Συνταγματική Δημοκρατία

Άρθρο του

Βαγγέλη Γεωργ. Κοσμά

Αντί προλόγου

Για αρχή θα δανειστώ μια φράση ενός γνωστού κοσμολόγου: «Αν θες να φτιάξεις μια μηλόπιτα από το μηδέν θα πρέπει πρώτα να δημιουργήσεις ένα σύμπαν».  Προσαρμόζοντας τη φράση αυτή στο πνεύμα αυτού του πονήματος θα την μετέτρεπα ως εξής:  αν θες να βρίσκεις το δίκιο σου και να ζεις με αξιοπρέπεια θα πρέπει να δημιουργήσεις ένα κράτος δικαίου.  Άλλος τρόπος για τα άτομα που έχουν αποφασίσει να ζουν μέσα σε κοινωνίες, δεν υπάρχει.

Φίλε αναγνώστη, αυτό το άρθρο είναι ουσιαστικά ένας διάλογος μεταξύ μας, στον οποίον όμως για να προχωρήσουμε πρέπει να θέσουμε τις βάσεις του. Πρέπει δηλαδή να συμφωνήσουμε κατ΄ αρχήν στην φύση και στην αιτία των προβλημάτων που πραγματεύεται, και έπειτα, μέσα πάντα από τον διάλογο και τις κοινές διαπιστώσεις να βρούμε τις εφικτές λύσεις και να τις προτείνουμε.  Αν δεν συμφωνήσουμε κατ’ αρχήν, τότε θα ήταν ανώφελο να συνεχίσεις την μελέτη του παρόντος.  

Ερχόμαστε τώρα στη Νεοελληνική πραγματικότητα.  Αν κάνουμε μια βόλτα στις πλατείες, στα καφενεία, στις συναθροίσεις αλλά και μέσα στα σπίτια του λαού και ρωτήσουμε αν η ελληνική πολιτεία, το Κράτος και κατ΄ επέκταση το πολίτευμα μας λειτουργεί όπως θα έπρεπε και όπως ορίζουν οι αρχές του Συντάγματός μας, η απάντηση που θα πάρεις απ’ όλους θα είναι «όχι». Ο καθένας θα έχει πολλά και διαφορετικά παραδείγματα να παραθέσει και είναι φυσικά ανώφελο να το κάνουμε κι εμείς.  Η διαπίστωση, λοιπόν, αυτή αποτελεί μία από τις βάσεις του διαλόγου μας που προαναφέραμε.  

Το ερώτημα τώρα που έπεται και που θα πρέπει να το θέσουμε πια στους εαυτούς μας και όχι στους άλλους είναι το εξής: όταν ένα πολίτευμα δυσλειτουργεί, όταν είναι ουσιαστικά ανάπηρο, τί είναι αυτό που ευθύνεται γι΄ αυτήν την προβληματική λειτουργία;  Θα μπορούσε κάποιος ν’ απαριθμήσει άπειρες αιτίες και να’ χει δίκιο για όλες. Κινδυνεύουμε όμως να πλατειάσουμε επικίνδυνα και να χαθούμε. Πρέπει να επικεντρωθούμε αυστηρά και να ονομάσουμε το πρωταρχικό αίτιο. Όταν λοιπόν το πολίτευμα είναι ανάπηρο τότε και το  Σύνταγμα που το ορίζει είναι  ανάπηρο. Το Σύνταγμα δηλαδή είναι έτσι φτιαγμένο ώστε να μην μπορεί να προστατέψει τον εαυτό του απ’ τις εκτροπές που γίνονται σε βάρος του.  Το Σύνταγμά μας λοιπόν δεν έχει εκείνες τις ασφαλιστικές δικλείδες οι οποίες να αποτρέπουν αυτούς που επιχειρούν εκτροπή από τις αρχές και τα οριζόμενα από το ίδιο.  Γι΄ αυτά βέβαια,  θα μιλήσουμε παρακάτω.  

Προς το παρόν πρέπει να δούμε πώς η ίδια η ιστορία τιμωρεί για την κάθε εκτροπή από το Σύνταγμα. Για παράδειγμα, η εκτροπή του 1915-17 με τον Εθνικό διχασμό οδηγεί στην ουσία, στην τραγωδία/ ξεριζωμό του 1922. Ο συνεχιζόμενος διχασμός, οι δικτατορίες και η εκτροπή του 1936-40 οδηγεί στον Εμφύλιο, την μεγαλύτερη ίσως τραγωδία του Ελληνισμού. Ένας εμφύλιος, που ουσιαστικά δεν τελειώνει και φτάνουμε στην εκτροπή του ’65-67 η οποία οδηγεί στην τραγωδία/διχοτόμηση της Κύπρου.

Η σημερινή εκτροπή, με τις ρεμούλες και την ασυδοσία, την ατιμωρησία και ό,τι άλλο οι γενιές μας έζησαν, οδήγησαν χιλιάδες Έλληνες στην αυτοκτονία, εκατοντάδες χιλιάδες να τρώνε από τα συσσίτια και τα σκουπίδια κι εκατομμύρια να ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας.  Ο πληθυσμιακός μαρασμός και η απώλεια της εθνικής μας κυριαρχίας βάζουν επί τάπητος το πρόβλημα της ίδιας της ύπαρξης μας ως χώρα και ως έθνος.

