Γράφει ο
Γιώργος Ν. Οικονόμου
Γιώργος Ν. Οικονόμου
Διδάκτωρ Φιλοσοφίας
Ο όρος «κάτοπτρα ηγεμόνων» (speculum principis) χρησιμοποιείται για τα κείμενα του Μεσαίωνα που απευθύνονταν ή αφιερώνονταν στους ηγεμόνες (βασιλείς, πρίγκηπες, αυτοκράτορες) υπό μορφή εγκωμίου ή παραινετικών προτάσεων και τους προέτρεπαν σε πράξεις και συμπεριφορές που ταίριαζαν στο αξίωμά τους. Οι ρίζες αυτού του γραμματειακού είδους θα μπορούσαν να αναζητηθούν στους αρχαίους συγγραφείς που έγραψαν έργα περί βασιλείας ή παραινετικές επιστολές σε ηγεμόνες, όπως η «Έβδομη επιστολή» και η «Πολιτεία» του Πλάτωνα με το ιδεώδες του βασιλέως-φιλοσόφου, η «Κύρου παιδεία» και ο «Ιέρων» του Ξενοφώντα ή ακόμη οι επιστολές του Ισοκράτη «Προς Νικοκλέα», «Προς Δημόνικον», «Προς Φίλιππον». Ο Πλάτων και ο Ξενοφών λ.χ. θεωρούν ως κλειδί της ορθής διακυβέρνησης την εκπαίδευση του μονάρχη.
Όπως ήταν φυσικό τα «κάτοπτρα ηγεμόνων» ευδοκίμησαν σε μοναρχικά καθεστώτα πράγμα που εξηγεί την άνθησή τους κατά τον Μεσαίωνα και συνεπώς κατά τους βυζαντινούς χρόνους, ήδη από την αρχή της ανατολικής ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Ο δουλοπρεπής τόνος των «κατόπτρων ηγεμόνος» αντανακλά την έλλειψη ελευθερίας και κριτικής στα αυταρχικά καθεστώτα και επί πλέον την...
Όπως ήταν φυσικό τα «κάτοπτρα ηγεμόνων» ευδοκίμησαν σε μοναρχικά καθεστώτα πράγμα που εξηγεί την άνθησή τους κατά τον Μεσαίωνα και συνεπώς κατά τους βυζαντινούς χρόνους, ήδη από την αρχή της ανατολικής ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Ο δουλοπρεπής τόνος των «κατόπτρων ηγεμόνος» αντανακλά την έλλειψη ελευθερίας και κριτικής στα αυταρχικά καθεστώτα και επί πλέον την...