενους πολίτες. Όροι με περίσσια ειρωνία, που τους βιώνουμε κατά κόρον στα νησιά μας. 

Μίνα Πούλιου