Πρέπει λοιπόν να μας γίνει κτήμα ότι η κάθε εκτροπή, μικρή ή μεγάλη, έχει το τίμημά της.  Μια δικτατορία είναι εκτροπή από το Σύνταγμα.  Εκτροπή όμως από το Σύνταγμα είναι και μια δικαστική απόφαση που έχει μεροληπτήσει ή μια διοικητική πράξη με ρουσφετολογικό  χαρακτήρα.  Η ατιμωρησία αυτών που έκλεψαν το δημόσιο χρήμα, οι μίζες, η διεφθαρμένη διοίκηση και ό,τι άλλο συνθέτει την Νεοελληνική πραγματικότητα, είναι ουσιαστικά εκτροπές από το Σύνταγμα και την ορθή λειτουργία του πολιτεύματος, χωρίς όμως το ίδιο το Σύνταγμα να έχει την ικανότητα να τις αποτρέψει και να προστατέψει τον εαυτό του.  Θα μπορούσε κανείς ν’ απαριθμήσει άπειρα παραδείγματα ατιμωρησίας, κωλυσιεργίας και παραγραφής σκανδάλων κτλ., δεν είναι όμως του παρόντος.  Εδώ, μας αρκεί η διαπίστωση ότι έτσι είναι τα πράγματα και αυτή με την σειρά της είναι μια από τις βάσεις του διαλόγου μας.  Όταν λοιπόν πάσχει το πολίτευμα, πάσχουν και οι πυλώνες του.  Πυλώνες του πολιτεύματός μας είναι η δικαιοσύνη, η διοίκηση, η παιδεία κτλ.

ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ

Ας αρχίσουμε λοιπόν από τον βασικό πυλώνα του πολιτεύματος την δικαιοσύνη.  Αν κάνεις την ίδια βόλτα στις πλατείες, τα καφενεία κλπ. και ρωτήσεις αν στην χώρα μας η δικαιοσύνη λειτουργεί όπως πρέπει -αν δηλαδή μπορείς να βρεις το δίκιο σου άμεσα όταν αδικείσαι ή όταν έρθεις αντιμέτωπος με το κράτος, ή την εκκλησιά, ή με μεγάλους οικονομικούς και πολιτικούς παράγοντες- τότε όλοι με ένα στόμα θα σου πουν όχι. Αυτή λοιπόν η παραδοχή αποτελεί μια βάση ακόμα του διαλόγου μας.  Η δικαιοσύνη λοιπόν δεν λειτουργεί θα σου πει ο λαός και το ερώτημα που θα θέσουμε στους εαυτούς μας είναι γιατί.  Χρωμόσωμα της δημοκρατίας είναι ο έλεγχος των εξουσιών. Σίγουρα την Αμερική δεν την ανακαλύψαμε εμείς.  Οι αρχαίοι μας είχαν θεσπίσει τον έλεγχο των εξουσιών και αυτό είναι ακριβώς που λείπει από την λειτουργία της δικαιοσύνης, ο έλεγχος.  Ο δικαστής ή ο εισαγγελέας είναι στην ουσία ανεξέλεγκτος. Ο νόμος βέβαια προβλέπει έλεγχο από δικαστές ή εισαγγελείς ανωτέρου βαθμού, που πολύ πιθανό όμως να έχουν και οι ίδιοι ακάλυπτα τα νώτα τους, να χρωστούν ο ένας στον άλλον ή απλά να έπαιζαν μαζί στο δημοτικό και στο γυμνάσιο.  Μπορεί κάποιος πολίτης να προσφύγει εναντίον ενός δικαστού ή ενός εισαγγελέα για κακοδικία, κωλυσιεργία, διαφθορά κλπ., μόνο που αυτός θα δικαστεί από τους συναδέλφους τους. Ας μας πει κάποιος πόσες αγωγές για κακοδικία ευδοκίμησαν στην Ελλάδα- μια χώρα πρωταθλήτρια της διαφθοράς παγκοσμίως-ίσως και καμία. Κόρακας κοράκου μάτι δεν βγάζει λέει  ο λαός.  Η δικαστική ασυλία είναι στον τόπο μας άτυπη μεν, ουσιαστική δε.  Ο επίορκος δικαστής ή εισαγγελέας, δρα ανεξέλεγκτα γιατί απλούστατα δεν κινδυνεύει από κάτι.  Βέβαια η δικαιοσύνη είναι το πιο ευαίσθητο πράγμα στον κόσμο.  Η οποιαδήποτε παρέμβαση για την εξυγίανση της μπορεί να έχει τα αντίθετα αποτελέσματα. Κανείς πραγματικά δεν πρέπει να παρεμβαίνει στο έργο της.  Αν αποδεχθούμε λοιπόν αυτή την αρχή, δηλαδή της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης, τότε μπαίνει εύλογα σ' εμάς το ερώτημα, ποιος είναι αυτός που μπορεί να το κάνει;  Ποιος είναι αυτός που μπορεί να εξυγιάνει την δικαιοσύνη χωρίς να υπάρχει ο κίνδυνος τα πράγματα να γίνουν χειρότερα.  Στην δημοκρατία δεν υπάρχουν αδιέξοδα.  Αυτός που μπορεί να ελέγξει την δικαιοσύνη είναι απλά ο εντολέας της, αυτός που της δίνει την εξουσία να ενεργεί, δηλαδή ο ίδιος ο λαός.  Η πραγματική εξουσία σε ένα δικαστήριο είναι το ακροατήριο και όχι η έδρα.  Η έδρα είναι υπηρέτης του ακροατηρίου.  Το αίσθημα δικαίου του ακροατηρίου κατ’ επέκταση της κοινωνίας και του ίδιου του λαού,  είναι αυτό που τελικά πρέπει να υπερτερεί.  Οι ρόλοι όμως έχουν λανθασμένα αντιστραφεί και σε πολλές περιπτώσεις φαίνεται η έδρα να αδιαφορεί για το αίσθημα δικαίου του ακροατηρίου και μέσα από νομικίστικα τερτίπια και μονοπάτια, να στηρίζει αποφάσεις που δεν έχουν καμιά σχέση  με το δίκιο.  Θεωρώ ανώφελη την παράθεση παραδειγμάτων τα οποία είναι άπειρα ούτως ή άλλως.  Μετά τις παραπάνω παραδοχές σειρά έχει το ερώτημα προς τους εαυτούς μας πώς μπορεί, ο ίδιος ο λαός , να παρέμβει και να βάλει τάξη όταν αυτή λείπει.  Πάλι θα πω ότι την Αμερική δεν την ανακαλύψαμε εμείς. Οι αρχαίοι μας, είχαν βρει τον τρόπο.  Ας υποθέσουμε λοιπόν ότι στο ταλαίπωρο και διάτρητο Σύνταγμά μας προσθέτουμε μια παράγραφο η οποία να λέει ότι η δικαιοσύνη παραμένει ανεξάρτητη- όπως υποτίθεται πως είναι- όμως αν ένας δικαστής , δευτέρου ή τρίτου βαθμού, ή ένας εισαγγελέας, δευτέρου ή τρίτου βαθμού, κατηγορηθεί από οποιονδήποτε για διαφθορά, για κακοδικία για, για, για, τότε δεν θα παραπέμπεται να δικαστεί από τους συναδέλφους του, αλλά από ένα κληρωτό, ορκωτό δικαστήριο, αντίστοιχο μιας Ηλιαίας, αποτελούμενο από 200, 300, 500 ή 1000 άτομα, κληρωμένα από όλες τις οικονομικές τάξεις και από όλα τα στρώματα του λαού. Τι πιο όμορφο και πιο δίκαιο από το να σε δικάσει το αίσθημα δικαίου ενός τέτοιου δικαστηρίου. Ποιός με καθαρή συνείδηση θα φοβόταν να σταθεί ενώπιον ενός τέτοιου οργάνου;  Βέβαια το όργανο αυτό ίσως να μην συσταθεί ποτέ, διότι σίγουρα δεν θα υπάρξουν δικαστές που δεν θα εξαντλήσουν όλα τα περιθώρια που τους δίνει ο νόμος για να βρουν και να αποδώσουν το δίκιο. Δεν θα υπάρξει δικαστής ή εισαγγελέας που θα σκεφτεί να ενεργήσει με εξωδικαστικό ή παραδικαστικό τρόπο. Υποθέσεις φορολογικές που χρονίζουν και από τις οποίες το δημόσιο χάνει τεράστια ποσά, θα διεκπεραιωθούν. Πραγματικά την επόμενη μέρα θα ξυπνήσουμε σε μια άλλη χώρα, όπου αυτός που θέλει να αδικήσει θα πρέπει να το σκεφτεί πολύ καλά πριν το κάνει, καθώς κανένας μεγαλοδικηγόρος και κανένα κύκλωμα δεν θα μπορεί να τον προστατέψει. Ο πολίτης θ’ αποκτήσει οντότητα και θα νιώθει ότι κανείς δεν μπορεί να τον αγγίξει, αφού η δικαιοσύνη θα λειτουργεί ως προστατευτική του ασπίδα.  Σήμερα ο  λαός με ένα στόμα λέει ου μπλέξεις, με δικαστήρια και δικηγόρους, ενώ η προσφυγή στην δικαιοσύνη θα έπρεπε να χαροποιεί αυτόν που έχει δίκιο και όχι να τον αποτρέπει από το να προσφύγει.

