Ο Νίκος Ρόδιος, το εργαστήρι του κοντά στην Ακρόπολη και η ματαίωση των σχεδίων του λόγω πολέμου..!

Είναι μεγάλη η χαρά όταν κρατάμε στα χέρια μας ημερήσιες εφημερίδες περασμένων δεκαετιών και ακόμα μεγαλύτερη η ικανοποίηση, όταν στις σελίδες αυτών ανακαλύπτουμε θέματα σχετικά με την θεματολογία του ιστολογίου.

Αυτή τη φορά διαβάσαμε στα «οκτάστηλα» «αθηναϊκά ΝΕΑ*» της 12ης Μαΐου 1940 αφιέρωμα για τον αγγειοπλάστη Νίκο Ρόδιο** και για τα περίφημα έργα του, γνωστά στην Ελλάδα και το εξωτερικό 80 χρόνια πριν...

ΔΕΙΤΕ ΕΝΑ ΣΧΕΤΙΚΟ ΒΙΝΤΕΟ →ΕΔΩ

[Το κείμενο που ακολουθεί δημοσιεύτηκε το 1940 στα «Αθηναϊκά Νέα», όπως λεγόταν τότε η εφημερίδα που σήμερα λέγεται «Τα Νέα» | Τηρείται η ορθογραφία του πρωτοτύπου]

O Nίκος Ρόδιος γεννήθηκε
το 1866 στην Κύθνο και το 1900
εγκαταστάθηκε στη Σκόπελο

«Ἑπισκέπται τῆς Σκοπέλου μᾶς μετέδωσαν τελευταίως τὰς ἐντυπώσεις των ἀπὸ τὴν ζωὴν τοῦ εἰδυλλιακοῦ  μικροῦ νησιοῦ τοῦ Αἰγαίου. Ἡ Σκόπελος εἷνε ἕνα ἀπὸ τὰ ὡραιότερα νησάκια τῆς περιοχῆς καί παρουσιάζει γιὰ τὸν ταξειδιώτη ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον γιατὶ οἱ ἄνθρωποι του διατηροῦν στὴν ἀρχιτεκτονικὴ καὶ τὴν διακόσμησι τῶν σπιτιῶν τους καὶ στὶς συνήθειες τους μερικές γραφικότητες τοῦ παληοῦ καιροῦ. Μεγαλείτερο ἐνδιαφέρον ὅμως παρουσιάζει τό νησί αὐτό γιά τους φιλότεχνους. Ἄν καὶ τόσο μικρό, διατηρεί μίαν ἀπό τις μεγαλείτερες καὶ τὴν πιὸ ἐνδιαφέρουσα ἴσως βιοτεχνία ἀγγειοπλαστικής. Τὸ ἐργαστήριον τῆς Σκοπέλου εἶνε δημιούργημα τοῦ γηραιοῦ καλλιτέχνου κ. Νικολάου Ροδίου. Οἱ φιλότεχνοι τόν γνωρίζουν πολύ καλά γιατὶ τὰ προϊόντα του κυκλοφοροῦν ἀρκετὰ καὶ ἐδῶ καὶ στὸ ἐξωτερικόν. Λαϊκὸς καλλιτέχνης, αυτοδίδακτος, μέ ἔμφυτο το αἴσθημα τῆς τέχνης του, θεωρεῖται ὡς ὁ τελειότερος Ἕλλην δεξιοτέχνης τοῦ πρωτὀγονου χειροκινήτου τροχοῦ, τὸν ὁποῖον χειρίζεται πενῆντα χρόνια περίπου.

Τελευταίως εἶχε μεταφέρη τό ἐργαστήριο του στην πρωτεύουσα καὶ τὸ ἐγκατέστησε κοντὰ στὴν Ἀκρόπολι, μὲ μεγάλα καλλιτεχνικὰ σχέδια. Ἐσκόπευε νὰ κάμῃ μια ἔκθεσι ἔργων του μὲ δὐο χιλιάδες περίπου ἀγγεῖα, τὰ περισσότερα ἐμπνευσμένα ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα. Νὰ δημιουργήσῃ ἕνα μικρὸ μουσεῖο μὲ ὅλα τὰ ὑποδείγματα τῆς ἀγγειοπλαστικῆς κι᾽ ἕνα ἐργαστήριο μεγάλης παραγωγῆς ἀγγείων προοριζόμενων για εξαγωγή. Ὁ πόλεμος ὅμως ἐματαίωσε τὴν πραγματοποίησι ὅλων αὐτῶν τῶν σχεδίων καὶ ὁ γηραιὸς καλλιτέχνης μὲ κάποια πικρία γιὰ τὸ γκρέμισμα τῶν ὀνείρων του, ξαναγύρισε στο ἀγαπημένο του νησί, παρηγορούμενος μέσα στὸ περιβάλλον τοῦ παληοῦ του εργαστηρίου, ὅπου ἐπέρασεν ὁλόκληρη τὴ ζωὴ του.

Στὴ γραφικὴ Σκόπελο ὁ κ. Ρόδιος μὲ τοὺς δύο υἱούς του συνεχίζει τὸ καλλιτεχνικό του ἔργον μὲ τὴν ἴδια ἀγάπη ποὺ τὸν ἐθέρμανε σ᾽ὁλόκληρη τὴ ζωή του. Τὰ τελευταῖα προϊόντα τοῦ ἐργαστηρίου του εἶνε τὰ πιὸ ἐνδιαφέροντα. Φαίνεται ὅτι ἡ παραμονή του στὴν Ἀθήνα καὶ ἡ μελέτη τῶν ἀρχαίων ἀγγείων τῶν μουσείων τοῦ ἔδωκε νέες ἐμπνεύσεις. Μερικὰ μικροσκοπικά ἀγγεία του εἶνε ἀληθινὰ ἀριστουργήματα. Στὶς γενικὲς γραμμές της ὅμως ἡ τεχνική τοῦ ἐργαστηρίου δὲν ἔχει ἀλλάξῃ.  Εἶνε ἡ ἀρχαία  τεχνοτροπία, τὴν ὁποία ὁ καλλιτέχνης ἔχει μέσα στὴν ψυχή του.

