Η κοινωνία των σέλφι

[Του Μανώλη Πιμπλή]

Κάθε εβδομάδα, κάπου στον κόσμο σκοτώνεται κάποιος από ατύχημα, προσπαθώντας να τραβήξει μια επικίνδυνη σέλφι. 

Οπως λέει η σχετική είδηση, στις θανατηφόρες σέλφι πρωταγωνιστούν κυρίως καταρράκτες, γκρεμοί και στέγες. Θα μπορούσε κανείς να πει ότι η επιθυμία μιας τέτοιας σέλφι είναι ανάλογη με εκείνη όσων κάνουν extreme sports. Εν τούτοις ούτε καν προσομοίωση δεν είναι, αφού αντί να ανεβείς τον βράχο αναρριχώμενος πηγαίνεις με αυτοκίνητο στην κορυφή του και απλώς βγάζεις φωτογραφία. Σαν να είχες κάνει αναρρίχηση και να φωτογράφιζες την επιτυχία.

Το να γυμναστείς για να σκαρφαλώσεις έναν βράχο απαιτεί κόπο. Γιατί όμως να το κάνεις αφού μπορείς να τον ανεβείς με αυτοκίνητο; Το να μάθεις να γρατζουνάς στοιχειωδώς μια κιθάρα για να συνοδεύσεις το τραγούδι σου, απαιτεί κάποιο κόπο. Γιατί να το κάνεις όμως αφού υπάρχει το καραόκε; Βέβαια το καραόκε δεν είναι επικίνδυνο. Οπως όμως κάποιος κάνει πονεμένες γκριμάτσες τραγουδώντας, για να δείξει πόσο βαθύ ψυχισμό διαθέτει, έτσι και αυτός που κάνει σέλφι πάνω από τον γκρεμό, αντίθετα με αυτούς που μόλις τον ανέβηκαν και δεν έχουν τέτοια ανάγκη, πρέπει να δείξει ότι έχει κότσια, ότι μπορεί να φτάσει σε κάποια άκρα. Και πέφτει.

Ωστόσο η χρήση της εικόνας στις μέρες μας δεν μπορεί να ιδωθεί μόνο ως ανοησία. Γιατί δεν είναι απλώς υποκατάσταση πραγματικής ζωής. Τείνει αυτή να πάρει τη θέση της πραγματικής ζωής. Απεικονίζομαι, άρα υπάρχω. Ή ακόμα χειρότερα: δεν ζω για να απεικονίζομαι, απεικονίζομαι για να ζω. Παλιότερα κοροϊδεύαμε τους Γιαπωνέζους τουρίστες με τη φωτογραφική μηχανή. Δεν έβλεπαν, μόνο φωτογράφιζαν. Οταν θα γύριζαν σπίτι, θα έβλεπαν τι θα μπορούσαν να έχουν δει. Τώρα όμως αλλάξαμε επίπεδο. Οι άνθρωποι φωτογραφίζουν σαν Γιαπωνέζοι τουρίστες, αυτή τη φορά όμως όχι την Ακρόπολη, αλλά τον εαυτό τους. Οπως όμως ο Γιαπωνέζος δεν έβλεπε στην πραγματικότητα την Ακρόπολη που φωτογράφιζε, έτσι και οι μανιακοί των σέλφι, που φωτογραφίζουν μόνο τον εαυτό τους, δεν μπορούν να δουν ούτε καν τη μύτη τους. Είναι τουρίστες του εαυτού τους.

Τι θέλει όμως να δείξει κάποιος με μια σέλφι, που μετά θα την ανεβάσει στο ίνσταγκραμ; Ισως ότι και η δική του ζωή είναι σημαντική. Στην καλύτερη εκδοχή ότι κάθε ζωή, και η πιο ασήμαντη, είναι άξια καταγραφής. Καμιά φορά λέμε ότι αν υπάρχει έστω και ένας άνεργος, για αυτόν η ανεργία είναι 100%. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και εδώ. Εφόσον υπάρχει απλώς κάποιος, το κέντρο είναι αυτός, ανεξαρτήτως αξίας. Γι’ αυτό και τα κοινωνικά δίκτυα, που ειπώθηκε ότι μπορεί να είναι «δημοκρατικοποίηση» της δημοσιογραφίας, εξελίσσονται σε δημοσιογραφία του εαυτού. Οι άλλοι υπάρχουν μόνο και μόνο για να μας βλέπουν. Αν καταφέρουμε να το ξεπεράσουμε κι αυτό, να αρκούμαστε δηλαδή σε βίντεο γουόλ στο σπίτι που θα βλέπουμε τον εαυτό μας, τότε η κοινωνία δεν θα χρειάζεται καν.

efsyn.gr