H πορεία της Σκιαθίτικης ναυτιλίας στο χρόνο

Ο Σύλλογος Συνταξιούχων Ναυτικών Σκιάθου διοργανώνει έκθεση με θέμα «Ποντοπόρεια, η πορεία της Σκιαθίτικης ναυτιλίας στο χρόνο» στη Μικρή Αίθουσα Τέχνης και Πολιτισμού (Παπαδιαμάντη 13).

Τα εγκαίνια της έκθεσης θα γίνουν τη Κυριακή 2 Σεπτεμβρίου στις 8.00 το απόγευμα και θα διαρκέσει έως την Κυριακή 16 Σεπτεμβρίου.

Ο Γιάννης Θ. Παρίσης Συντ/χος Πλοίαρχος Ε.Ν. Και πρόεδρος Συλλόγου Συντ/χων Ναυτικών Σκιάθου λέει σχετικά:

Κι’ αράδα-αράδα στον γιαλό δεμένα, αποσταμένα να σιγοτρίζουν τα φτωχά, σκιαθίτικα καΐκια.

Λάμπρος Πορφύρας

Δέηση στην ψυχή του Παπαδιαμάντη

Γνωστή απ’ την αρχαιότητα ως Σκιάθος, το νησί που στην νεώτερα ιστορία του ταυτίστηκε με τον Αλεξ. Παπαδιαμάντη διαθέτει ένα ασφαλές και σίγουρο λιμάνι το οποίο ανέκαθεν επηρέασε την ζωή των κατοίκων στρέφοντας τους στα της θαλάσσης έργα. Στο έργο του «Η τύχη απ’ την Αμέρικα» ο Αλεξ. Παπαδιαμάντης γράφει «οι Σκιαθίτες δεν επέδιδον εις άλλον επάγγελμα παρά το ναυτικόν. Ουδείς εξ αυτών έγινε ποτέ έμπορος της ξηράς ή βιομήχανος ή χειρώναξ. Και τέχνη αν είχον διδαχθή, την εγκατέλιπον χάριν της αστάτου ερωμένης, της θαλάσσης.»

Απ΄ την αρχαιότητα και μέχρι τους νεώτερους χρόνους οι Σκιαθίτες άρχισαν να ασχολούνται με τις...
θαλάσσιες μεταφορές, το εμπόριο και την Ναυτιλία. Στις αρχές του 18ου αιώνα λειτουργούσε στο νησί ναυπηγείο σκαφών στον όρμο της Κεχριάς, στα τέλη του ίδιου αιώνα ο στόλος τους μεγάλωσε, ναυπήγησαν ή αγόρασαν μεγαλύτερα σκάφη και ταξίδευαν σε όλη τη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα. Προεπαναστατικά πρόσφυγες προερχόμενοι απ’ την Λίμνη Ευβοίας έδωσαν ακόμη μεγαλύτερη ώθηση στην ανάπτυξη της Ναυτιλίας.

Η Σκιάθος συνέβαλε με τον στόλο της στην επανάσταση με πλοία που ήταν – κατόπιν ειδικής άδειας- οπλισμένα όπως όλα τα ελληνικά εμπορικά πλοία.

Μετεπαναστατικά η ναυτιλία αποτέλεσε τη σημαντικότερη επαγγελματική απασχόληση για τους Σκιαθίτες.

Προστέθηκαν νέα πλοία και οι ταρσανάδες ξαναλειτούργησαν

Την περίοδο της ακμής της Σκιαθίτικης Ναυτιλίας 1850 - 1895 ναυπηγήθηκαν στους ντόπιους ταρσανάδες, μεγάλα ιστιοφόρα τόσο για τους ντόπιους πλοιοκτήτες όσο και παρά πολλούς μη Σκιαθίτες. Τα μεγάλα ιστιοφόρα που ήταν πανέμορφα, ειδικά τα μπρίκια, οι γολέτες και τα λόβερ, ταξίδεψαν στη Μεσόγειο και τον Εύξεινο Πόντο, στην Αγγλία και τη Β. Αμερική. Το 1880 σύμφωνα με επίσημα καταγεγραμμένα στοιχεία, τα σκιαθίτικα ιστιοφόρα ήταν πενήντα τρία, με συνολική χωρητικότητα 7502 τόνους. Στους ταρσανάδες στον όρμο της Κεχριάς και αργότερα «ες όλην την μακράν και πλατείαν αμμουδιάν απλούμενη μεταξύ της λίμνης του Αγίου Γεωργίου και του λιμένος» κτίστηκαν πλοία απ’ την αγριοπεύκη που αφθονούσε στο νησί, τα όποια κέρδισαν πάμπολλες διακρίσεις αλλά και εύφημο μνεία σε σχετικές εκδόσεις του αγγλικού Υπουργείου των Ναυτικών.

