Συντήρηση του μεταβυζαντινού μνημείου της Μονής Παναγίας Κεχριά Σκιάθου (16ος αιώνας)

Σε συνέχεια της πολύμηνης συνεργασίας που έχει αναπτύξει ο Πολιτιστικός Σύλλογος "Η Σκιάθος" με το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού δια του Τμήματος Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιολογικών Χώρων, Μνημείων, Αρχαιογνωστικής Έρευνας και Μουσείων της Εφορείας Αρχαιοτήτων Μαγνησίας, τη Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεώτερων Μνημείων και το Περιφερειακό Τμήμα Μαγνησίας του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, με θέμα τη διάσωση του καθολικού της Μονής Παναγίας Κεχριάς, επιτελείο επιστημόνων επισκέφθηκε τη Σκιάθο, για δεύτερη φορά το διάστημα 7 με 14 Ιουνίου 2016, για τη συλλογή στοιχείων που απαιτεί η σύνταξη των μελετών συντήρησης των τοιχογραφιών και του τέμπλου του μνημείου, ενώ είχε ήδη προηγηθεί στις 22 και 23 Μαρτίου 2016, η αυτοψία στο μνημείο. 

Οι εργασίες που πραγματοποιήθηκαν από τους εξειδικευμένους επιστήμονες της Διεύθυνσης Συντήρησης Αρχαίων και Νεώτερων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού, κα Χριστίνα Σπεράντζα και κ. Πέτρο Πρόκο, και της...

Εφορείας Αρχαιοτήτων Μαγνησίας κ. Μανώλη Διονυσίου, ήταν οι εξής, σχεδιαστική και φωτογραφική τεκμηρίωση της παθολογίας, μετρήσεις επιφανειακής υγρασίας, συλλογή υγροθερμικών καταγραφών, επί τόπου μικροσκοπία, δειγματοληψία αλάτων και εφαρμογή πρώτων σωστικών μέτρων. Στην επόμενη φάση θα συνταχθεί η μελέτη συντήρησης του μνημείου, η οποία αφού εγκριθεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες θα μπορέσει να εκτελεστεί.

Χάρη στις συντονισμένες προσπάθειες της Προϊσταμένης του Τμήματος Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιολογικών Χώρων, Μνημείων, Αρχαιογνωστικής Έρευνας και Μουσείων της Εφορείας Αρχαιοτήτων Μαγνησίας, κας Άννας Γιαλούρη, για πρώτη φορά συνεργάζονται οι τρεις παραπάνω Υπηρεσίες για τη συντήρηση μνημείου στη Σκιάθο.

Η Μονή Παναγία Κεχριά είναι ιστορικό μοναστήρι της Σκιάθου, αλλά και της ευρύτερης περιοχής, χαρακτηρισμένο ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού, (ΦΕΚ 644Β΄/2-10-1965). Η κακή κατάσταση διατήρησης του καθολικού, που αντιμετωπίζει σοβαρά και πιεστικά προβλήματα και η κατάσταση διατήρησης των τοιχογραφιών, στάθηκαν αφορμή να ενεργοποιηθεί ο Σύλλογος με την άδεια του ηγούμενου της Ιεράς Μονής Ευαγγελισμού πατέρα Ιωσήφ. 

Το μόνο οικοδόμημα της Μονής, που δεν καταστράφηκε και διατήρησε την αρχική του μορφή είναι το καθολικό, που ανήκει στον τύπο των μικρών μονόχωρων  τρουλαίων ναών με πλευρικές κόγχες. Το καθολικό είναι κατάγραφο με τοιχογραφίες βυζαντινής τεχνοτροπίας που ιστορήθηκε κατά τον 18ο αιώνα, οι τοιχογραφίες χαρακτηρίζονται από εικονογραφική πληρότητα, μνημειακότητα και καλλιτεχνική ποιότητα, ανάμεσα στις τοιχογραφίες ξεχωρίζει η Πλατυτέρα, με το υποβλητικό της βλέμμα και τη δυτικότροπη τεχνοτροπία, ενώ χαρακτηριστική είναι αυτή που απεικονίζει τον ιερομόναχο Γρηγόριο Άννη να προσφέρει εκκλησία, προφανώς το καθολικό της Παναγίας της Κεχριάς, αφού υπήρξε ηγούμενος της Μονής στα μέσα του 18ου αιώνα.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το υψηλής τέχνης ξυλόγλυπτο τέμπλο του τέλους του 18ου αι., κατασκευασμένο σύμφωνα με την τριμερή καθ’ύψος διάρθρωση των μεταβυζαντινών τέμπλων με έξεργο ξυλόγλυπτο διάκοσμο. 

Μεγάλης σπουδαιότητας είναι οι δεσποτικές εικόνες του τέμπλου, οι οποίες μαζί με το βυμόθυρο του τέμπλου, φυλάσσονται στο Μουσείο της Ιεράς Μονής Ευαγγελισμού της Θεοτόκου της Σκιάθου, ανάμεσά του ξεχωρίζει η εικόνα “Ρόδον το Αμάραντο”,  εικόνα απεικονίζει τη Υπεραγία Θεοτόκο  βρεφοκρατούσα, με κεντρικό σύμβολο της το Ρόδο.

Μετά από σχετικό αίτημα του Συλλόγου, προς τη Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεώτερων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού, έγινε εφαρμογή πρώτων σωστικών μέτρων στην τοιχογραφική σύνθεση που σώζεται στην κόγχη της προθέσεως με θέμα την άκρα ταπείνωση, στο ερείπιο της  Μονής Ευαγγελισμού στο Κάστρο (15ος αιώνας).

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος ‘Η Σκιάθος’ ευχαριστεί θερμά την κα Άννα Γιαλούρη Προϊσταμένη του Τμήματος Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιολογικών Χώρων και Μνημείων της Εφορείας Αρχαιοτήτων Μαγνησίας, την κα Νάνσυ Καπούλα, Πρόεδρο του Περιφερειακού Τμήματος Μαγνησίας του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας για την αποτελεσματική συνεργασία και την άμεση ανταπόκριση.

Ακόμη ο σύλλογος ευχαριστεί ιδαίτερα την κα Ναντιάνα Ξενάκη και τον κ. Απόστολο Ξενάκη, οι οποίοι ανέλαβαν τη φιλοξενία των επιστημόνων. Τέλος ο Σύλλογος ευχαριστεί τον Δήμο Σκιάθου, για την παραχώρηση κινητού ικριώματος, και τον κ. Θοδωρή Ν. Πασχάλη και την κα Ματούλα Παρίση για τη βοήθειά τους στη μετακίνηση των επιστημόνων στο μνημείο.

Σε περίοδο κρίσης, η προστασία και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς παραμένει βασική υποχρέωσή μας απέναντι στην ιστορία και στη συλλογική μνήμη, αλλά λειτουργεί και ως πυλώνας ανάπτυξης, αφού συνδέεται άμεσα με την οικονομία του τόπου μας.