Όπως είπα και πριν, τα παραδείγματα κακής λειτουργίας της δικαιοσύνης είναι άπειρα.  Θα μπω στον πειρασμό να εκθέσω ένα που κατά την γνώμη μου είναι μεγάλης σημασίας.  Στις τελευταίες εκλογές για πρόεδρο της δημοκρατίας, ένας βουλευτής κάποιου κόμματος κατάγγειλε στον εισαγγελέα ότι έγινε προσπάθεια να δωροδοκηθεί υπέρ του τάδε ή κατά του δείνα υποψηφίου, από κάποιον ή κάποια συγκεκριμένα άτομα. Στην περίπτωση αυτή και σε μια ευνομούμενη  πολιτεία ο εισαγγελέας έχει να επιλέξει ανάμεσα σε δύο δρόμους. Ή τα στοιχεία είναι επαρκή και στέλνει αυτούς που προσπάθησαν να δωροδοκήσουν στο δικαστήριο, ή τα θεωρεί ανεπαρκή και στέλνει τον βουλευτή στο δικαστήριο για ψευδορκία και συκοφαντία. Στην ελληνική πολιτεία βέβαια τα πράγματα είναι διαφορετικά. Ο εισαγγελέας έβαλε την υπόθεση στο αρχείο. Σε οποιαδήποτε ευνομούμενη χώρα αυτό και μόνο θα έπρεπε να προκαλέσει παραιτήσεις κορυφαίων στελεχών της δικαιοσύνης, κυβερνητική κρίση και ίσως και κοινωνική έκρηξη. Μιλάμε για την κορυφαία στιγμή της δημοκρατίας, την εκλογή του προέδρου.  Στην Ελλάδα δεν άνοιξε μύτη.  Σκεφτείτε όμως να υπήρχε στο Σύνταγμά μας η ασφαλιστική δικλείδα που περιγράψαμε, αυτό δεν θα μπορούσε να συμβεί. Το ίδιο το Σύνταγμα θα προστάτευε τον εαυτό του και το πολίτευμα.  

