Η ιστορία ενός μικρού και ασήμαντου υγρότοπου [πρωτοδημοσιεύθηκε 30 Απριλίου 2011]

Με αφορμή τον ετήσιο καθαρισμό της παραλίας Σκοπέλου θα ήθελα να δημοσιοποιήσω για πρώτη φορά τις απόψεις μου, αλλά και κάποια γεγονότα που έχουν λάβει χώρα τα τελευταία χρόνια για αυτό το θέμα. Μέσα από αυτό το κείμενο θα βρείτε, συνοπτικά, πληροφορίες για την ενέργεια του καθαρισμού. Στο τέλος όμως θα σχολιάσω περαιτέρω και με αφορμή τον φετινό καθαρισμό και για όσους δεν έχουν υπομονή για την ανάγνωση του κειμένου (η αλήθεια είναι ότι είναι μεγάλο) ας προτρέξουν κατευθείαν στο τέλος. 
Στην παραλία του οικισμού της Σκοπέλου, εκβάλλει ο κύριος χείμαρρος της πόλης της Σκοπέλου που απορρέει από την μεγαλύτερη λεκάνη απορροής του νησιού με συνολική επιφάνεια 17,886 km2, μέση κλίση 0,35% και μέσο υψόμετρο λεκάνης 152,01m. Μετά και την τελευταία διαμόρφωση του νέου λιμένα Σκοπέλου περίπου πριν 15 χρόνια, δημιουργήθηκε στην εκβολή του χειμάρρου, ένας φυσικός καλαμιώνας με pragmites australis, ο οποίος κατά την διάρκεια του χειμώνα συρικνώνεται και υποβαθμίζεται, ενώ κατά την άνοιξη και μέχρι το φθινόπωρο αναγεννάται και αναπτύσσεται.

Οι υγρότοποι είναι μόνιμα ή προσωρινά κατακλυζόμενοι από νερό το οποίο είναι στάσιμο ή τρεχούμενο, γλυκό, υφάλμυρο ή αλμυρό. Ο συγκεκριμένος υγρότοπος ανήκει στην κατηγορία των εκβολών, όπου υπάρχει το χαμηλότερο και πιο διαπλατυσμένο τμήμα της κοίτης ενός ποταμού (χειμάρρου), εκεί όπου συμβαίνει μείξη του ποτάμιου νερού με το θαλασσινό. Δεν έχει στάσιμα νερά και δεν έχει ενοχλητικές μυρουδιές.

Για κακή του τύχη αποτελεί το τέλειο καμουφλάζ για την ρίψη κάθε είδους σκουπιδιών, κάτι άλλωστε που συμβαίνει σε πολλούς φυσικούς σχηματισμούς με έντονη φυτοκάλυψη. Ο καλαμιώνας αυτός καταλαμβάνει έκταση της παραλίας. Σχεδόν κάθε χρόνο αποψιλώνεται με οποιοδήποτε τρόπο (αποψίλωση χειρωνακτική ή μηχανική με μεγάλα μέσα, κάψιμο, μέχρι και ζιζανιοτκόνα για την εξόντωσή του). Ο λόγος απλά για να καθαρίσει ο τόπος... από ό,τι φαίνεται κοινή απαίτηση της πλειοψηφίας της τοπικής κοινωνίας.

Ανακύκλωση και "Αναπτυξιολόγοι"…

Του
Μάριου Γιαννουράκου
Περιβαλλοντολόγου

Αφορμή για να συντάξω το παρακάτω, είναι η έναρξη της Ανακύκλωσης προ ολίγων μηνών. Μετά από αρκετή προσπάθεια ξεκίνησε η Ανακύκλωση (σε μαζική μορφή), στο νησί της Σκοπέλου. Με αρκετή διάθεση από την Δημοτική Αρχή για την υλοποίησή της και με λιγότερη επιμονή από όση απαιτούσε το εγχείρημα, τοποθετηθήκαν οι κάδοι ανακύκλωσης και οριστικοποιήθηκε το σχήμα του τρόπου υλοποίησής της, με την συμμετοχή κυρίως δημόσιου αλλά και ιδιωτικού τομέα.