Ἀμετάβλητα εἶνε καὶ τὰ μέσα του, ὁ χειροκίνητος τροχός καὶ τὸ κόκκινο χρῶμα της Σκοπέλου. Στο χῶμα αὐτὸ ὁ κ. Ρόδιος ἀνεκάλυψε κατόπιν μακρῶν μελετῶν ὡρισμένες ἰδιότητες ποὺ μὲ κατάλληλην ἐκμετάλλευσι δίδουν στὴν ὕλη μεγαλείτερη συνεκτικότητα καὶ ἀποδίδουν τελειότερες μορφές. Ἐξηκρίβωσε δηλαδή ὅτι ἄν ὁ πηλὸς ἀφεθῇ ἀρκετὲς ὧρες στὸν τροχὸ ὑφίσταται κάποιες ζυμώσεις λόγῳ τῆς παρουσίας μικροοργανισμών. Ἀφοῦ λοιπόν παρασκευάσῃ τὴ ζύμη, τὴν ἀναλύει  πάλι στὸ νερό, τὴν περνᾶ πάλι ἀπὸ λεπτό κόσκινο καὶ τὴν πλάθει ἀρκετὰ μὲ τα χέρια. Ἔπειτα τὴν ἀφήνει ἀρκετὴν ὥρα γιὰ νὰ ὑποστεὶ τὶς ζυμώσεις αὐτὲς καὶ τότε μόνο τὴν ἐπεξεργἀζεται γιὰ νὰ δώσει μορφή, σύμφωνα μὲ κανὀνες δεξιοτεχνίας δικούς του. Τὰ προϊόντα του, ἀληθινὰ κομψοτεχνήματα, προκαλοῦν ἐξαιρετικὴν ἐντύπωσι, γιατὶ δύσκολα μπορεῖ κανεὶς νὰ φαντασθῇ ὅτι ἔργα τόσης λεπτότητος εἶνε χειροποίητα. Μόνον ὁλίγοι Ἰταλοί τεχνῖται κατορθώνουν τόσον ὡραῖα μικροτεχνήματα.

Τὸ χαρακτηριστικὸ τῶν ἔργων τοῦ κ. Ροδίου εἶνε ἡ ἔλλειψις κάθε διακοσμήσεως. Ἡ ἐπιφάνειά τους εἶνε στιλπνή, κοκκινοπὴ ἤ μαύρη. Στὸ κεφάλαιο αὐτὸ τοῦ χρωματισμού ὁ καλλιτέχνης φαἰνεται ὅτι ἀνεκάλυψε τὸ πραγματικὸ μαῦρο βερνίκι τῶν ἀρχαίων. Ἄν ὅμως ὁ ἴδιος ὁ πλάστης τῶν ἀγγείων αὐτῶν αποφεύγῃ τὴν διακόσμησι τῶν ἀγγείων του, ἄλλοι καλλιτέχναι ἔχουν ἀναλάβῃ τὸ ἔργον αὐτό. Ἀθηναῖοι καλλιτέχναι ἀγοράζουν τὰ μαῦρα ἀγγεῖα του κ. Ροδίου καὶ χαράσσουν στὴν ἐπιφάνειά της διάφορες παραστάσεις. Τὸ ἀποτέλεσμα εἶνε πολύ καλαισθητικό. Τώρα πλέον ἡ ἐργασία τοῦ κ. Ροδίου ἔχει αναγνωρισθῇ κι᾽ ἐδῶ καὶ στὸ ἐξωτερικό. Στὶς μεγαλύτερες εὐρωπαϊκὲς καλλιτεχνικὲς ἐκθέσεις τὰ ἀγγεῖα του ἔχουν βραβευθῇ μὲ χρυσὰ βραβεῖα καὶ οἱ ξένοι περιηγηταὶ τὰ ἐκτιμοῦν πολύ. Ἐδῶ ὅμως δὲν ἔχουν μεγἀλη διάδοσι, ὅσο θα ἐπερίμενε κανεὶς γιὰ ἔργα τόσο μεγάλης καλλιτεχνικῆς ἀξίας. Ὁπωσδήποτε το ἐργαστήριο του κ. Ροδίου καὶ τῶν υἱῶν του ἔχει για τὴν ἑλληνικὴ τέχνη μεγάλη σημασία.

Ε.Τ.»

____________

** O Nίκος Ρόδιος γεννήθηκε το 1866 στην Κύθνο.

Εγκαταστάθηκε στην Σκοπελο το 1900 ξεκινώντας την παραγωγή των μοναδικών μαύρων αγγείων για τα οποία πήρε δίπλωμα ευρεσιτεχνίας.

Παντρεύτηκε και έκανε 3 παιδιά τον Βασίλη το Γιώργο και την Ανδρομάχη, αυτοί αποτέλεσαν την δεύτερη γενιά αγγειοπλαστών. Τρίτη γενιά ο Νίκος Ρόδιος και τέταρτη γενιά η Μάγδα Ροδίου.

*  Αθηναϊκά Νέα (1931-1945) | Τα Νέα (1945- )