Σίγουρα θα ακούσετε πολλά ενάντια σε αυτές τις σκέψεις, ότι τάχα δεν μπορούν να συμμετάσχουν όλοι σε ένα δικαστήριο, γιατί τους λείπουν οι γνώσεις κλπ. κλπ.  Προφάσεις εν αμαρτία. Το αίσθημα δικαίου δεν έχει να κάνει με πτυχία. Είναι έμφυτο στον καθένα μας, και στο κάτω-κάτω δεν μπορεί κανείς να υποτιμά τον λαό απ’ τον οποίο αντλεί την εξουσία του.

ΔΙΟΙΚΗΣΗ

Δεύτερος μεγάλος ασθενής στην ελληνική πολιτεία είναι η διοίκηση, δηλαδή η λειτουργία των υπηρεσιών του κράτους. Οι πάντες με ένα στόμα θα σου πουν ότι δεν βρίσκεις άκρη μέσα στον δαίδαλο της γραφειοκρατίας και κυρίως της μη ανάληψης ευθυνών από κανένα.  Η πιο συνηθισμένη φράση που ακούς από το στόμα δημοσίων υπαλλήλων είναι: «Είμαι απλός υπάλληλος, τι θέλεις να κάνω;». Αυτό είναι ότι χειρότερο μπορεί να ακουστεί, γιατί βασική αρχή του πολιτεύματός, μας είναι ότι το κράτος είναι ενιαίο και αδιαίρετο.  Άρα πίσω από την σφραγίδα που κρατά ο υπάλληλος, βρίσκεται όλη η εξουσία του κράτους και του λαού.  Άπειρα τα παραδείγματα κακής λειτουργίας της διοίκησης, από ρουσφετολογικές αποφάσεις μέχρι την ηλίθια επικράτηση του τέρατος που λέγεται γραφειοκρατία, διαφθορά και ανικανότητα στελεχών. Κρατώ μια φράση ενός σύγχρονου Έλληνα φιλοσόφου του Χρήστου Γιανναρά: «Πώς γίνεται σε μία χώρα, όπως η Ελλάδα, πρωταθλήτρια της διαφθοράς παγκοσμίως, να μην έχει απολυθεί ούτε ένας δημόσιος υπάλληλος, έστω  για ανικανότητα;».  Το ερώτημα που θα θέσουμε στους εαυτούς μας είναι πάλι: γιατί συμβαίνει αυτό που συμβαίνει; Ο λόγος είναι απλός. Γιατί ο επικεφαλής κάθε τομέα, δηλαδή ο υπουργός, είναι ανεύθυνος δια νόμου.  Φανταστείτε λοιπόν ένα καράβι όπου ο καπετάνιος του δεν φέρει καμιά ευθύνη για τις κινήσεις του, επόμενο είναι να καταλήξει στα βράχια. 

Αν όμως στο Σύνταγμά μας προσθέταμε την ασφαλιστική δικλείδα, ότι δηλαδή ο υπουργός είναι υπεύθυνος για τις πράξεις και του τελευταίου κλητήρα τού υπουργείου του, τα πράγματα θα άλλαζαν. Όχι όμως βέβαια, πολιτικά υπεύθυνος-αναλαμβάνω δηλαδή την πολιτική ευθύνη και μετά πάω για σκι στην Ελβετία-αλλά αστικά και ποινικά υπεύθυνος.  Ούτε βέβαια η προσφυγή εναντίον του υπευθύνου να γίνεται στην σημερινή δικαιοσύνη-δηλαδή κάνε μου μήνυση και αγωγή, αν νομίζεις ότι αδικείσαι και την επόμενη εικοσαετία θα τα βρούμε - αλλά η προσφυγή να γίνεται στην δικαιοσύνη που περιγράψαμε παραπάνω.  Πιστέψτε με την επόμενη μέρα θα ξυπνούσαμε όλοι σε μια άλλη χώρα, όπου η διοίκηση θα λειτουργούσε άψογα. Θα ήταν απρόσωπη, δεν θα μεροληπτούσε, η διαφθορά θα εξαφανιζόταν ως δια μαγείας, ο πολίτης θα αποκτούσε οντότητα και την θέση που δικαιωματικά του ανήκει.  Γιατί ο λαός είναι το αφεντικό, μιας κι αυτός από το υστέρημά του χρηματοδοτεί και στηρίζει τις κρατικές λειτουργίες, οι οποίες υπάρχουν για να κάνουν τη ζωή του καλύτερη, και για όχι να στέκεται φοβισμένος μπροστά στο υδροκέφαλο τέρας του δημοσίου σαν ήρωας του Κάφκα.  

