Μεγάλοι Καραβοκύρηδες της Σκοπέλου

Πλοίαρχος
Γιαλής Ζαχαρία Ζαχαριάδης

Γράφει η
Καίτη Ζώνα - Ζαχαριάδη

Μεγάλοι όχι μόνον στον αριθμό των πλοίων ιστιοφόρων, αλλά μεγάλοι στη σκέψη, στην τόλμη, στο σθένος, στην υπευθυνότητα.

Ικανοί θαλασσοπόροι, κυβερνήτες με όραμα άφοβοι καπεταναίοι της θάλασσας. «Με βοήθεια μόνον την πυξίδα, τα πανιά και τον Άγιο Νικόλαο…»

Σοβαροί, λιγόλογοι, μετρημένοι. Ο λόγος τους ήταν συμβόλαιο.

Μία τάξις ανθρώπων ξεχωριστών μέσα στην κοινωνία του Νησιού τους. Με νοοτροπία διαφορετική από τους αγρότες. Ο γεωργός, ο κτηνοτρόφος, ο οικοδόμος σκέπτεται και αισθάνεται και αντιμετωπίζει με άλλο τρόπο την καθημερινότητά του από τον Ναυτικό - Καπετάνιο.

Είναι ο τρόπος ζωής τους άλλος. Δεν είναι θέμα πλούσιος - φτωχός σε αυτή την περίπτωση που...

δημιουργεί τις κοινωνικές τάξεις στα Νησιά. Οι Καπεταναίοι με το να ταξιδεύουν, ανοίγουν ορίζοντες… βλέπουν πολιτισμούς διάφορους στα λιμάνια που πιάνουν, ακούνε καινούργιες ιδέες(!) και πολλές φορές όταν γυρίζουν στις πατρίδες τους μεταφέρουν όλα τα καινούργια στις συζητήσεις που κάνουν τα βράδια, στα καφενεία όταν μαζεύονται. Γι αυτό τα νησιά έχουν πάντοτε μια εξέλιξη, έναν πολιτισμό σε σύγκριση με τα χωριά, τους στεριανούς.

Οι κοινωνικές τάξεις των πολιτών στα νησιά εδημιουργούντο μόνες τους. Άλλο το νοικοκυριό του καραβοκύρη, άλλο του αγρότη. Έπειτα, οι συνθήκες ζωής διαφορετικές. Ο αγρότης έχει την σταθερότητα της της στεριάς, ενώ ο καπετάνιος αντιμετωπίζει κινδύνους μέσα στη θάλασσα πολλούς.

Όταν είχε μεγάλη κακοκαιρία, ειδικά τον χειμώνα θυμάμαι, οι γιαγιάδες έλεγαν: «Παναγιά μ' στο πέλαγος», δηλαδή, η Παναγιά να προστατεύει τους Ναυτικούς. Αυτοί κινδύνευαν, όμως έφερναν και πολλά καλούδια, ξεχωριστά πράγματα. Αλλά κυρίως έφερναν πολιτισμό. Τώρα για να έρθουμε στη Σκόπελο.

Από τα τέλη του 17ου αιώνα το Νησί μας είχε αναπτύξει έναν ικανό αριθμό στόλου ιστιοφόρων. Πολλές οικογένειες είχαν δικά τους εμπορικά πλοία. Μεταξύ αυτών ήταν και η οικογένεια ΖΑΧΑΡΙΑΔΗ (ΖΑΧΑΡΙΑ).

Η αρχή της οικογένειας στη ναυσιπλοΐα, ανάγεται στα τέλη του 17ου αιώνα με παλιό Καραβοκύρη τον Δημητράκη ΧατζηΖΑΧΑΡΙΑ γιος του οποίου υπήρξε ο Ζαχαρίας Δημητρίου που έκτισε το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου κοντά στον Άγιο Ρηγίνο. Σε αυτόν ανήκε το μπρίκι «Ευαγγελίστρια» 293 τόνων που κτίσθηκε το 1840 και νηολογήθηκε στη Σκόπελο.