Αξίζει εδώ να αναφέρουμε τα ονόματα των πρωτομαστόρων ναυπηγών καθώς και των ναυτικών οικογενειών του νησιού. Αυτοδίδακτοι σχεδόν, πρακτικοί, αλλά προικισμένοι με τεχνική ιδιοφυΐα οι Σκοπελίτες ναυπηγοί Φλούνης, Γιαννούλης και Αλεξάνδρου παρέδωσαν την σκυτάλη στους Σκιαθίτες Σταματάδες, Τζουβελέκηδες, Μυτιληναίους κ.α. που ναυπήγησαν αμέτρητα πλοία για τις οικογένειες Ματαρώνα, Τρακόσια, Κόκκινου, Μπούρα, Μαυρογιαλή, Γιακουμή, Δαμάσκου, Καρπέτη, Φάλκου, Πολιτικάρη, Καλοειδή, Καβούρη κ.α.

Με την επικράτηση όμως του ατμού, η Σκιαθίτικη Ναυτιλία άρχισε να φθίνει, αφού δεν υιοθετήθηκε η νέα τεχνολογία κυρίως για οικονομικούς λόγους.

Η Σκιάθος ξαναεμφανίζεται δυναμικά στο χώρο της ποντοπόρου Ναυτιλίας γύρω στα 1920 με τους Εφοπλιστές Θ. Επιφανιάδη, Κουμπή, Φραγκίστα, Γιακουμή κ.α. Την ίδια εποχή η ενασχόληση και Σκιαθιτών με την Ναυτιλία αναθερμαίνεται, Πλοίαρχοι, Μηχανικοί, Ασυρματιστές και πληρώματα αρχίζουν να ταξιδεύουν με τα ποντοπόρα πλοία των συμπατριωτών τους αλλά και άλλων Ελλήνων Εφοπλιστών, η οικονομία του νησιού αρχίζει να αναθερμαίνεται, ειδικά μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο αλλά και ειδικά στις δεκαετίες 1950-1980. Τα ναυτιλιακά εμβάσματα ενισχύουν την ανοικοδόμηση του νησιού, οι βάσεις για την τουριστική ανάπτυξη έχει καθαρά χρώμα ναυτικό, δεν υπάρχει Σκιαθίτικη οικογένεια και σπίτι χωρίς ναυτικό ή ναυτικούς.

Σήμερα χωρίς να θέλουμε να ψέξουμε κανέναν, ελάχιστοι είναι πλέον οι Σκιαθίτες ναυτικοί εν ενεργεία, όμως εμείς οι απόμαχοι κρατάμε γερά στις επάλξεις, δίνουμε βέβαια μάχη οπισθοφυλάκων αλλά δεν πρόκειται να παραδώσουμε τα όπλα και απόδειξη του ότι υπάρχουμε είναι η έκθεση αυτή με τα ναυτικά όργανα, τις μινιατούρες καραβιών, ναυτικούς χάρτες και βιβλία και πάνω απ’ όλα φωτογραφίες Ναυτικών και καραβιών, ελπίζουμε ότι δεν πρόκειται να σπαταλήσετε άδικα τον χρόνο σας. Στους επισκέπτες του νησιού ελπίζουμε ότι θα καταφέρουμε να δείξουμε πως η Σκιάθος υπήρχε και πριν τον Τουρισμό και στους συμπατριώτες μας θα ξυπνήσουμε νοσταλγικές μνήμες.