ΠΑΙΔΕΙΑ

Αν ρωτήσεις για το αν η παιδεία εκπληρώνει την αποστολή της, αν ο λαός είναι ευχαριστημένος από την δημόσια εκπαίδευση, μ' ένα στόμα θα σου πει όχι.  Για να βρούμε εδώ την αιτία  πρέπει να ξεκινήσουμε με το ερώτημα ποιος είναι ο σκοπός της εκπαίδευσης;  Σκοπός λοιπόν της εκπαίδευσης είναι να διαμορφώσει ελεύθερους πολίτες.  Ανθρώπους  δηλαδή που να γνωρίζουν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που γεννά η διαβίωση μέσα σε μια οργανωμένη πολιτεία.  Μέσα από αυτό το πρίσμα η παιδεία μας έχει αποτύχει στην αποστολή της. Η βασικότερη βαθμίδα της εκπαίδευσης, η δευτεροβάθμια, Γυμνάσιο-Λύκειο, δεν βγάζει πολίτες αλλά υποψηφίους.  Τα παιδιά-έστω στο μικρό διάστημα των πρώτων 18 χρόνων τους- αντί να πάρουν τις στοιχειώδεις γνώσεις που θα τα βοηθήσουν να γίνουν υπεύθυνοι πολίτες, τα μετατρέπουμε σε υποψήφιους εισαγωγείς στα Α.Ε.Ι και τα Τ.Ε.Ι. Τα στρέφουμε σε δέσμες και κατευθύνσεις, τα στέλνουμε σε φροντιστήρια για να μπορέσουν κάποια στιγμή, να περάσουν στο Πανεπιστήμιο. Γιγαντώνουμε έτσι την πληγή της παραπαιδείας η οποία τρέφεται κυριολεκτικά με το αίμα των γονιών. Τα παιδιά παπαγαλίζουν την γνώση, προσπαθώντας να έρθουν πιο κοντά στα θέματα των εξετάσεων.  Ίσως πρώτη φορά η χώρα μας να διαθέτει τόσους πολλούς πτυχιούχους και συνάμα τόσους λίγους υπεύθυνους και σκεπτόμενους πολίτες. Γιατί δεν μπορώ να εξηγήσω αλλιώς την ανάλγητη συμπεριφορά  μας στα τόσα έκτροπα που συμβαίνουν γύρω μας.  Καλά όλα αυτά θα μου πεις αλλά ποια θα μπορούσε να είναι η λύση;  Αν γίνει νόμος του Συντάγματος, ο κάθετος διαχωρισμός του Λυκείου απ' το Πανεπιστήμιο, αυτό θα άλλαζε ριζικά τα πράγματα στην Παιδεία.  Άλλο σχολείο το ένα άλλο σχολείο το άλλο.  Μέχρι το Λύκειο το παιδί και ο έφηβος θα παίρνουν τις γνώσεις εκείνες που θα τους βοηθήσουν να γίνουν υπεύθυνοι πολίτες, με ιδιαίτερη βάση στην Ιστορία, την μελέτη του πολιτεύματος, την Πολιτική και Κοινωνική Αγωγή κ.α.  Γνώσεις σχετικές με το ποιοι είμαστε, ποια η θέση μας στον κόσμο και την Παγκόσμια Ιστορία, έμφαση στην νεότερη και σύγχρονη Ιστορία- ούτως ώστε να γίνεται κατανοητή η σημερινή μας κατάσταση - εγκυκλοπαιδικές γνώσεις, γλώσσα, φιλολογία, κοσμολογία και ό,τι άλλο μπορεί να διαμορφώσει μορφωμένους και καλλιεργημένους ανθρώπους.  Και φυσικά ελεύθερα πανεπιστημιακά ιδρύματα, ιδιωτικά και δημόσια.  Άραγε οι χώρες που έχουν ιδιωτικά πανεπιστήμια υστερούν σε κάτι σχετικά με την έρευνα και την προώθηση της γνώσης;  Ο δε τρόπος εισαγωγής σε αυτά να είναι ελεύθερος.  Ο κάθε μαθητής να διαλέγει την σχολή της αρεσκείας του, και όχι όπως σήμερα, όπου τον βάζουν οι βαθμοί του. Στο δε πρώτο εξάμηνο με αδιάβλητες εξετάσεις, εφάμιλλες των Πανελληνίων, να συνεχίζουν όσοι κρίνονται ικανοί.  Να γίνει η Ελλάδα αυτό που θα έπρεπε να είναι, μια χώρα που εξάγει παιδεία και πολιτισμό και όχι πτυχιούχους μετανάστες όπως σήμερα.  Θα μπορούσαν στην Ελλάδα να φοιτήσουν χιλιάδες ξένοι φοιτητές με ότι θετικό μπορεί αυτό να σημαίνει.  Με την πάροδο του χρόνου και την βοήθεια της παιδείας που περιγράψαμε, ζώντας μέσα στο καινούριο περιβάλλον που θα διαμορφωθεί οι γενιές που θα έρθουν θα είναι διαφορετικές. Τους «Ελληνάρες» θα τους ψάχνεις με το φανάρι.  Το πολίτευμα διαμορφώνει τους πολίτες και οι πολίτες το πολίτευμα, η σχέση είναι αμφίδρομη.  Τα δε Πανεπιστήμια και οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι μέσα από την άμιλλα και τον υγιή ανταγωνισμό, ανάμεσα στα ιδρύματα, να γίνουν αυτό που πρέπει να είναι, γιατί πράγματι αυτός ο λαός μοιάζει να στερείται πνευματικής ηγεσίας.  Δεν βλέπουμε καμία αντίδραση, από τους ανθρώπους που αποτελούν αυτό που ονομάζουμε πνευματική ηγεσία, στα έκτροπα που συμβαίνουν και φυσικά είναι πάμπολλες οι φωνές που μιλούν για νεποτισμό στους πανεπιστημιακούς κύκλους.

