Διευκρινίσεις του Φ.Δ. επί της θέσπισης εισιτηρίου εισόδου στην Α’ ζώνη του Ε.Θ.Π.Α.Β.Σ

Σε απάντηση των δημοσιευμάτων που έχουν αναρτηθεί στον Τύπο και σε διάφορες ιστοσελίδες ενημερωτικού περιεχομένου, των τηλεφωνικών κλήσεων στα γραφεία του Φορέα και πολλών σχολίων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αναφορικά με τη θέσπιση εισιτηρίου εισόδου στην Α’ ζώνη του Ε.Θ.Π.Α.Β.Σ, διευκρινίζονται τα παρακάτω: 

• Λόγω των διαρκώς επιδεινούμενων κλιματολογικών και περιβαλλοντικών συνθηκών, είναι παγκόσμια πρακτική η θέσπιση εισιτηρίου για την καλύτερη λειτουργία, τη βιωσιμότητα και την προστασία των φυσικών πάρκων και άλλων προστατευόμενων περιοχών υψίστης οικολογικής σημασίας. Σύμφωνα με τον στόχο 11 της Σύμβασης για τη Βιολογική Ποικιλότητα (CBD AichiTarget 11) μέχρι το 2020, η παγκόσμια κοινότητα έχει δεσμευτεί να αυξήσει τις προστατευόμενες περιοχές και να τις διαφυλάξει με σειρά ενεργειών, ώστε να καλύπτουν το 17% της χερσαίας έκτασης του πλανήτη και το 10% της θαλάσσιας. Η καταστροφή δασών και η απώλεια βιοποικιλότητας συμβάλουν στην κλιματική αλλαγή, της οποίας το κόστος της είναι ανυπολόγιστο. Δημοσιευμένες μελέτες και έγκυρα επιστημονικά δεδομένα, επισημαίνουν εξάλλου ότι αυτός όπως και προηγούμενοι κορωνοϊοί ήταν άρρηκτα συνδεδεμένοι με την απώλεια της βιοποικιλότητας. 

• Το μεγαλύτερο μέρος του ποσού του εισιτηρίου θα αποτελέσει σημαντικό οικονομικό πόρο του Φορέα διαχείρισης του θαλάσσιου πάρκου, με στόχο τη «θωράκιση» και την ενίσχυση της προστασίας του οικοσυστήματος και του φυσικού περιβάλλοντος και άρα θα «επιστρέψει» στην κοινωνία και το περιβάλλον και θα είναι ανταποδοτικό. Το ποσό θα διατεθεί μεταξύ άλλων για δράσεις όπως καθαρισμός ακτών, συντήρηση  μονοπατιών, τοποθέτηση μόνιμων αγκυροβολίων κλπ, που θα συμβάλλουν στην περαιτέρω προστασία και διατήρηση του περιβάλλοντος. Ως γνωστόν, η διαχείριση του Ε.Θ.Π.Α.Β.Σ γίνεται από το Διοικητικό Συμβούλιο και μόνο και δεν συνδέεται με καμία ΜΚΟ. Παρατίθεται η σχετική ΚΥΑ που επεξηγεί λεπτομερώς τα σχετικά με τη θέσπιση  εισιτηρίου, την κατανομή του ποσού, τις εξαιρέσεις κλπ (ΥΠΕΝ/ΥΠΡΓ/84580/8195/03-09-2020, ΦΕΚ 3832/Β’/2020). 

• Η εξαίρεση των  κατοίκων της Αλοννήσου μπορεί να θεωρηθεί ως μία έμμεση «αποζημίωση» τους, λόγω της πληθώρας των αυστηρών περιορισμών και των ειδικών συνθηκών που συνδέονται με το θαλάσσιο πάρκο τις τελευταίες δεκαετίες. Οι κάτοικοι της Αλοννήσου είναι η μοναδική πληθυσμιακή ομάδα που έχει υποστεί όλους τους περιορισμούς από την ανακήρυξη της περιοχής σε «Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο» από τη δημιουργία του με το Προεδρικό Διάταγμα του 1992. Η ανακήρυξη είχε σοβαρό αντίκτυπο και περιόρισε σημαντικά  τις επαγγελματικές, εμπορικές, οικονομικές και κοινωνικές δραστηριότητες των κατοίκων της Αλοννήσου και μόνο (όπως των αλιέων και άλλων επαγγελματικών κατηγοριών), με αποτέλεσμα την απώλεια εσόδων τους. Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν υπήρχε καμία ανάλογη επίπτωση στην καθημερινότητα των άλλων εμπλεκομένων περιοχών (στις υπόλοιπες Σποράδες, τη Μαγνησία, τη Θεσσαλία κλπ) εκτός Αλοννήσου. Επιπλέον, δεν υπήρχε και καμία κινητοποίηση ή πρόνοια από φορείς και παράγοντες των λοιπών περιοχών, ως προς την δυσμενή θέση που είχαν περιέλθει από τότε τόσο ο τοπικός πληθυσμός της Αλοννήσου όσο και το ίδιο το θαλάσσιο πάρκο. Παραταύτα, συναισθανόμενοι την σημασία της περιβαλλοντικής ακεραιότητας, οι κάτοικοι της Αλοννήσου υπέμειναν τους περιορισμούς, υιοθετώντας τους πρόθυμα. Συνεπώς, η απαλλαγή των κατοίκων του νησιού από την καταβολή του εισιτηρίου, αποτελεί μία «ειδική ανταμοιβή» και ένα μέτρο για την μερική αποκατάσταση της άνισης μεταχείρισης. Ως εκ τούτου, οι πιέσεις προκειμένου να συμπεριληφθούν στις εξαιρέσεις και άλλες περιοχές της Μαγνησίας και των Σποράδων, θεωρούνται υπερβολικές και αντιβαίνουν στη λογική της εφαρμογής του μέτρου αυτού. 

