Ψήφισμα για την διάσωση των δημόσιων και ιδιωτικών αρχειακών συλλογών που βρίσκονται στη Σκόπελο

Στη διάρκεια της συζήτησης μετά την παρουσίαση των βιβλίων και παλαίτυπων βιβλίων (κλικ) των σχολείων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης Σκοπέλου, στις 15 Σεπτεμβρίου, παρουσιάστηκε το παρακάτω κείμενο πρωτοβουλίας για την διάσωση των δημόσιων και ιδιωτικών αρχειακών συλλογών που βρίσκονται στο νησί. Το κείμενο συνέταξε ο Βαγγέλης Κεχριώτης, ιστορικός, διάβασε η Στέλλα Σακελλαρίου και υπογράφηκε από 43 συνολικά παρευρισκόμενους. Στην συνέχεια επιδόθηκε ως ψήφισμα στον Δήμαρχο Σκοπέλου και έκτοτε βρίσκεται στο Δημαρχείο, όπου μπορεί να το υπογράψει όποιος επιθυμεί.

Η Σκόπελος μαζί με όλες τις Βόρειες Σποράδες εντάχθηκαν στο ελληνικό κράτος από την ίδρυση του. Ήδη κατά το 18ο αι. κατείχε σημαντική θέση στο εμπόριο και τη ναυτιλία. Μετά την επανάσταση και τις δραματικές αλλαγές που ακολούθησαν, απέκτησε μεγαλύτερη γεωγραφική και δημογραφική σημασία καθώς βρισκόταν στα όρια του νεοσύστατου κράτους και είχε στο μεταξύ δεχθεί ισχυρό μεταναστευτικό ρεύμα από τις επαναστατημένες περιοχές που παρέμεναν υπό οθωμανική κυριαρχία. Οι προνομιακές αυτές συνθήκες οδήγησαν στην ίδρυση από πολύ νωρίς θεσμών και υπηρεσιών που ανταποκρίνονταν στις ανάγκες όλων των νησιών της περιοχής.

Οι υπηρεσίες αυτές έχουν αφήσει πίσω τους εξαιρετικά πλούσιο και σημαντικό αρχειακό υλικό το οποίο φυλάσσεται στις εγκαταστάσεις τους. Το υλικό αυτό...
αποτελεί την ζωντανή μαρτυρία για την κοινωνική και οικονομική ζωή του νησιού και της ευρύτερης περιοχής τα τελευταία εκατόν εβδομήντα χρόνια. Είναι σημαντικό επομένως να ληφθεί μια πρωτοβουλία για την συγκέντρωση, την ταξινόμηση και την αξιοποίηση του αρχειακού αυτού υλικού που θα εξασφαλίσει την ελεύθερη πρόσβαση στις πληροφορίες που περιέχει σε κάθε ενδιαφερόμενο, θα το μετατρέψει με άλλα λόγια σε κοινή κληρονομιά όχι μόνο της τοπικής αλλά ευρύτερα της ελληνικής κοινωνίας.

Αποτελεί τομή στην καταγραφή, ταξινόμηση και δημοσιοποίηση ενός τέτοιου επί μέρους αρχείου η πρωτοβουλία της καθηγήτριας κας Ελένης Σπηλιώτη, η οποία σε συνεργασία με την Διευθύντρια της περιφερειακής για το νομό Μαγνησίας υπηρεσίας των Γενικών Αρχείων του Κράτους, κας Αννίτα Πρασσά και στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος της Κοινωνίας της Πληροφορίας οδήγησε στην ψηφιοποίηση του αρχείου του Γυμνασίου Σκοπέλου το οποίο χρονολογείται από το 1842. Το αρχείο αυτό πλέον είναι πρόσβασιμο στο διαδίκτυο σε κάθε ερευνητή. Η σημαντική αυτή εξέλιξη μπορεί και πρέπει να θέσει τα θεμέλια για ένα πρόγραμμα που θα αντιμετωπίσει συνολικά την ανάγκη της αξιοποίησης των δημόσιων αρχείων του νησιού. Σύμφωνα με το νόμο, όλες οι υπηρεσίες δημοσίου δικαίου οφείλουν να μεταφέρουν τα αρχεία που δεν χρησιμοποιούν πλέον στα Γενικά Αρχεία του Κράτους.

Επομένως την θεσμική και νομική ευθύνη για μια τέτοια πρωτοβουλία μπορεί να αναλάβει μόνο η υπηρεσία των ΓΑΚ Μαγνησίας. Ωστόσο, είναι σημαντικός ο ρόλος της ηγεσίας των υπηρεσιών αυτών (Ειρηνοδικείο, Λιμενικό Ταμείο) αλλά και εκείνων που υπάγονται στο ιδιωτικό δίκαιο (Συμβολαιογραφείο, Υποθηκοφυλακείο) και πάνω από όλα η ηθική ευθύνη της ηγεσίας του Δήμου, που καλούνται να αγκαλιάσουν το εγχείρημα και να προσφέρουν στους ειδικούς αρχειονόμους την βοήθεια που θα χρειαστούν στο δύσκολο αυτό έργο.

Ελπίζουμε ο Δήμος Σκοπέλου, από κοινού με την τοπική κοινωνία, να στηρίξει τις προσπάθειες των ΓΑΚ Μαγνησίας για τη συγκέντρωση των αρχείων του νησιού στην υπηρεσία αυτή, με σκοπό την ψηφιοποίησή τους, την ανάρτησή τους στο διαδίκτυο, την προβολή τους και την με κάθε τρόπο αξιοποίησή τους. Με τον τρόπο αυτό θα βγουν στο φως της δημοσιότητας πολύτιμες πηγές της ιστορίας του νησιού μας και θα υποστηριχθεί και προωθηθεί η ιστορική έρευνα για τη Σκόπελο. Ο επαγγελματισμός, το αίσθημα ευθύνης και η προσωπική ανιδιοτελής εργασία των συντελεστών της ψηφιοποιήσης του αρχείου του Σχολείου αποτελούν εγγύηση για την επιτυχία ενός τέτοιου εγχειρήματος που θα βασίζεται πάντα στο σεβασμό τόσο στην διάσωση της ιστορικής μνήμης όσο και στα αισθήματα της τοπικής κοινωνίας. Η επιτυχής έκβαση της πρωτοβουλίας αυτής θα ανοίξει το δρόμο και για την καταγραφή, ταξινόμηση και αξιοποίηση των αρχειακών συλλογών που ανήκουν σε ιδιώτες των οποίων οι οικογένειες στο παρελθόν έπαιξαν ρόλο στην οικονομική και κοινωνική ζωή του νησιού. Την ευθύνη και σε αυτή την προσπάθεια μπορούν να αναλάβουν τα ΓΑΚ Μαγνησίας που θα εγγυηθούν και την ασφαλή διεκπεραίωση του έργου. Αυτό που θα χρειαστεί, ωστόσο, είναι η βούληση των τοπικών αρχών αλλά και η πεποίθηση της τοπικής κοινωνίας πως μια τέτοια προσπάθεια είναι και αναγκαία και εφικτή.