Πόσιμο νερό: γιατί έγινε η συλλογή υπογραφών

Γράφει η Παρασκευή Κουτούμπα

Αποφάσισα ακόμα μια φορά να απευθυνθώ σε όλους, Βορειοσποραδίτες και όχι μόνο, για ένα από τα πολλά που μας απασχολούν. Και ταυτόχρονα να απαντήσω σε συντοπίτες που αναρωτήθηκαν –και κάποιοι αντέδρασαν– με την κίνηση των εργαζομένων της ΔΕΥΑ Σκιάθου να συλλέξουν υπογραφές υπέρ της πρωτοβουλίας πολιτών της Ευρώπης, ώστε η ύδρευση και η αποχέτευση να παραμείνουν δημόσια αγαθά. Ενάντια δηλαδή στην ιδιωτικοποίηση νερού και αποχέτευσης. Ακούστηκαν – και ίσως όχι αδικαιολόγητα – σχόλια όπως «φτιάξτε πρώτα την αποχέτευση, καθαρίστε πρώτα το νερό του δικτύου, και μετά ζητήστε τις υπογραφές μας…».

Για να βάλουμε λοιπόν τα πράγματα στη θέση τους και να μην αρχίσουμε πάλι τις γνωστές ασυναρτησίες: η πρωτοβουλία ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του νερού δεν ξεκίνησε από τη ΔΕΥΑΣ, ούτε έγινε για να προστατέψει τα συμφέροντα των –ούτε 20– εργαζομένων της. Εδώ και καιρό υπάρχει η...
Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών (http://ec.europa.eu/citizens-initiative/public/?lg=el) που «παρέχει σε ένα εκατομμύριο πολίτες της ΕΕ τη δυνατότητα να συμμετέχουν άμεσα στη διαμόρφωση των πολιτικών της ΕΕ, ζητώντας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποβάλει νομοθετική πρόταση». Το ίδιο έκανε λοιπόν και για την περίπτωση του νερού. Η αρχή στην Ελλάδα έγινε τον Ιούλιο του 2012: «Η πρωτοβουλία για τη μη ιδιωτικοποίηση του νερού στην Ελλάδα ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2012 σε μια προσπάθεια ενημέρωσης της κοινής γνώμης και διασύνδεσης φορέων και προσώπων που επιφυλάσσονται για το δικαίωμα μιας ιδιωτικής εταιρίας να έχει τον έλεγχο ενός δημόσιου αγαθού απαραίτητου για την επιβίωση ανθρώπων, φυτών και ζώων. Δεν έχει καμία χρηματοδότηση και είναι ένα εγχείρημα εθελοντικό ανθρώπων διαφόρων ειδικοτήτων και πολιτικών θέσεων που συναινούν στη δημοκρατική και ορθολογική διαχείριση αυτού του πολύτιμου πόρου.»
(πηγή: http://www.savegreekwater.org)

Συμμετέχοντας λοιπόν στη γενικότερη κίνηση, χωρίς καμμιά κρατική, κυβερνητική ή κομματική κατεύθυνση, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων των ΔΕΥΑ όλης της Ελλάδας (Π.Ο.Ε. Δ.Ε.Υ.Α.) που εδρεύει στη Βέροια, δημιούργησε μεταξύ των ανά την Ελλάδα ΔΕΥΑ ένα δίκτυο διανομής των σχετικών εντύπων, τα οποία με πρωτοβουλία των ίδιων των εργαζομένων φωτοτυπήθηκαν, υπογράφηκαν από όσους πολίτες το επιθυμούσαν, συλλέχθηκαν και στάλθηκαν ξανά στην Π.Ο.Ε. απ’ ό, που και προωθήθηκαν στην Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών. Συνολικά, συλλέχθηκαν 1,5 εκατομμύριο υπογραφές Ευρωπαίων πολιτών ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του νερού και της αποχέτευσης. Κατόπιν αυτού, η Κομισιόν απεφάνθη: «Το πόσιμο νερό ΔΕΝ μπορεί να ιδιωτικοποιηθεί…»