Εξετάζοντας με απλό τρόπο την επιτυχία του εγχειρήματος, παρατήρησα ότι πριν ακόμα έρθουν επισκέπτες, πολλά διεσπαρμένα μικρά σκουπίδια οπουδήποτε στην πόλη, ανεξαρτήτως έντασης αέρα. Έχω την εντύπωση ότι, το πέταγμα των απορριμμάτων οπουδήποτε, έχει ενταθεί. Συζητώντας με έναν φίλο μου είπε, μην πας μακριά και άσε τους μεγάλους που το περιμένεις, πάρε από πίσω ακόμη και παιδιά από τα σχολεία, να δεις πως λειτουργούν. Κατά βάθος δεν ήθελα να το πιστέψω και δεν αποπειράθηκα να το επιβεβαιώσω.

Επιπλέον, αρκετοί δημότες όχι μόνο αφήνουν οπουδήποτε τις οικιακές σακούλες με τα απορρίμματα, αλλά δεν έχουν συνηθίσει ακόμη το χειμερινό ωράριο με τις 5 ημέρες αποκομιδής της εβδομάδας. Και μην ξεχνάμε για να είναι ένα μέρος καθαρό, δεν εξαρτάται μόνο από την ικανότητα της Δημοτικής αρχής, αλλά και από το πόσα σκουπίδια και που, πετάνε ανεξέλεγκτα οι δημότες. Επίσης με σύγχρονους όρους, για να είναι κάποιος καθαρός, δεν είναι αρκετό να μαζεύει μόνο τα απορρίμματά του, αλλά εξαρτάται και από το τι τα κάνει μετά και που τα πάει.

Η ιστορία ενός μικρού και ασήμαντου υγρότοπου

Με αφορμή τον ετήσιο καθαρισμό της παραλίας Σκοπέλου θα ήθελα να δημοσιοποιήσω για πρώτη φορά τις απόψεις μου, αλλά και κάποια γεγονότα που έχουν λάβει χώρα τα τελευταία χρόνια για αυτό το θέμα. Μέσα από αυτό το κείμενο θα βρείτε, συνοπτικά, πληροφορίες για την ενέργεια του καθαρισμού. Στο τέλος όμως θα σχολιάσω περαιτέρω και με αφορμή τον φετινό καθαρισμό και για όσους δεν έχουν υπομονή για την ανάγνωση του κειμένου (η αλήθεια είναι ότι είναι μεγάλο) ας προτρέξουν κατευθείαν στο τέλος. 
Στην παραλία του οικισμού της Σκοπέλου, εκβάλλει ο κύριος χείμαρρος της πόλης της Σκοπέλου που απορρέει από την μεγαλύτερη λεκάνη απορροής του νησιού με συνολική επιφάνεια 17,886 km2, μέση κλίση 0,35% και μέσο υψόμετρο λεκάνης 152,01m. Μετά και την τελευταία διαμόρφωση του νέου λιμένα Σκοπέλου περίπου πριν 15 χρόνια, δημιουργήθηκε στην εκβολή του χειμάρρου, ένας φυσικός καλαμιώνας με pragmites australis, ο οποίος κατά την διάρκεια του χειμώνα συρικνώνεται και υποβαθμίζεται, ενώ κατά την άνοιξη και μέχρι το φθινόπωρο αναγεννάται και αναπτύσσεται.

Οι υγρότοποι είναι μόνιμα ή προσωρινά κατακλυζόμενοι από νερό το οποίο είναι στάσιμο ή τρεχούμενο, γλυκό, υφάλμυρο ή αλμυρό. Ο συγκεκριμένος υγρότοπος ανήκει στην κατηγορία των εκβολών, όπου υπάρχει το χαμηλότερο και πιο διαπλατυσμένο τμήμα της κοίτης ενός ποταμού (χειμάρρου), εκεί όπου συμβαίνει μείξη του ποτάμιου νερού με το θαλασσινό. Δεν έχει στάσιμα νερά και δεν έχει ενοχλητικές μυρουδιές.

Για κακή του τύχη αποτελεί το τέλειο καμουφλάζ για την ρίψη κάθε είδους σκουπιδιών, κάτι άλλωστε που συμβαίνει σε πολλούς φυσικούς σχηματισμούς με έντονη φυτοκάλυψη. Ο καλαμιώνας αυτός καταλαμβάνει έκταση της παραλίας. Σχεδόν κάθε χρόνο αποψιλώνεται με οποιοδήποτε τρόπο (αποψίλωση χειρωνακτική ή μηχανική με μεγάλα μέσα, κάψιμο, μέχρι και ζιζανιοτκόνα για την εξόντωσή του). Ο λόγος απλά για να καθαρίσει ο τόπος... από ό,τι φαίνεται κοινή απαίτηση της πλειοψηφίας της τοπικής κοινωνίας.