Ενα νέο πρότυπο για την Τοπική Αυτοδιοίκηση

Άρθρο του
ΓΙΩΡΓΟΥ ΜΙΧΕΛΗ
στην έντυπη "Καθημερινή"

Με αφορμή τις αντεγκλήσεις μεταξύ υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης και δημάρχων - «ανταρτών», ως προς τα θέματα της αξιολόγησης και των ελέγχων για πλαστά δικαιολογητικά, πρέπει να σημειώσουμε ότι το πρόβλημα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης δεν είναι η αξιολόγηση, ούτε η πλαστότητα ορισμένων πτυχίων. Το πρόβλημα είναι ότι το ελληνικό Δημόσιο ούτε θέλει ούτε μπορεί να αλλάξει. Καμιά τρόικα και καμιά task force δεν πρόκειται να πείσουν για αλλαγές που πραγματικά θα απελευθερώσουν υγιείς δυνάμεις, θα αναδείξουν και θα αξιοποιήσουν συγκριτικά πλεονεκτήματα, θα ενθαρρύνουν αναπτυξιακές πρωτοβουλίες. Ο Δήμος Σκοπέλου που διοίκησα συμμετείχε, μαζί με τέσσερις άλλους δήμους, σε ένα πιλοτικό πρόγραμμα, οργανωμένο και εκτελεσμένο από την task force του κ. Ράιχενμπαχ. Δεν είναι τυχαίο πως και οι πέντε δήμαρχοι, παρότι αναγνωρίσαμε τη χρησιμότητα του έργου, εκτιμήσαμε (ο καθένας από τη δική του οπτική γωνία) ότι το πρόγραμμα δεν πρόκειται να οδηγήσει πουθενά.

Το πρόβλημα έγκειται στο ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι ένας ακόμη ελληνικός μύθος. Μάλιστα στη χώρα της υπερβολής χρησιμοποιούμε και όρους που είναι τελείως εκτός πραγματικότητας. Λέμε π.χ. Τοπική ΑΥΤΟδιοίκηση, ενώ δεν είναι ούτε Τοπική ούτε καν Διοίκηση! Ο δήμαρχος είναι ο τοπικός «Αρχων» (αυτό κι αν δεν είναι υπερβολή!), ενώ όλοι ξέρουμε ότι ο αιρετός ηγέτης των δήμων (κυρίως των μικρών και των μεσαίων) είναι ο «άρχων» των σκουπιδιών και του δημόσιου ηλεκτροφωτισμού. Οι σχέσεις του με τους υπουργούς είναι σχέσεις υποτέλειας και με τους πολίτες ψηφοθηρικής ευτέλειας. Ως προς τη διοίκηση του δήμου, ο δήμαρχος δεν έχει τι και ποιον να διοικήσει. Ο αστυνόμος αναφέρεται στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, ο λιμενάρχης στο...

υπουργείο Ναυτιλίας, ο διευθυντής του Κέντρου Υγείας στον διευθυντή Υγειονομικού της Περιφέρειας, ο λυκειάρχης στον διευθυντή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της Περιφέρειας, ο δασάρχης στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, και πάει λέγοντας...

Ο μοναδικός τρόπος να τελειώνει αυτή η ιστορία και να αναλάβουν οι δήμοι τον αναπτυξιακό τους ρόλο (άρα και τις ευθύνες τους) είναι να αποδεσμευτούν πλήρως από την κεντρική διοίκηση, με τρόπο δημοσιονομικά ουδέτερο, αλλά, σε όρους οικονομικής μεγέθυνσης, με αποτέλεσμα πολλαπλασιαστικό. Αυτό μπορεί να γίνει με τη μεταφορά του Φόρου Ακίνητης Περιουσίας από την κεντρική διοίκηση στους δήμους. Οι τοπικοί παράγοντες ξέρουν καλύτερα από τον υπουργό Οικονομικών πώς και πόσο θα φορολογήσουν, και μάλιστα με τρόπο δικαιότερο και έσοδα μεγαλύτερα από αυτά (τα κουτσουρεμένα) που λαμβάνουν κάθε μήνα από την κρατική επιχορήγηση.

Από εκεί και μετά, α) όλες οι αρχές που λειτουργούν στον δήμο θα πρέπει να έχουν λειτουργική, τουλάχιστον, υπαγωγή στον δήμαρχο, β) το διπλογραφικό σύστημα θα πρέπει να εφαρμοστεί παντού, με ετήσιο έλεγχο από ορκωτούς ελεγκτές, γ) οι προσλήψεις θα γίνονται με κριτήρια ΑΣΕΠ, με αποφάσεις του δημοτικού συμβουλίου, χωρίς διαμεσολάβηση της κεντρικής διοίκησης, δ) θα πρέπει να καθιερωθεί ο εσωτερικός έλεγχος σε όλους τους δήμους και ε) θα πρέπει να καταργηθούν οι αποκεντρωμένες διοικήσεις.

Τελικά το θέμα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι καθαρά ιδεολογικό. Ή θέλουμε πραγματική Τοπική Αυτοδιοίκηση ή συνεχίζουμε με τον σημερινό απαξιωτικό και μίζερο τρόπο. Το νέο πρότυπο δεν είναι απλό και θα πάρει χρόνο για να υλοποιηθεί. Είναι επίσης σίγουρο ότι θα βρει πολλούς επικριτές, δύσπιστους και πολέμιους ακόμα και μέσα στην ΚΕΔΕ. Ομως πιστεύω πως αξίζει τον κόπο να δοκιμάσουμε κάποια στιγμή στη χώρα μας κάτι πραγματικά ριζοσπαστικό.

* Ο κ. Γιώργος Μιχελής (Ph.D) είναι πρώην δήμαρχος Σκοπέλου.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ 04.10.2014