Μοναστήρια της Σκιάθου - Ιστορία και Τέχνη

Η 7η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και ο Πολιτιστικός Σύλλογος «Η Σκιάθος» διοργάνωσαν, στην αίθουσα του Πνευματικού Κέντρου των Ιερών Ναών Σκιάθου, εκδήλωση με θέμα:

«Μοναστήρια της Σκιάθου - Ιστορία και Τέχνη»

Στην εκδήλωση συμμετείχαν τέσσερις ομιλητές,

• Δρ. Σταυρούλα Σδρόλια, Αρχαιολόγος, Προϊσταμένη της 7ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων,

«Όψεις της εκκλησιαστικής ζωγραφικής της Σκιάθου»

• Δρ. Αλέξης Αλεξίου, Αρχιτέκτων Καθηγητής ΤΕΙ, Δρ Ιστορίας Αρχιτεκτονικής,

«Οι φθορές του χρόνου στα...
Καθολικά των Ι. Μονών, Εισοδίων της Θεοτόκου (Εικονίστρας) και Απόδοσης της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Κεχριά)»

• Μαρία Νάνου, Θεολόγος - εκπαιδευτικός, υποψήφια Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Θεσσαλίας,

«Μοναστήρια της νήσου Σκιάθου: Άσκηση και τέχνη στη σκιά του Άθω»

• Δρ. Βάσσα Παρασκευά, Θεολόγος, Λυκειάρχης Α΄ Λύκειο Ν. Ιωνίας Βόλου,

«Η παρουσία των Γαλατσιάνων ζωγράφων στην Ιερά Μονή Ευαγγελισμού Σκιάθου»

Αξίζει να σημειωθεί πως για πρώτη φορά συνδιοργανώθηκε επιστημονική εκδήλωση στη Σκιάθο από την 7η ΕΒΑ και Σύλλογο του νησιού. Στόχος της εκδήλωσης ήταν η ενημέρωση και κατ’ επέκταση η ευαισθητοποίηση των πολιτών με σκοπό την προστασία των σημαντικών αυτών ιστορικών μνημείων της μεταβυζαντινής περιόδου, για τη Σκιάθο και τη χώρα μας.

Η εκδήλωση προέκυψε από την πολύμηνη φετινή συνεργασία, μεταξύ της 7η Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και του Πολιτιστικού Συλλόγου «Η Σκιάθος», με θέμα τα μοναστήρια της Σκιάθου, που αντιμετωπίζουν πολλά και πιεστικά προβλήματα, συνεργασία που οδήγησε στα πρώτα απτά αποτελέσματα. Ήδη λήφθηκαν τα πρώτα μέτρα προστασίας στην Ιερά μονή Εικονίστριας, σε συνεργασία με την εποπτεύουσα μονή, την Ιερά μονή Ευαγγελίστριας και δρομολογείται από τον Ηγούμενο π. Ιωσήφ και τον Σύλλογο, η σύνταξη των μελετών στερέωσης και συντήρησης.

Την εκδήλωση χαιρέτησε ο Δήμαρχος Σκιάθου, κ. Νικ, Πλωμαρίτης, ο πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Μαγνησίας κ. Σωκράτης Αναγνώστου και ο Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Ευαγγελισμού π. Ιωσήφ.

Οι ομιλητές παρουσίασαν αρκετές όψεις της εκκλησιαστικής τέχνης της Σκιάθου, το κέντρο της οποίας υπήρξε για αρκετούς αιώνες ο μητροπολιτικός ναός του Χριστού στο Κάστρο, μνημείο που συντηρήθηκε πρόσφατα με ενέργειες του Συλλόγου «Οι Φίλοι του Κάστρου».

Παράλληλα με την ακμή της τέχνης στους ναούς του κάστρου τον 17ο και 18ο αιώνα, και παρά τις συνεχείς πολιορκίες και λεηλασίες, στο νησί άνθισε ο μοναχισμός, όπως αφήνουν να διαφανεί τα ιστορικά στοιχεία και τα επτά σωζόμενα σήμερα μοναστήρια, που προβλήθηκαν μέσα από την έκδοση του ΤΕΕ Μαγνησίας «Καταγραφή μοναστηριών των Βορείων Σποράδων» το 2006.

Δυστυχώς, η κατάσταση των περισσότερων μοναστηριών σήμερα δεν είναι καλή, με εξαίρεση τη μονή Ευαγγελισμού, που συντηρήθηκε από την 7η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων με κοινοτικά κονδύλια στη διάρκεια του Γ΄ΚΠΣ, καθώς και με την συνεχή μέριμνα των εγκαταβιούντων μοναχών.

Ιδιαίτερη μνεία αξίζει να γίνει στα καθολικά των μονών Εικονίστριας και Κεχριάς, που διασώζουν σπάνια τοιχογραφημένα σύνολα της δεκαετίας του 1740, με πλούσιο πρόγραμμα και πυκνούς θεολογικούς συμβολισμούς. Τα έντονα σημάδια του χρόνου σ΄αυτές τις διακοσμήσεις, που κινδυνεύουν με εξαφάνιση, ευαισθητοποίησαν τα μέλη του Συλλόγου «Η Σκιάθος», με ενέργειες των οποίων δρομολογήθηκαν ήδη οι πρώτες σωστικές επεμβάσεις στη μονή Εικονίστριας, με τη συνεργασία της 7ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.

Από την αυτοψία του Δρ αρχιτέκτονα Αλέξη Αλεξίου, με αφορμή την εκδήλωση, προέκυψε η επείγουσα ανάγκη λήψης μέτρων για το καθολικό της Ιεράς Μονής Εικονίστριας του οποίου η στατικότητα κινδυνεύει. Ομοίως, αλλά όχι στον ίδιο βαθμό, έχει επιδεινωθεί η κατάσταση στο καθολικό της Μονής Παναγία Κεχριά.

Η ενεργοποίηση των πολιτών της Σκιάθου και η συνέργεια του Δήμου, ο οποίος δραστηριοποιείται ήδη στη διάσωση των ερειπωμένων κτιρίων του Κάστρου, μέσα από πρόγραμμα της Περιφέρειας Θεσσαλίας, δημιουργούν έναν ελπιδοφόρο ορίζοντα για το μέλλον των μνημείων αυτών, τα οποία αποτέλεσαν τον συνδετικό κρίκο αλλά και την κινητήριο δύναμη της τοπικής κοινωνίας για πάνω από 500 χρόνια.

Ο Ηγούμενος πατέρας Ιωσήφ, ως νόμιμος εκπρόσωπος του Ηγουμενοσυμβουλίου της Ιεράς Μονής Ευαγγελισμού Θεοτόκου Σκιάθου, και έχοντας υπό τη δικαιοδοσία του τις Μονές του νησιού, ως μετόχια της Ιεράς Μονής, πρόσφατα άνοιξε λογαριασμό για τη συγκέντρωση του απαιτούμενου ποσού της σύνταξης των μελετών συντήρησης των Μονών Εικονίστριας και Κεχριάς.

Η Ιερά Μονή Ευαγγελισμού και ο Πολιτιστικός Σύλλογος «Η Σκιάθος» ευχαριστούν θερμά την Προϊσταμένη της 7ης ΕΒΑ κα Σταυρούλα Σδρόλια για την άμεση ανταπόκριση και την ευαισθησία που επέδειξε για τη διάσωση των παραπάνω Μεταβυζαντινών Μνημείων της Σκιάθου.