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Ένας άλλος πυλώνας του πολιτεύματος ο οποίος νοσεί, είναι η ίδια η δημοκρατία, το πως δηλαδή η λαϊκή βούληση εκφράζεται μέσα στο κοινοβούλιο.  Τα κόμματα, και κυρίως τα κόμματα εξουσίας, από την φύση τους είναι ολιγαρχικοί σχηματισμοί οι οποίοι νοιάζονται μόνο για τα συμφέροντά τους και συμφέροντα της οικονομικής και πολιτικής ολιγαρχίας που εκπροσωπούν.  Σε καμιά περίπτωση δεν νοιάζονται για τα συμφέροντα των ψηφοφόρων τους και κατ' επέκταση των λαϊκών στρωμάτων.  Τα μέτρα και οι νόμοι που ψηφίζονται στην Βουλή δεν έχουν καμία σχέση με αυτό που ήθελαν οι ψηφοφόροι όταν εξέλεξαν τα συγκεκριμένα κόμματα και τους βουλευτές τους. Αυτό επαναλαμβάνεται ανεξάρτητα από το ποια παράταξη κυβερνά και έχει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία.   Φυσικά και ο ίδιος ο καταμερισμός των εδρών του κοινοβουλίου δεν έχει καμία σχέση με την λαϊκή βούληση.  Με τα διάφορα τερτίπια του εκάστοτε εκλογικού νόμου, τελικά μας κυβερνούν μειοψηφίες οι οποίες όμως μετατρέπονται σε κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες. Επιχείρημα δε, όσων υποστηρίζουν τους ληστρικούς εκλογονόμους, είναι ότι χωρίς αυτοδύναμες κυβερνήσεις κινδυνεύει η σταθερότητα και η κοινωνική ειρήνη.  Άρα λοιπόν, γράφουν στα παλιά τους τα παπούτσια την βούληση του λαού, και αποφασίζουν ερήμην του, ποιος θα κυβερνήσει και μάλιστα απολυταρχικά, εφόσον του δωρίζουν την κοινοβουλευτική αυτοδυναμία.

Η κουβέντα για την Δημοκρατία είναι τεράστια. Ας προσπαθήσουμε στον λίγο χώρο της παρούσης γραφής, να ορίσουμε και να συμφωνήσουμε σε κάποιες αρχές της Δημοκρατίας, βλέποντας πόσο, κατά το δυνατόν, αυτές μπορούν να γίνουν πράξη στον τόπο μας σήμερα.  Η Δημοκρατία από την φύση της έχει μόνον ένα επίθετο, άμεση.  Οποιοδήποτε άλλο επίθετο της προσάψουμε είναι σαν να την καταργούμε.  Κοινοβουλευτική, αντιπροσωπευτική κλπ. είναι επίθετα τα οποία έρχονται σε αντίθεση με την Δημοκρατία.  Αυτοί που γέννησαν την Δημοκρατία και όρισαν τις αρχές της λειτουργίας της, έδωσαν στο Δήμο την εξουσία να αποφασίζει ο ίδιος χωρίς αντιπροσώπους για την τύχη της. Επίσης τα περισσότερα αξιώματα ήταν κληρωτά, πράγμα που έδειχνε τον απόλυτο σεβασμό σε όλους τους πολίτες και κατ' επέκταση στον ίδιο τον λαό, από τον οποίο το πολίτευμα αντλούσε την εξουσία του.  

Ας μην μιλήσουμε για τους ημέτερους, την οικογενειοκρατία, τον νεποτισμό, τις πελατειακές σχέσεις, το ρουσφέτι και ότι άλλο έχει γεννήσει η νεοελληνική πραγματικότητα.  Είναι γνωστός σε όλους μας, ο ρόλος που έπαιξαν και παίζουν οι παραπάνω αντεστραμμένες αξίες που δεσπόζουν στη λειτουργία αυτού που ονομάζεται «Ελληνική Δημοκρατία».  Κάποια θα πουν ότι η Άμεση Δημοκρατία είναι σήμερα ανέφικτη εκ' των πραγμάτων.  Εγώ θα 'λεγα το αντίθετο, ότι δηλαδή με το ιντερνέτ και την τεχνολογία ίσως σήμερα παρά ποτέ να είναι δυνατή η άμεση Δημοκρατία. Ας αφήσουμε όμως αυτό το σενάριο και ας προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε την πραγματικότητα της εποχής μας και πως θα μπορούσαμε να πλησιάσουμε, όσο το δυνατό, στο ιδανικό μοντέλο.  Αν γίνει νόμος του Συντάγματος η απλή αναλογική, δηλαδή 1%, 3 βουλευτές, 51%, 153 βουλευτές, αυτό αυτόματα θα δημιουργήσει ένα πολυφωνικό κοινοβούλιο, όπου ο κοινοβουλευτικός έλεγχος θα έχει πλέον νόημα.  Αν κάποιος πάρει την αυτοδυναμία - με ΄γεια του με χαρά του-  ας κυβερνήσει αυτοδύναμα.  Αν όμως ο λαός δεν δώσει αυτοδυναμία τότε, ας βάλουν νερό στο κρασί τους και ας δημιουργήσουν ευρείες κυβερνήσεις συνασπισμού.  Άλλωστε σε μια ευνομούμενη πολιτεία, όπου το κράτος υπάρχει και λειτουργεί, λίγο μας ενδιαφέρει το αν υπάρχει κυβέρνηση ή όχι.  Έχουμε το παράδειγμα του Βελγίου, όπου για μια μακρά περίοδο  η χώρα ήταν χωρίς κυβέρνηση χωρίς να υστερήσει σε κάτι ή να επέλθει ανωμαλία.  Η Βουλή είναι  ο κατ' εξοχήν τόπος συγκάλυψη σκανδάλων.  Όλοι γνωρίζουμε ότι η σύσταση προανακριτικών επιτροπών είναι ότι και οι περιβόητες  ΕΔΕ  στο δημόσιο, δηλαδή ο τρόπος για να καλυφθεί η εκτροπή.  Αγγίζουν τραγικά την γελοιότητα, όλες αυτές οι διαδικασίες, όταν για παράδειγμα μια επιτροπή της Βουλής αντί για ένα πόρισμα, βγάζει πέντε διαφορετικά, όσα δηλαδή και τα κόμματα που συμμετέχουν σε αυτή.  Είναι γελοίο οι Εθνοπατέρες ν' αποκαλούν αλλήλους κλέφτες και να μην ιδρώνει το αυτί κανενός.  Γενικά η Βουλή κάθε άλλο παρά στέκεται στο ύψος της αποστολής που ορίζει το Σύνταγμα και μόνον η καθαρή έκφραση της λαϊκής βούλησης μπορεί να βάλει  τάξη σε αυτό το χάος.  