Κωνσταντίνος Ζαχαρία Ζαχαριάδης

Το τελευταίο τρίτο του 19ου αιώνα τον στόλο της οικογένειας έφεραν σε μεγάλη ακμή οι γιοί του Ζαχαρία: Γιαλής, Κωνσταντίνος και Δημήτριος, οι οποίοι άλλαξαν και το επώνυμο σε ΖΑΧΑΡΙΑΔΗ.

Οι αδελφοί ΖΑΧΑΡΙΑΔΗ διέθεταν τη δεκαετία του 1870 εντυπωσιακό στόλο περίπου 10 ιστιοφόρων που τους έφερε στην κορυφή της Σκοπελίτικης Πλοιοκτησίας (αρχείο του Κράτους Ελληνικής Ναυτιλίας).

Ένα από τα ιστιοφόρα τους ήταν το μπρίκι «Ζαχαρίας» 286 τόνων που ναυπηγήθηκε στη Σκόπελο το 1867 και νηολογήθηκε στη Σκόπελο ως ιδιοκτησία των αδελφών. Αφού ταξίδεψαν για χρόνια σε όλα τα παράλια της Μεσογείου, Νότιο Ρωσία, Οδησσό, Μαύρη Θάλασσα, Βόρεια Ευρώπη, Αγγλία, το Γιβραλτάρ το πέρασαν πολλές φορές για Αγγλία, ύστερα αποφάσισαν να διασχίσουν και τον Ατλαντικό.

Με το μπρίκι «Ζαχαρία» λοιπόν και καπετάνιο τον Γιαλή, τα δύο αδέλφια με τον Κωνσταντίνο διέσχισαν τον Ατλαντικό γύρω στο 1870 και έφτασαν στην Κούβα (Μεξικό)!..

Οι πρώτοι Έλληνες που πήγαν με τα πανιά τέτοιο ταξείδι μακρινό. Μεγάλο επίτευγμα!.. Οι πρώτοι ωκεανοπόροι Έλληνες με οδηγό μόνο την πυξίδα!..

Έφεραν στο νησί μεταξύ των άλλων εμπορευμάτων που είχαν και ζάχαρη ακατέργαστη που την έσπαγαν με το τσεκούρι κομματάκια και έπιναν το τσάι τους, όπως έλεγαν τα παιδιά του καπετάν Γιαλή (είχε τρεις κόρες και έναν γιο τον Ζαχαρία, πατέρας του τωρινού γιατρού Νίκου Ζαχαριάδη).

Με βοήθεια μόνον την πυξίδα, τα πανιά και τον Άγιο Νικόλαο…

Αυτό το Υπερατλαντικό ταξείδι εντυπωσίασε τους τότε Ναυτικούς Κύκλους της Ευρώπης και εζητήθη από τον καπετάν Γιαλή (Ηλίας) να διδάξει στη Ναυτική Σχολή της Μεγάλης Βρετανίας(!), δρόμο που τελικά δεν επέλεξε και έμεινε με την οικογένειά του στην πατρίδα του. Μετά και την εμφάνιση του ατμού, ο Σκοπελίτικος στόλος των ιστιοφόρων δεν ανταποκρίθηκε στην εξέλιξη.

Αυτοί ήταν οι Μεγάλοι Καραβοκύρηδες! Καπεταναίοι οι ίδιοι και ιδιοκτήτες ιστιοφόρων, ύστερα, όσους είχαν πλοία με ατμό, τους ονόμασαν εφοπλιστάς…

Ο καπετάν Κωνσταντής Ζαχαριάδης όταν τερμάτισε τη Ναυτική του σταδιοδρομία, έγινε ιερέας στον ενοριακό Ναό Αγίου Νικολάου Σκοπέλου και Αρχιερατικός Επίτροπος όπως μαρτυρούν τα βιβλία του και το Πρωτόκολλο της αλληλογραφίας της Εκκλησίας, μέχρι το 1918.