Στη Σκόπελο όπως τα πεύκα...

Τη ζωή στη Σκόπελο, στη δεκαετία του ΄40 ξαναζωντανεύει μέσα από τις μνήμες της η συγγραφέας Μαρίκα Δελήτσικου – Παπαχρήστου στο βιβλίο της «Στη Σκόπελο όπως τα πεύκα...», για να διαφυλάξει «με τα λόγια» έτσι όπως και «τα πεύκα κρατούνε τη μορφή του αγέρα, ενώ ο αγέρας έφυγε δεν είναι εκεί».

Όπως τα πεύκα

κρατούνε τη μορφή του αγέρα

ενώ ο αγέρας έφυγε, δεν είναι εκεί

το ίδιο τα λόγια,

φυλάγουν τη μορφή του ανθρώπου

κι ο άνθρωπος έφυγε, δεν είναι εκεί.

Γ. Σεφέρης «Τρία κρυφά ποιήματα»

Η κα Δελήτσικου γράφει στον πρόλογο του βιβλίο της:

Ξεφυλλίζοντας μια μέρα τα ποιήματα του Γ. Σεφέρη έπεσα τυχαία στα «τρία κρυφά ποιήματα». Τα διάβαζα για πολλοστή φορά, αλλά για πρώτη ένοιωθα να με συνταράζουν οι στίχοι που χρησιμοποίησα ως επιγραφή στην παρούσα αφήγηση. Κι αυτό γιατί είδα μπροστά μου ανθρώπους δικούς, γνωστούς, φίλους και συντοπίτες μου, που έδυσαν ή γέρνουν προς τη δύση να μου γυρεύουν επιτακτικά να τους...
διαφυλάξω με το λόγο. Κι ύστερα είδα κι άλλους, ποτάμι ανεξάντλητο, να μου ζητούν το ίδιο: μια θέση, δηλαδή, μέσα στης μνήμης και του λόγου την αθανασία.

Με τη γραφίδα μου, λοιπόν, την αδέξια και ατελή στο χέρι, σκαλίζοντας σιγά-σιγά στης μνήμης τον πυθμένα βρέθηκα να σεργιανίζω στο χώρο και το χρόνο μιας άλλης μακρινής πια εποχής, ν' ανακαλώ αναμνήσεις μου προσωπικές ξεθωριασμένες απ' τα χρόνια και καταχωνιασμένες βαθιά μέσα στου είναι μου τα μύχια και άρχισα δειλά συμφιλιωμένη με το παρελθόν να τ' ανασταίνω. Και να το ολοζώντανο τώρα μπροστά μου' άνθρωποι, δοξασίες, νοοτροπία, συμπεριφορές, βουνά, θάλασσα, τοπία, σπίτια, εικόνες, γεγονότα ιστορικά και κοινωνικά, καθημερινές συνήθειες, ασχολίες, γιορτές όλα. Και μάλιστα ξαναζωντανεμένα κι ολοκαίνουργα.

Και καθώς προχωρούσα διαπίστωνα ότι ξαναδίνοντας πνοή σ΄όλα εκείνα τα συγκεκριμένα και μοναδικά και για το λόγο αυτό ανεπανάληπτα, σκιαγραφούσα και τη μορφή όλων μαζί όσων έζησαν εκείνη τη συγκεκριμένη εποχή, αφού όλοι μας, παρά τις ιδιαιτερότητες και τις διαφορές μας, ήμασταν ένας κι ο ένας όλοι. Έβλεπα ακόμα ότι αυτά τα καθημερινά, απλά και τιποτένια που δεν τους δίναμε καμιά απολύτως σημασία, αφού ήταν δεδομένα και φυσικά, όπως άλλωστε και η ζωή, έπαιρναν διαστάσεις μεγαλοσύνης γιατί αυτά αποτελούσαν την πραγματικότητα της ύπαρξης μας, αφού συνιστούσαν την κληρονομιά μας που δεν μας άφηνε να «περπατούμε στα σκοτεινά».

Ό,τι αφηγούμαι το αφηγούμαι απλά χωρίς καμιά υπερβολή ή προσπάθεια ωραιοποίησής του. Έτσι όπως το είδα με τα παιδικά μου μάτια κι όπως το αντιλήφθηκα ότι έγινε. Κι αν αναφέρομαι περισσότερο σ' ό,τι βίωσα μέσα από το πατρικό μου σπίτι, είναι όχι γιατί πιστεύω ότι το σπίτι αυτό ήταν ξεχωριστό, αλλά γιατί, αντίθετα, παρά τις λεπτομέρειες εκείνες που δίνουν ιδιαιτερότητα στην κάθε ζωή, θα μπορούσε να είναι το κάθε σπίτι της μικρής μου πατρίδας.

Έδωσα στο κείμενο μου τη μορφή της αφήγησης, γιατί αυτής η ανάγνωση γίνεται πιο ευχάριστα. Πρόθεση μου, όπως ήδη τόνισα, να φυλάξω με τα λόγια τους ανθρώπους και όχι την ειδή τους, όπως τους σκάλισε η σμίλη της εποχής εκείνης. Μιας εποχής που από τις συγκυρίες κλήθηκε να κυοφορήσει τους σπόρους όλων των αλλαγών που ακολούθησαν και σήμαναν το τέλος στο παρελθόν. Στο παρελθόν που επειδή το 'χει ανάγκη πάντα η κά­θε πατρίδα, έχουμε χρέος να το καταγράφουμε.
TΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ κας ΔΕΛΗΤΣΙΚΟΥ «ΣΤΗ ΣΚΟΠΕΛΟ ΟΠΩΣ ΤΑ ΠΕΥΚΑ» ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΠΟΡΕΙΑ» ΚΑΙ ΣΤΗ ΣΚΟΠΕΛΟ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΤΟ ΒΡΕΙΤΕ ΣΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΝΤΕΛΗ ΓΚΙΚΑ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΛΙΑ.