Σκόπελος | Η οικία Νιρβάνα «διεκδικεί» το δικό της μερίδιο στην ιστορία των Σποράδων

Ένα από τα σημαντικότερα πολιτιστικά μνημεία της Μαγνησίας αποτελεί χωρίς αμφιβολία το οίκημα Νιρβάνα στην Σκόπελο, στο οποίο λειτουργεί το Μουσείο Ιστορίας της νήσου. Το κτίριο, στο οποίο έζησε τα παιδικά του χρόνια ο διακεκριμένος νεοέλληνας λογοτέχνης Παύλος Νιρβάνας, επισκευάστηκε και διαμορφώθηκε σε ένα εκθετήριο της ιστορικής διαδρομής της Σκοπέλου, από την αρχαιότητα έως σήμερα. Ως γνωστόν, ο Παύλος Νιρβάνας καταγόταν από το νησί και το πραγματικό του όνομα ήταν Πέτρος Αποστολίδης.

Η ιστορία του ναού του Αγίου Ελισσαίου στην Οδό Άρεως που συνδέθηκε με τον Παπαδιαμάντη, τον Μωραϊτίδη και τον Παύλο Νιρβάνα

Στην οδό Άρεως 14, κοντά στο Μοναστηράκι και απέναντι από τη Βιβλιοθήκη του Αδριανού βρίσκεται ο μικρός ναός του Αγίου Ελισσαίου, που έχει συνδεθεί με σημαντικές προσωπικότητες από τον χώρο των ελληνικών γραμμάτων.

Το εκκλησάκι οικοδομήθηκε στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, στα μέσα του 17ου αιώνα. Ανήκε στην αθηναϊκή οικογένεια Χωματιανού-Λογοθέτη και βρισκόταν μέσα στον κήπο του αρχοντικού της, ερείπια του οποίου σώζονται ακριβώς δίπλα. Ήταν ιδιωτικός ναός αλλά προσβάσιμος στο κοινό.
Στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα έγινε γνωστός για τις αγρυπνίες που τελούνταν εδώ και φιλοξένησε σπουδαίες προσωπικότητες της εποχής: ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, ένας από τους σημαντικότερους έλληνες λογοτέχνες, έψαλλε μαζί με τον εξάδελφό του Αλέξανδρο Μωραϊτίδη, ο μετέπειτα άγιος Νικόλαος Πλανάς λειτουργούσε, ενώ μαρτυρείται και η παρουσία μεταξύ άλλων, των λογοτεχνών Ζαχαρία Παπαντωνίου και Παύλου Νιρβάνα, του συγγραφέα Γιάννη Βλαχογιάννη και του Αγίου Νεκταρίου Πενταπόλεως.

Το 1943-1944, ο τότε ιδιοκτήτης του χώρου, που ήταν και ο τελευταίος, κατεδάφισε μεγάλο τμήμα του ναού, παρά τις αντιδράσεις αρχαιολόγων και αρχιτεκτόνων, και έτσι παρέμεινε μόνο η θεμελίωση και τμήμα του νότιου τοίχου του. Αργότερα, η ιδιοκτησία απαλλοτριώθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού και το 2004 το κτίσμα αποκαταστάθηκε στο μεγαλύτερο μέρος του.

Ο Σκοπελίτης Παύλος Νιρβάνας επιστρέφει σπίτι του!

Η Δημοτική Αρχή Σκοπέλου αποφάσισε να αξιοποιήσει την ξεχασμένη προτομή του Σκοπελίτη λογοτέχνη Παύλου Νιρβάνα.  Την Πέμπτη 29/10/20 η προτομή του Παύλου Νιρβάνα τοποθετήθηκε σε περίοπτη θέση όπως αρμόζει, έξω από το σπίτι του στην πλατεία των Τριών Ιεραρχών Σκοπέλου. 

Όπως είναι γνωστό η οικία του λογοτέχνη Παύλου Νιρβάνα αγοράστηκε το 1998 από τον Δήμο Σκοπέλου. Το 2002 η επισκευή της οικίας εντάχτηκε στο Γ’ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης και μετασκευάστηκε σε εκθετήριο της ιστορίας της πόλης της Σκοπέλου, ύστερα από μελέτη που συνέταξε η Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Θεσσαλίας του Υπουργείου Πολιτισμού. Από τo 2018 στην οικία του λογοτέχνη Παύλου Νιρβάνα στεγάζεται το Ιστορικό Μουσείο της Σκοπέλου.

