'Αποψη: Ελλάδα, η χώρα του παραδόξου

του Γιώργου Μιχελή

προέδρου του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας

και τέως Δημάρχου Σκοπέλου

Τρεις μήνες πρόεδρος του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) ήταν αρκετοί για να επιβεβαιώσω την εμπειρία που αποκόμισα ως δήμαρχος επί τέσσερα χρόνια και ως τραπεζικό στέλεχος τα προηγούμενα είκοσι πέντε: η Ελλάδα είναι, τελικά, η χώρα του παράδοξου!

Το παράδοξο έγκειται στο γεγονός ότι, ενώ αυτή η χώρα αντιμετωπίζει χιλιάδες προβλήματα (οικονομικά, διαρθρωτικά, κοινωνικά), υπάρχει ταυτόχρονα η πεποίθηση ότι μπορεί, αύριο το πρωί, να απογειωθεί με τέτοιες ταχύτητες που να εκπλήξουν και τον πλέον καχύποπτο και δύσπιστο επικριτή της (Ελληνα ή ξένο).

Ολοι γνωρίζουμε πώς έχουν δημιουργηθεί τα χιλιάδες προβλήματα. Πολλά οφείλονται στην (υποτιθέμενη;) άγνοια του βασικού νόμου της «πλάνης της σύνθεσης» (fallacy of composition), ότι δηλαδή αυτό που ενδεχομένως φαίνεται σωστό για τον καθένα ξεχωριστά μπορεί να είναι καταστροφικό για το σύνολο. Πάρτε για παράδειγμα τη μαζική εκροή των καταθέσεων από τις ελληνικές τράπεζες. Τι πιο λογικό από το να αποσύρω τις καταθέσεις μου προκειμένου να τις προστατεύσω από ένα πιθανό bail-in; Αυτή η λογική έχει οδηγήσει τις τράπεζες στο χείλος της καταστροφής και την ελληνική οικονομία σε κατάσταση χρηματοδοτικής ασφυξίας. Η ίδια λογική ισχύει σε...πολλούς τομείς (από τις ρουσφετολογικές προσλήψεις και την καταπάτηση των δασών μέχρι τη φημολογούμενη μετεγκατάσταση δεκάδων χιλιάδων επιχειρήσεων στη Βουλγαρία!) και σε αυτή οφείλεται ένα μεγάλο μέρος των προβλημάτων της χώρας.

Αλλα προβλήματα οφείλονται στην κουλτούρα παρασιτισμού που έχει δημιουργηθεί τις τελευταίες πολλές δεκαετίες, με τη συγκρότηση ομάδων που συμπεριφέρονται ως «ελεύθεροι αναβάτες» (free riders), και άλλα λόγω του χάους της ηθελημένης πολυνομίας και το έλλειμμα αποτελεσματικότητας της δημόσιας διοίκησης. Τέλος, πολλά είναι τα προβλήματα που οφείλονται σε επενδεδυμένα συμφέροντα εις βάρος του κοινού καλού.

Από την άλλη μεριά είναι οι ευκαιρίες. Τρεις μήνες τώρα στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, έχω συναντήσει δεκάδες Ελληνες και ξένους επενδυτές, τράπεζες και funds, που είναι βέβαιοι ότι αν η Ελλάδα αξιοποιούσε τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα, από αύριο το πρωί θα ξεκίναγε μια αέναη ανάπτυξη. Γεωγραφική θέση, φυσικοί πόροι, εύφορη γη, γερά μυαλά και έμφυτη επιχειρηματικότητα συνηγορούν για τη σύναψη μιας τεράστιας συμμαχίας προς την κατεύθυνση μιας πολύχρονης και διαρκούς μεγέθυνσης και συνάμα μιας κοινωνικής ανάπτυξης. Αρκεί να αξιοποιήσουμε τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα, τα οποία φαίνεται πως έχουμε ξεχάσει.

Ας ξαναδούμε τη σημερινή σύνθεση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος και ας επιχειρήσουμε την αναπροσαρμογή του σε δραστηριότητες που ενθαρρύνουν την ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα και της συναφούς μεταποίησης. Οι υπηρεσίες (του τουρισμού συμπεριλαμβανομένου), με τη χαμηλή ποιότητα που τις χαρακτηρίζει στη χώρα μας, ούτε πανάκεια είναι ούτε προσθέτουν σημαντική και μόνιμη αξία. Ας ξαναδούμε και τη συνάρτηση παραγωγής της οικονομίας μας. Ισως ξαναβρούμε εκείνους τους συνδυασμούς κεφαλαίου, εργασίας και τεχνολογίας που θα βελτιστοποιήσουν την παραγωγική διαδικασία, θα αυξήσουν την ανταγωνιστικότητα και θα βελτιώσουν τους απαράδεκτους δείκτες ανεργίας.

Ας αρχίσουμε λοιπόν από αύριο το πρωί. Ας λύσουμε ένα πρόβλημα (ΕΝΑ μόνο) από τα χιλιάδες που αντιμετωπίζουμε και ας αξιοποιήσουμε μία ευκαιρία (ΜΙΑ μόνο). Κι ας το κάνουμε αυτό κάθε μέρα, φροντίζοντας ταυτόχρονα να απαλλάξουμε τον λαό από τις πλάνες του.

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