Παραθέτω ενδεικτικά μόνο μερικά δελτία τύπου για το θέμα:

www.ethnos.gr

www.parapolitika.gr

www.136.gr

www.inews.gr

Να λοιπόν που ο πολίτης ευτυχώς έχει ακόμα φωνή. Οι 100 περίπου υπογραφές – από το 1,5 εκατομμύριο που συλλέχθηκε συνολικά – προέρχονται από το νησί της Σκιάθου: αριθμός όχι και τόσο μικρός, αν αναλογιστεί κανείς τις πρακτικές δυσκολίες, τη γεωγραφική και διοικητική απομόνωση που δυστυχώς είναι πραγματικότητα για κάθε ελληνικό νησί, ακόμα κι αν είναι ένας από τους σημαντικότερους τουριστικούς προορισμούς. Ακόμα χρειάζεται πολύς δρόμος για να μάθουμε και να διεκδικήσουμε όλα μας τα δικαιώματα: αυτό όμως ήταν μια αφορμή, ένας δείκτης για να καταλάβουμε πόση σημασία μπορεί να έχει καμιά φορά η συλλογική πρωτοβουλία και τί αποτελέσματα μπορεί να φέρει – και σημαντικές ανατροπές καμιά φορά. Να λοιπόν που οι λαοί της Ευρώπης φέρνουν μια σοβαρή αντίρρηση σ’ αυτό που προωθείται εδώ και καιρό: «Το πόσιμο νερό δεν θα ιδιωτικοποιηθεί στην ΕΕ, δήλωσε ο Επίτροπος αρμόδιος για θέμα εσωτερικής αγοράς Μισέλ Μπαρνιέ, απαντώντας στην πρωτοβουλία της Right2Water που συγκέντρωσε 1,5 εκατ. υπογραφές αξιώνοντας από την ΕΕ να μην προχωρήσει στην ιδιωτικοποίηση των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης, όπως φέρεται να σχεδίαζε σύμφωνα με δημοσιεύματα. Η δήλωση του Μισέλ Μπαρνιέ έρχεται σε αντίθεση με τις προωθούμενες ιδιωτικοποιήσεις των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ. Η οργάνωση Right2Water ζητά την αναγνώριση της πρόσβασης σε πόσιμο νερό και σε δίκτυα αποχέτευσης ως ανθρώπινο δικαίωμα. «Η ιδιωτικοποίηση του πόσιμου νερού δεν ήταν ποτέ στις προθέσεις της ΕΕ, δεν υπήρξε ποτέ πραγματικότητα», τόνισε ο Μπαρνιέ.».

Γιατί όμως να είναι κάτι αναγκαστικά κακό η ιδιωτικοποίηση του νερού; Ακούστηκαν διάφορες γνώμες, μεταξύ των οποίων και φωνές που έλεγαν ότι «αφού δεν είμαστε άξιοι να το διαχειριστούμε, ας αφήσουμε το θέμα του νερού σε έναν ιδιώτη, ώστε εκείνος να ρίξει τα απαραίτητα κεφάλαια για να φτιάξει υποδομές, δίκτυα, κέντρα ελέγχου – ώστε να μπορεί να παρέχει νερό καλής ποιότητας…».

Γι’ αυτό έρχεται να δώσει απάντηση η πρωτοβουλία SAVEGREEKWATER. Συγκεκριμένα αναφέρει τα εξής:

«Αν και στην Ελλάδα δεν έχει υπάρξει προηγούμενο, η διεθνής εμπειρία έχει καταδείξει ότι η ιδιωτικοποίηση του νερού έχει ως σύνηθες αποτέλεσμα την αλματώδη αύξηση των τιμών και σε ορισμένες περιπτώσεις την υποβάθμιση της ποιότητας του. Παρότι η τάση στην Ευρώπη είναι η ανάκτηση των εταιριών ύδρευσης από τους διάφορους δήμους, για μια ακόμη φορά με καθυστέρηση εικοσαετίας το ελληνικό κράτος «εκσυγχρονίζεται» προς το παρελθόν.

Ποια άραγε θα είναι η μοίρα της ύδρευσης κοστοβόρων για την ιδιωτική πρωτοβουλία απόμακρων η αραιοκατοικημένων περιοχών;

Τι είδους οικολογική επιβάρυνση μπορεί να επιφέρει η περαιτέρω απώλεια κοινωνικού ελέγχου στην ποσότητα του νερού που αντλείται και στο πού πωλείται;

Τι ακριβώς θα πωληθεί εν τέλει και σε τι ζημία του κοινωνικού συνόλου δεδομένου ότι οι επενδύσεις υψηλού κόστους αυτών των επιχειρήσεων αφορούν τις υποδομές τους που ήδη έχουν πληρωθεί με έξοδα των φορολογούμενων πολιτών;

