Ο κρόκος, ένα από τα ωραιότερα αγριολούλουδα της ελληνικής φύσης ανθίζει σχεδόν ολόκληρο το χρόνο, ενώ αυτή την εποχή τον συναντάμε ακόμη και στις κορυφές των βουνών μας.
Η διάσημη τοιχογραφία του 16ου αι. π.Χ. με τις κροκοσυλλέκτριες από το Ακρωτήρι της Θήρας |
Η χρήση του κρόκου στην Ελλάδα είναι πανάρχαια, ενώ ως...
διακοσμητικό μοτίβο υπάρχει σε πλήθος τοιχογραφιών και ευρημάτων.- Προσοχή στο κολχικό
Το κολχικό λέγεται και φθινοπωρινός κρόκος, του μοιάζει πάρα πολύ, αλλά προσοχή μην σας ξεγελασει γιατί δεν έχει καμμιά σχέση με αυτόν. Είναι λουλούδι δηλητηριώδες, εξ αιτίας της πολύ τοξικής κολχικίνης που περιέχει.
Η διαφορά του για να το ξεχωρίσετε είναι ότι έχει 6 στήμονες, έναντι 3 που έχει ο κρόκος…
Οι φωτογραφίες από την Καρυά Σκοπέλου
Μεγάλα στίγματα έχει και ο κρόκος ο εσχαρωτός (Crocus cancellatus υποείδος mazziaricus) που ανθίζει από τον Σεπτέμβριο στην κυρίως χώρα, Εύβοια, Νάξο, Ηρακλειά, Πελοπόννησο, Ιόνια νησιά από το επίπεδο της θάλασσας μέχρι τα 1.500 μέτρα σε βραχώδεις πλαγιές και θαμνότοπους.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑυτοί οι τρεις φθινοπωρινοί κρόκοι (κατρταϊκός, τουρνεφόρτιος και εσχαρωτός) έχουν μεγάλα στίγματα, όπως ο ήμερος κρόκος της Κοζάνης και μπορούν να αποδώσουν σαφράν. Με την εμπειρία και το παράδειγμα των κροκοπαραγωγών της Κοζάνης, πολλά νησιά του Αιγαίου θα μπορούσαν να εκμεταλλευτούν τα φτωχά εδάφη τους με την καλλιέργεια κρόκων από τα είδη που είναι αυτοφυή και ενδημικά στα νησιά και να έχουν παραγωγή σαφράν αντί να έχουν παραδώσει τα νησιά στα κατσίκια.
Οι κρόκοι είναι φυτά ευρωασιατικά. Εξαπλώνονται από την Πορτογαλία μέχρι την δυτική Κίνα και περιλαμβάνουν 80 είδη. Η πλειονότητά τους συγκεντρώνεται στην βορειοανατολική Μεσόγειο και κυρίως στην Τουρκία και την Ελλάδα. Στην χώρα μας ευδοκιμούν 21 είδη αυτοφυών κρόκων, από τα οποία τα 9 είναι ενδημικά. Εκτός από τα τρία αιγαιοπελαγίτικα είδη που δίνουν την ζαφορά (σαφράν), υπάρχουν και κρόκοι που έχουν μεγάλη αισθητική αξία και καλλιεργούνται σαν καλλωπιστικοί.
Δύο από τους ωραιότερους ελληνικούς κρόκους είναι ενδημικοί της νοτιοανατολικής Πελοποννήσου και κυρίως της Μάνης. Μέσα από το σκληρό φθινοπωρινό και χειμωνιάτικο τοπίο της Μάνης ξεπετάγονται ο πανέμορφος κρόκος ο χιονώδης (niveus) και ο εκπληκτικός κρόκος του Γουλιμή (gulimii). Οι βολβοί τους αποτελούν αντικείμενο λεηλασίας από τους ξένους και μοσχοπωλούνται ως σπάνια καλλωπιστικά φυτά στην Ευρώπη και κυρίως στην Αγγλία.
Άλλοι φθινοπωρινοί και χειμωνιάτικοι κρόκοι είναι:
Ο κρόκος του Ρόμπερτ (robertianus), ενδημικός της Πίνδου.
Ο κρόκος του Φλέϊσερ (fleischeri) στην Ρόδο και την Χίο.
Ο κρόκος ο αδριατικός (adriaticus) ενδημικός της Δυτικής Ελλάδας με ένα υποείδος του στον Παρνασσό.
Ο κρόκος ο λείος (laevigatus) ενδημικός του Νότιου Αιγαίου, Πελοποννήσου, Αττικής Εύβοιας, κ.α.
Ο κρόκος του Πάλλας (palassii) στην Λέσβο και την Σάμο.
Ο κρόκος του Μπορί (boryi) ενδημικός Ιονίου και Δυτικής Ελλάδας.
Ο κρόκος ο ωραίος (pulchellus) στην Βόρεια Ελλάδα.
Ο κρόκος ο διανθής (biflorus) στην Ρόδο.
Ο κρόκος του Στριντ (stridii) στον Χορτιάτη της Θεσσαλονίκης και την Ξάνθη.
Ο κρόκος ο νεφελογενής (nubigena) στην Λέσβο, Σάμο και Ικαρία.
Ο κρόκος ο μελάνθηρος (melantherus) στον Πάρνωνα.
Ο κρόκος ο ευειδής (speciosus) σε ελάχιστες θέσεις στην Δυτική Ελλάδα.
Ο κρόκος της Αττικής (atticus) με εξάπλωση στην Αττική, τη Νότια Εύβοια και την Άνδρο.
Η φθινοπωρινή και χειμωνιάτικη φύση είναι πλούσια στην Ελλάδα, με τους κρόκους να κυριαρχούν. Είναι και οικονομικά αποδοτική, όπως αποδεικνύεται από τους κρόκους της Κοζάνης και την παραγωγή σαφράν
Αναστάσιος Ι. Φάλκος