Ο Γιάννης Χατζητρακόσας για τον Παύλο Νιρβάνα...

Πριν από καιρό, αναζητώντας στοιχεία για το λογοτεχνικό έργο του δικού μας Σκοπελίτη λογοτέχνη Παύλου Νιρβάνα -καλλιτεχνικό ψευδώνυμο του Πέτρου Αποστολίδη- (Μαριούπολη 1866 - Αθήνα 1937), διάβασα πολύ καλές κριτικές για τη νουβέλα του με τίτλο το "Αγριολούλουδο"!

Μη μπορώντας να έχω άμεση πρόσβαση, τα βήματά μου με οδήγησαν στο youtube και σε μια τηλεοπτική σειρά του 1988 με τίτλο "Κλειστοί Δρόμοι" που ήταν βασισμένη σε αυτή τη νουβέλα του Παύλου Νιρβάνα. Η τηλεοπτική σειρά, σκηνοθετημένη από τον Γιώργο Μιχαηλίδη, σε ελεύθερη απόδοση, αποτυπωνόταν σε δεκατρία 45λεπτα επεισόδια!

Είπα να δω το πρώτο από καθαρή περιέργεια, μα "κόλλησα"! Το δεύτερο μου προκάλεσε το ενδιαφέρον και από το τρίτο επεισόδιο δεν έβλεπα την ώρα να βυθιστώ στην εξέλιξη της πλοκής του έργου.

Είδα τα υπόλοιπα 10 επεισόδια σε δύο εικοσιτετράωρα και η εντύπωση που μου έμεινε μπορούσε να γίνει διαχειρίσιμη μόνο αν τη μοιραζόμουν με άλλους. Παίρνω λοιπόν την πρωτοβουλία, καθώς και την ευθύνη, να προτείνω σε όλους σας να απολαύσετε -ΑΝ ΕΧΕΤΕ ΧΡΟΝΟ- αυτή τη μοναδική σειρά. Ένα πραγματικό αριστούργημα που κάνει...

Σκουπιδότοπος το "Σπίτι του Νιρβάνα"

Τετάρτη 3 Φεβρουαρίου 2016

Οι πολλές μύγες και η έντονη, από τον δυνατό ήλιο, μυρωδιά από τα ψαροκέφαλα, που είχαν διασκορπίσει οι γάτες, δεν επέτρεπαν να πλησιάσεις πιο κοντά από τα 30 μέτρα. Βρισκόμαστε στην πλατεία, μετά από ένα περίπατο ρουτίνας, όπου υπάρχει ο Ιερός Ναός των Τριών Ιεραρχών και η οικία Αποστολίδη, το σπίτι του Νιρβάνα, όπως αναφέρεται σε τουριστικούς οδηγούς.

Σε αυτή την πλατεία καυχιόμαστε ότι σύχναζε ο Παπαδιαμάντης και ο Παύλος Νιρβάνας, αλλά ο σημερινός επισκέπτης έχει να αντικρίσει αυτή την εικόνα, που δυστυχώς δεν είναι σημερινή, αλλά κρατάει χρόνια… (κλικ)

«Οι Αλβανοί τα κάνουν…», μου είπε περαστική κυρία, όταν με είδε να φωτογραφίζω την ασχήμια… Δεν την πίστεψα, ούτε φυσικά εκείνη πίστευε αυτά που έλεγε…

Οικία Παύλου Νιρβάνα: ο χώρος αυτός είναι ιερός

Γράφει ο π. Κων. Καλλιανός στην εφημερίδα «Βόρειες Σποράδες», με αφορμή την ανάρτηση «Τιμή και Δόξα» (κλικ):

«Ἀλήθεια, ποιοὶ τὸ ξέρουν ὅτι σ᾿ αὐτὰ τἀ δρομάκια σύχναζε κι ὁ Παπαδιαμάντης. Φίλος τοῦ Φ. Καμβαΐλια, στὴ δικαιοδοσία τοῦ ὁποίου μεταβιβάστηκε καὶ τὸ σπίτι αὐτό, τὸ γνωστὸ σήμερα ὡς οἰκία Παύλου Νιρβάνα...

Γιὰ νὰ μὴν ἀναφερθῶ καὶ στὴ γειτονικὴ ἐνοριακὴ ἐκκλησία τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν, ὅπου καὶ ἔγινε τὸ περιώνυμο Μνημόσυνο Π. Νιρβάνα.

Μὲ λίγα λόγια, θὰ πρέπει κάποτε νὰ καταλάβουμε, πὼς ὁ χῶρος αὐτὸς εἶναι ἱερὸς.

(Φυσικά, ξέρω ποιὰ εἶναι ἡ ἀπάντηση:"Τὰ ἴδια Παντελάκη μου, τὰ ἴδια Παντελή μου".)»

Τιμή και δόξα…

Καλοκαίρι, Δευτέρα του Αγίου Πνεύματος, γιορτή των Γραμμάτων και των Τεχνών και η οικία του Παύλου Νιρβάνα (κλικ) παρουσιάζει αυτήν την εικόνα εξωτερικά, ενώ εσωτερικά δεν αντέχει κριτικής και σχολίων…

Τίμη και δόξα λοιπόν πρώτα στους περίοικους που επέλεξαν αυτό το σημείο για να συγκεντρώνουν τα σκουπίδια της γειτονιάς και δεύτερον στον Δήμο που δεν βάζει πρόστιμα, αλλά και δεν έχει αντιληφθεί ότι είναι πλέον καλοκαίρι και όλη η Σκόπελος πρέπει να λάμπει...

Το αστείο...

Πολλοί τουριστικοί οδηγοί, έντυποι και ηλεκτρονικοί, προτείνουν στους επισκέπτες μας να επισκεφθούν την οικία Νιρβάνα!

Σε ποιους διατίθεται η οικία Νιρβάνα;

Σε ποιους και με τι τρόπο διατίθεται η οικία Νιρβάνα, το κλειστό Γυμναστήριο Σκοπέλου και το κλειστό του Πεπαρήθειου Δημοτικού Σχολείου, ρώτησε ο δημοτικός σύμβουλος της “Λαϊκής Συσπείρωσης” Νίκος Ρόδιος τον Δήμαρχο Σκοπέλου Γιώργο Μιχελή.

Ο Δήμαρχος δεν γνώριζε και υποσχέθηκε να ενημερωθεί και να απαντήσει στο επόμενο δημοτικό συμβούλιο...

Η Οικία Παύλου Νιρβάνα στη Σκόπελο

Η οικία Νιρβάνα αγοράστηκε το 1998 από το Δήμο Σκοπέλου. Το 2002 η επισκευή της οικίας εντάχτηκε στο Γ’ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης και μετασκευάστηκε σε εκθετήριο της ιστορίας της πόλης της Σκοπέλου, ύστερα από μελέτη που συνέταξε η Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Θεσσαλίας του Υπουργείου Πολιτισμού.

Σε άρθρο του τον Νοέμβριο του 2008 ο κ. Δημήτρης Παλιούρας, Αρχιτέκτων Μηχανικός, Προϊστάμενος της Υπηρεσίας Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Θεσσαλίας γράφει για το σπίτι Νιρβάνα: «Ένα σημαντικό νεότερο μνημείο της Μαγνησίας, η οικία Νιρβάνα στη Σκόπελο, αναβιώνει και πρόκειται σε λίγο καιρό να ανοίξει τις πύλες του στο κοινό. Το κτίριο επισκευάστηκε και μετασκευάστηκε σε εκθετήριο της ιστορίας της πόλης της Σκοπέλου από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Την ευθύνη και επίβλεψη όλου του έργου ανέλαβε η Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Θεσσαλίας του Υπουργείου Πολιτισμού. Στο σπίτι αυτό πέρασε τα...

Η περιπέτεια μιας προτομής..!