Τέτοια ερωτήματα μας κάνουν ιδιαίτερα επιφυλακτικούς στην ρητορική οικολογικών «ευαισθησιών» που αναπτύσσεται από τους υπέρμαχους της ιδιωτικής πρωτοβουλίας στον τομέα των υδάτινων πόρων και σκεπτικούς στην προθυμία με την οποία η ελληνική κυβέρνηση φαίνεται να θέλει να «απεμπλακεί» από ένα πολυδιάστατο ζήτημα όπως η διαχείριση των υδάτινων πόρων της χώρας.». (πηγή: http://www.savegreekwater.org/?page_id=17)

Δε θα μπω στη διαδικασία να σχολιάσω τη λογική ξεπουλήματος ενός δημόσιου αγαθού –η οποία, ως Ελληνίδα πολίτη εννοείται ότι με βρίσκει αντίθετη – όπως το νερό και η διαχείριση των αστικών λυμάτων, γιατί κάποιοι θα πουν ότι πολιτικολογώ –ή ότι τα κίνητρά μου δεν είναι εντελώς αθώα. Δε θα το κάνω λοιπόν. Άλλωστε άλλοι είναι αρμόδιοι να μιλήσουν γι’ αυτό. Θα αρκεστώ λοιπόν να θυμίσω με δυο λόγια, με απλά ελληνικά, τί ακριβώς λένε τα ειδεχθή μνημόνια που υπέγραψαν οι κυβερνήτες της Ελλάδας τους οποίους πρόσφατα εκλέξαμε: στο θέμα του νερού και της αποχέτευσης, εάν κριθεί σκόπιμο να δοθεί σε ιδιώτη η διαχείρισή του (θυμίζω ότι ΕΥΔΑΠ και ΔΕΥΑΘ έχουν ήδη πάρει το δρόμο της ιδιωτικοποίησης) τότε ο ιδιώτης θα πάρει στα χέρια του το εισπρακτικό κομμάτι – με άλλα λόγια, θα αναλάβει απλώς τη διαδικασία έκδοσης των λογαριασμών, διανομής τους στους πολίτες και είσπραξης των οφειλομένων. Δε θα αναλάβει απολύτως καμία άλλη υποχρέωση – ούτε τη συντήρηση των δικτύων, των ταμιευτήρων νερού, των μονάδων επεξεργασίας λυμάτων ούτε και καμιά υποχρέωση δημιουργίας νέων υποδομών. Αυτά θα εξακολουθούν να βαρύνουν το ελληνικό κράτος – και κυρίως τους δήμους στην προκειμένη περίπτωση. Δηλαδή ο ιδιώτης, που περιμέναμε να έρθει και να μας φτιάξει «το νερό κρύσταλλο», δε θα έχει καμία υποχρέωση ως προς αυτό – ούτε φυσικά τον έλεγχο της ποιότητάς του. Απλώς θα εισπράττει… Ό, τι δηλαδή γίνεται και με τη ΔΕΗ. Κι όσο για το οικονομικό αντίκτυπο που θα έχει όλο αυτό στους πολίτες; Εδώ μιλά η πικρή πείρα των χωρών όπου εφαρμόστηκε η ιδιωτικοποίηση του νερού: το αποτέλεσμα ήταν πανάκριβο νερό κακής ποιότητας…

Ας μάθουμε λοιπόν επιτέλους να ξεχωρίζουμε τα πράγματα και να ξέρουμε τί μας ανήκει και τί διεκδικούμε. Βεβαίως δικαιούμαστε άφθονο, οικονομικό και καθαρό νερό, βεβαίως δικαιούμαστε ένα αποχετευτικό δίκτυο που να λειτουργεί ικανοποιητικά. Αυτά όμως είναι ευθύνη της πολιτείας, και τέτοια πρέπει να παραμείνουν. Από κει να τα διεκδικήσουμε. Δεν ανήκουν σε κανέναν ιδιώτη: είναι δημόσια αγαθά. Το ελληνικό κράτος πρέπει να τα διαχειρίζεται: δική μας δουλειά λοιπόν να του υποδεικνύουμε εμείς με τον ένα ή τον άλλο τρόπο πώς πρέπει να τα διαχειρίζεται. Τα δημόσια αγαθά είναι κοινή περιουσία, ανήκουν σε όλους μας εξίσου. Ας μην ακούμε πια μικροπολιτικές αηδιούλες, αυτές εξυπηρετούν μόνο συμφέροντα μερικών κι αυτές είναι που μας έφεραν στο σημερινό χάλι μας. Οι μέρες είναι φοβερές, πιθανόν να έρθουν και φοβερότερες. Το μόνο μας όπλο είναι να παραμείνουμε ενωμένοι σαν μια γροθιά: το οφείλουμε στον εαυτό μας και στα παιδιά που έρχονται μετά από μας.