ΕΚΚΛΗΣΙΑ

Και φτάνουμε στην τελευταία  αλλά περισσότερο επιβεβλημένη αλλαγή. Δεν νοείται σύγχρονο αστικό Κράτος το οποίο δεν έχει διαχωριστεί από την Εκκλησία.  Ο διαχωρισμός αυτός είναι  εκ των ουκ άνευ, αν κάποιος θέλει να μιλήσει για την σύσταση Κράτους.  Σεβόμαστε την παράδοση και την πίστη μας ως Έλληνες, αλλά άλλο πράγμα το Κράτος και άλλο η Εκκλησία.  Όπως προείπα το Κράτος πρέπει να σέβεται απόλυτα την παράδοση και την πίστη της Εκκλησίας, όμως με κανένα τρόπο δεν πρέπει να συμμετέχει στην μισθοδοσία των υπαλλήλων της.  Ως Κράτος πρέπει να παίρνει αυτό που του ανήκει από την περιουσία της Εκκλησίας φορολογώντας ακίνητα και κέρδη όπως κάνει για κάθε άλλο φυσικό ή νομικό πρόσωπο.  Δεν νοείται ένας πολίτης όταν θελήσει να δώσει το σπίτι του στο παιδί του, το μισό να το παίρνει η εφορία, ή μια επιχείρηση να καταθέτει στο Κράτος με αναγκαστική φορολογία το 70 ή 80% του τζίρου της και η Εκκλησία να κατέχει την μισή Ελλάδα και να μην πληρώνει μία. Επιπλέον δεν πρέπει να συμμετέχουν οι Ιεράρχες στις κρατικές λειτουργίες, ορκωμοσίες Κυβέρνησης - Βουλευτών, σχολικοί Αγιασμοί κλπ.  Επίσης και τα σύμβολα να βγουν από τις κρατικές υπηρεσίες, σχολεία, δικαστήρια, Αστυνομία, Στρατός κλπ.  Και φυσικά να σταματήσει αυτό που όλοι μας γνωρίζουμε ως κοινό μυστικό, η ανάμιξη δηλαδή των Ιεραρχών στην λειτουργία της Δικαιοσύνης.  Και φυσικά το Κράτος να οφείλει τον ίδιο σεβασμό και στα υπόλοιπα, πέραν της επικρατούσης θρησκείας, δόγματα που υπάρχουν εντός της Ελληνικής επικράτειας. Διαχωρισμός βέβαια σημαίνει και η μη συμμετοχή της Εκκλησίας σε θέματα εκπαίδευσης.  Τι θα πει άραγε Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων; 'Η όσον αναφορά στον πολιτικό γάμο θα έπρεπε αυτός να είναι επιβεβλημένος ενώ ο Θρησκευτικός γάμος να είναι προαιρετικός,  εθιμοτυπικός και να μην έχει καμιά νομική ισχύ.   