Ο νεοέλληνας λογοτέχνης Παύλος Νιρβάνας,
ο οποίος καταγόταν από τη Σκόπελο και
το πραγματικό του όνομα ήταν Πέτρος Αποστολίδης
© ΔΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

Η προτομή που βλέπετε στη φωτογραφία ανήκει στον Παύλο Νιρβάνα. Για κάποια χρόνια ήταν πεταμένη στα σκουπίδια. Μετά από υπόδειξη και διαμαρτυρία του Δημήτρη Κατσικογιάννη την μάζεψαν για να την φυλάξουν. Τελικά είναι πάλι πεταμένη εδώ και καιρό (έχει γινεί δημοσίευση στην έντυπη εφημερίδα πριν μήνες) στην αυλή μιας αποθήκης της ΔΕΥΑ.

Τώρα αν ρωτήσω τον Πρόεδρο της ΔΕΥΑ κ. Χρ. Βασιλούδη, τον διευθυντή κ. Αντ. Κεσμετζή και τους «καθ΄ύλην αρμόδιους»(!) για τα πολιτιστικά του Δήμου, ποιός καπέλωσε τον Νιρβάνα, θα ζητάω πολλά;

Ρημάζει το σπίτι του Νιρβάνα

«Ένα σημαντικό νεότερο μνημείο της Μαγνησίας, η οικία Νιρβάνα στη Σκόπελο, αναβιώνει και πρόκειται σε λίγο καιρό να ανοίξει τις πύλες του στο κοινό.  Το κτίριο επισκευάστηκε και μετασκευάστηκε σε εκθετήριο της ιστορίας της πόλης της Σκοπέλου από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Την ευθύνη και επίβλεψη όλου του έργου ανέλαβε η Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Θεσσαλίας του Υπουργείου Πολιτισμού.  Στο σπίτι αυτό πέρασε τα παιδικά του χρόνια ο νεοέλληνας λογοτέχνης Παύλος Νιρβάνας, ο οποίος καταγόταν από το νησί και το πραγματικό του όνομα ήταν Πέτρος Αποστολίδης.» γράφει σε άρθρο του στις 9 Νοεμβρίου 2008 ο κ. Δημήτρης Παλιούρας, Αρχιτέκτων Μηχανικός, Προϊστάμενος Υπηρεσίας Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Θεσσαλίας

Συνεχίζοντας ο κ. Παλιούρας σε άρθρο που φιλοξενείται εδώ www.skopelos.gov.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=313&Itemid=477 γράφει:

«Περνώντας κανείς το κατώφλι της Οικίας Νιρβάνα έρχεται σε επαφή με μια σύγχρονη μουσειολογική πρόταση. Η οικία αποκτώντας πλέον μια νέα λειτουργία φιλοξενεί την έκθεση “Πεπάρηθος - Σκόπελος: Η ιστορία της πόλης από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα”. Ο επισκέπτης, μέσα σε ένα περιβάλλον οργανικά δεμένο με τον παραδοσιακό οικισμό της Σκοπέλου, θα ταξιδέψει στη μακραίωνη ιστορία της, αφού η πόλη κατοικείται συνεχώς από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα(...)

Η ιστορία της κάθε περιόδου αντιμετωπίζεται ως ολότητα που περιλαμβάνει τους τομείς του πολιτισμού, της κοινωνικής οργάνωσης και της οικονομίας.  Όλα τα παραπάνω παρουσιάζονται σε καλαίσθητους πίνακες (posters), διανθισμένους με πλούσιο φωτογραφικό υλικό, που εκτίθενται σε όλους τους τοίχους του σπιτιού.»

Από τις 9 Νοεμβρίου 2008 πέρασαν σχεδόν 2 χρόνια και το μουσείο δεν άνοιξε ποτέ, αν και δαπανήθηκαν γι' αυτό 269.000 ευρώ. Όσο για «τους καλαίσθητους πίνακες τους διανθισμένους με πλούσιο φωτογραφικό υλικό» πολύ αμφιβάλλουμε αν υπάρχουν σήμερα στο κτίριο. 'Οπως μου έλεγε γείτονας της περιοχής «αν υπήρχε κάτι εκεί μέσα, με τόσα χρόνια κλεισούρα, θα τα έχει φάει η μούχλα»!

Υπάρχει κάποιος υπεύθυνος να μας ενημερώσει...