• Από τα νησιά της Α’ ζώνης (Ψαθούρα, Πιπέρι, Γιούρα, Κυρά Παναγιά και πλήθος άλλων μικρών ακατοίκητων βραχονησίδων), η διανυκτέρευση σκαφών αναψυχής (επαγγελματικών και ιδιωτικών) επιτρέπεται βάσει νόμου μόνο στην Κυρά Παναγιά και στους κόλπους Άγιο Πέτρο και Πλανήτη. Επιπρόσθετα, στην Κυρά Παναγιά δραστηριοποιούνται και αρκετά επαγγελματικά τουριστικά σκάφη που μεταφέρουν εκδρομείς που επισκέπτονται το Μοναστήρι, αξιοποιώντας ως κύριο πόλο έλξης το θαλάσσιο πάρκο. Είναι λοιπόν προς το συμφέρον τους η διαφύλαξη της ακεραιότητας και βιωσιμότητας του, για να συνεχίσουν και οι ίδιοι την εμπορική τους δραστηριότητα, αποκομίζοντας ιδιωτικά οφέλη. Οι εισφορές από το εισιτήριο θα συμβάλλουν στην προστασία του πάρκου, άρα και των επιχειρήσεων τους.  

• Η νήσος Ψαθούρα πολύ σπάνια αποτελεί προορισμό των επαγγελματικών τουριστικών-εκδρομικών σκαφών, λόγω της ασύμφορα μεγάλης απόστασης και απομόνωσής της. Αποτελεί όμως δυστυχώς στόχο της παράνομης ερασιτεχνικής αλιείας καθώς υπάρχουν δεκάδες καταγεγραμμένα περιστατικά ψαροντουφεκάδων που προέρχονται από την ευρύτερη περιοχή. Πρόκειται για το πιο απομακρυσμένο νησί στα βόρεια του Πάρκου και απέχει περίπου 32 ναυτικά μίλια από την Αλόννησο που καθιστά δύσκολη και αυτή τη συστηματική φύλαξή της. 

• Το εισιτήριο εισόδου δεν αφορά τη Β’ ζώνη που συγκεντρώνει άλλωστε τον μεγαλύτερο αριθμό σκαφών αναψυχής, σε ποσοστό  πάνω από 60%-70% σύμφωνα με τις καταγραφές του Φορέα, κατά την τελευταία δεκαετία. Τα σκάφη αυτά αγκυροβολούν και διανυκτερεύουν σε μικρούς κόλπους περιμετρικά της Αλοννήσου και της Περιστέρας και δεν επιβαρύνονται με εισιτήριο εισόδου. Η Β’ ζώνη του Ε.Θ.Π.Α.Β.Σ. περιλαμβάνει την Αλόννησο και τη νήσο Περιστέρα, όπου φέτος έχει ξεκινήσει και η λειτουργία του πρώτου υποβρύχιου μουσείου στην Ελλάδα, το οποίο αποκτά συνεχώς αυξανόμενο ενδιαφέρον και παγκόσμια προβολή. 

Σύμφωνα με τα παραπάνω, ο κάθε ευαισθητοποιημένος πολίτης, επαγγελματίας και παράγοντας οφείλει να συμβάλει τα μέγιστα για την προστασία του περιβάλλοντος με τις δικές του δυνάμεις, έτσι ώστε να διατηρηθεί και να ενισχυθεί η προστασία μιας τόσο ευαίσθητης και μοναδικής περιοχής που είναι η Ά Ζώνη του Ε.Θ.Π.Α.Β.Σ. και όχι να τη θεωρεί ως εργαλείο αναψυχής και οικονομικού προσπορισμού και μόνο. Η ατομική ευθύνη πρέπει να υπερισχύει του αισθήματος του ατομικού συμφέροντος και της κερδοφορίας. 

Με τιμή

 Για το ΦΔ του ΕΘΠΑΒΣ

Ο Πρόεδρος του Δ.Σ. του Φορέα Διαχείρισης 

Ε.Θ.Π.Α.Β.Σ.

Στέφανος Παρασκευόπουλος

Καθηγητής, Αντιπρύτανης Διοικητικών Υποθέσεων Πανεπιστημίου Θεσσαλίας