Εύλογα λοιπόν στην συνέχεια, του διαλόγου μας κάποιος θα θέσει το ερώτημα πώς θα γίνουν όλα αυτά;  Αν λοιπόν έχει έρθει η ώρα για το συγκεκριμένο ερώτημα, θα πει πως έχουμε συμφωνήσει ότι όσα προτείναμε είναι όντως οι λύσεις για την αντιμετώπιση του πολιτειακού προβλήματος της χώρας μας, γιατί γι' αυτό ακριβώς πρόκειται, για πολιτειακό πρόβλημα. Οποιαδήποτε προσπάθεια από τα παπαγαλάκια των κομμάτων ή της δημοσιογραφίας, να υποβαθμιστεί το πρόβλημα σε κομματική αντιπαράθεση, στο ότι η τάδε ή η δείνα παράταξη μπορεί να δώσει λύση, είναι εκ του πονηρού και σκοπό έχει τον από-προσανατολισμό μας.  Επιπλέον και η υποβάθμιση των προβλημάτων σε οικονομικά, είναι εξίσου προσπάθεια αποπροσανατολισμού.  Αν παραδεχθούμε ότι η κρίση που μαστίζει τον τόπο μας είναι οικονομική και σαν τέτοια προσπαθήσουμε να την αντιμετωπίσουμε, τότε μπαίνουμε σε φαύλο κύκλο. Είναι αδύνατον να ανθίσει μια οικονομία μέσα σε ένα τοξικό περιβάλλον. Δεν είναι τυχαία η οικονομική κατάσταση της χώρας μας.  Είναι απλά αποτέλεσμα της κακής λειτουργίας των θεσμών και κατ επέκταση του πολιτεύματος.  Είναι απόρροια της ανυπαρξίας κρατικής οργάνωσης, δικαιοσύνης, διοίκησης, τα οποία όταν υπάρχουν και λειτουργούν εύρυθμα, δημιουργούν περιβάλλον σταθερότητας, όπου ανθίζει η επιχειρηματικότητα και το Κράτος δικαίου και πρόνοιας που εγγυάται το βοιωτικό επίπεδο των πολιτών του, αξιοπρεπείς εργασιακές σχέσεις, υγεία, ασφάλιση κλπ.  Αφού λοιπόν συμφωνήσαμε στο τι πρέπει να γίνει, πρέπει να περάσουμε στο πώς.  Καθαρά λοιπόν πρόκειται για αναθεώρηση του Συντάγματος την οποία όμως δεν θα πρέπει να την περιμένουμε από τους κυβερνώντες. Σε καμιά περίπτωση και κανείς από αυτούς που εναλλάσσονται στην εξουσία, ή από τα τσιράκια τους δεν θα μιλήσει έτσι.  Αυτούς τους ευνοεί το χάος που υπάρχει. Επίσης ούτε από την πλευρά της Δικαιοσύνης θ' ακουστεί κάποια φωνή, είτε πρόκειται για συλλόγους δικαστών ή δικηγορικούς συλλόγους.  Όλοι αυτοί είναι οι ευνοούμενοι του συστήματος, ζουν και πλουτίζουν απ' αυτό και δεν θέλουν κάτι να αλλάξει.  Το ίδιο ισχύει και γι' αυτούς που ασκούν την διοίκηση και αποτελούν το βαθύ Κράτος.  Η Εκκλησία φυσικά δεν πρόκειται ποτέ να θέσει τέτοια θέματα ουδείς πάει κόντρα στο συμφέρον του.  Το σύστημα είναι σάπιο και απλά αναπαράγει τον εαυτό του, σαπίλα.  Είναι αδύνατον να αυτοκαθαριστεί. Ο κλήρος λοιπόν πέφτει στους άλλους, δηλαδή σ' εμάς.  Σ' εμάς που έχουμε τόσο κουραστεί να ζούμε σε μια κοινωνία χωρίς δικαιοσύνη, χωρίς αξίες, χωρίς σταθερότητα. Σ' εμάς που έχουμε κουραστεί να ζούμε χωρίς αξιοπρέπεια, να είμαστε έρμαια στις ορέξεις του κάθε ισχυρού και κάθε τραμπούκου.  Σ' εμάς που ανησυχούμε για το πώς θα ζήσουν τα παιδιά μας.  Σ' εμάς που ανησυχούμε για την διάλυση του κοινωνικού ιστού, για την μετατροπή του λαού σε μια άμορφη μάζα χωρίς ιδανικά, αξίες και όνειρα, χωρίς αύριο και πιστέψτε  με είμαστε πάρα πολλοί και η δύναμή μας τεράστια. Η δύναμή μας πηγάζει κατ' αρχήν, από την συνείδηση του τι συμβαίνει και τι χρειάζεται να γίνει.  Η βούληση όλων μας μπορεί να γίνει ένα ποτάμι με το οποίο ο λαός, σαν άλλος Ηρακλής, θα καθαρίσει την κόπρο της πολιτικής μας ζωής.  Ένα κίνημα το οποίο σαν μοναδικό σκοπό θα έχει την αναθεώρηση του Συντάγματος, χωρίς βλέψεις εξουσίας.  Από την στιγμή που θα λειτουργήσει ένα τέτοιο Σύνταγμα ικανό να προστατέψει τον εαυτό του, και το πολίτευμα το οποίο ορίζει, τότε είναι αδιάφορο το ποιος θα είναι στην κυβέρνηση.  Το Κράτος θα έχει συνέχεια, ανεξάρτητα απ' την παράταξη ή των συνασπισμό που θα είναι στην εξουσία.  

Ζούμε σε μια εποχή διάλυσης και ευτελισμού των πάντων. Η Ιστορία έχει αποδείξει ότι έχει τους μηχανισμούς και λύνει τέτοιες καταστάσεις. Απλά οι μηχανισμοί της  είναι επώδυνοι για τα άτομα.  Οι λύσεις που δίνει η Ιστορία, είναι συνήθως βαμμένες στο αίμα, κοινωνικές εκρήξεις, πόλεμοι, εμφύλιοι κλπ.  Ας μην αφήσουμε την Ιστορία να ενεργήσει πριν από εμάς.  Ας πάρουμε τις τύχες μας στα χέρια μας. Ας εγκαταστήσουμε στην χώρα μας το πολίτευμα που συνάδει με τους αγώνες και τον βαρύ φόρο αίματος  που έχει πληρώσει ο λαός μας στον βωμό της πολιτικής ελευθερίας και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Ας εγκαταστήσουμε στην χώρα μας μια ισχυρή Συνταγματική Δημοκρατία.

Βαγγέλης Γεωργ. Κοσμάς