ΓΣΕΒΕΕ: Το παρόν και το μέλλον του ΟΑΕΕ

Είναι γεγονός ότι κατά την περίοδο της δημοσιονομικής προσαρμογής έχουν τεθεί σε αμφισβήτηση θεμελιώδεις αρχές συγκρότησης των σύγχρονων κοινωνιών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το πεδίο της κοινωνικής προστασίας και ειδικότερα της κοινωνικής ασφάλισης όπου τις τελευταίες μέρες παρατηρούμε χορό δημοσιευμάτων και δημόσιων παρεμβάσεων, που κάνουν λόγο για συνέργειες ιδιωτικού και δημόσιου τομέα στον χώρο της κοινωνικής ασφάλισης, για εγγύηση από την πλευρά του κράτους μόνο της (υπολειμματικής) βασικής ή εθνικής σύνταξης και για την ενίσχυση της «ατομικής επιλογής» στην κοινωνική ασφάλιση, βάσει των δυνατοτήτων του καθενός. Αυτή είναι όμως μία συζήτηση που έχει κριθεί πολύ καιρό πριν.

Στις αρχές του 20ου αιώνα και αφού είχαν πλέον γίνει ορατές οι παράπλευρες συνέπειες και οι κοινωνικοί κίνδυνοι της Βιομηχανικής Επανάστασης και της καπιταλιστικής ανάπτυξης άρχισε να διαμορφώνεται σταδιακά η άποψη ότι η κοινωνία είναι υπεύθυνη απέναντι στους πολίτες, διασφαλίζοντας τη...
συλλογική αντιμετώπιση των κοινωνικών κινδύνων. Μέχρι τότε μοναδικοί τρόποι αντιμετώπισης των κοινωνικών κινδύνων αποτελούσαν η ατομική αντιμετώπιση και η φιλανθρωπία.

Αυτοί όμως οι τρόποι αντιμετώπισης των κοινωνικών κινδύνων και κυρίως της γήρανσης εγκαταλείφθηκαν πριν από έναν αιώνα γιατί διαμόρφωναν συνθήκες κοινωνικής ανασφάλειας, αμφισβητούμενης ποιότητας ζωής μετά το τέλος του εργασιακού βίου, καθώς και διόγκωσης των κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων.

Είναι γεγονός ότι σήμερα η κατάσταση ειδικά για τους ασφαλισμένους του ΟΑΕΕ είναι απελπιστική, με συνέπεια τη ραγδαία επιδείνωση των ασφαλιστικών εισροών προς τον Οργανισμό. Μόλις 1 στους 2 ασφαλισμένους στον ΟΑΕΕ μπορούν να ανταποκριθούν στην κάλυψη των ασφαλιστικών τους υποχρεώσεων. Είναι επίσης εντυπωσιακό ότι σε πρόσφατη έρευνα του Ινστιτούτου Μικρών Επιχειρήσεων της ΓΣΕΒΕΕ μόλις το 30% των ασφαλισμένων στον ΟΑΕΕ προσπαθούν και είναι σε θέση να εξασφαλίσουν πρόσθετο εισόδημα για μετά τη σύνταξη, ενώ μόνο το 13,4% των ασφαλισμένων του δείγματος έχουν τη δυνατότητα για ιδιωτική ασφάλιση. Οι προοπτικές μάλιστα παραμένουν εξαιρετικά δυσοίωνες για το επόμενο χρονικό διάστημα, καθώς μόλις οι μισοί ασφαλισμένοι (49,8%) εκτιμούν ότι θα είναι σε θέση να καταβάλλουν τις εισφορές τους για το επόμενο εξάμηνο.

Είναι προφανές λοιπόν, ότι, ιδίως στις μικρές επιχειρήσεις, οποιαδήποτε συζήτηση για εμπλοκή των ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιρειών στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, υπό τις παρούσες μάλιστα συνθήκες, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αντικαταστήσει μέρος της λειτουργίας της κοινωνικής ασφάλισης. Και αυτή η διαπίστωση απορρέει ακριβώς από την εικόνα της αγοράς και από την αδυναμία χιλιάδων επαγγελματιών να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους προς το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης.

Είναι απόλυτη προτεραιότητα να επαναφέρουμε τη μικρή επιχείρηση και τον αυτοαπασχολούμενο στο επίκεντρο ενός νέου αναπτυξιακού προτύπου. Η συνεισφορά των μικρών επιχειρήσεων στην οικονομική μεγέθυνση και στη δημιουργία θέσεων εργασίας τα προηγούμενα χρόνια, πρέπει να αποτελέσει οδηγό για τα χρόνια υπέρβασης της κρίσης. Για εμάς η υπέρβαση της κρίσης - η ανάπτυξη - πρέπει πρώτα και κύρια να θέσει ως στόχο την υποκατάσταση των εισαγωγών. Συνεπώς, πριν από τη διαμόρφωση ενός ευνοϊκού επιχειρηματικού περιβάλλοντος, φιλικού για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων, πρέπει να προηγηθεί η διαμόρφωση ενός σταθερού και ασφαλούς πλαισίου, ικανού να οδηγήσει στην επανεκκίνηση της εγχώριας πραγματικής οικονομίας και στην ανάκαμψη των μικρών επιχειρήσεων.

Αυτό το πλαίσιο πρέπει αφενός να προσφέρει ασφάλεια στον βιοτέχνη, τον έμπορο, τον επαγγελματία για να επιχειρεί και αφετέρου να προσφέρει προοπτική ανάπτυξης. Πιο συγκεκριμένα απαιτείται:

Εγγυημένη και επαρκής κρατική χρηματοδότηση του Συστήματος Κοινωνικής Ασφάλισης, όπως εξ ορισμού πηγάζει από τον Δημόσιο Χαρακτήρα της Κοινωνικής Ασφάλισης

Αποποινικοποίηση των οφειλών στον ΟΑΕΕ. Η αδυναμία πληρωμής εισφορών στον ασφαλιστικό μας φορέα βλάπτει αποκλειστικά εμάς και τις οικογένειές μας, συνεπώς η ισχύουσα πρακτική ποινικοποίησης της εισφορο-αδυναμίας αντιβαίνει κάθε έννοια κράτους δικαίου και προστασίας των ανθρώπινων δικαιωμάτων μας.

Διαβλέποντας την κλιμάκωση της κοινωνικής-ανθρωπιστικής κρίσης, η ΓΣΕΒΕΕ, σε πρόταση που είχε καταθέσει πριν από ένα έτος, έκρινε σκόπιμη τη δυνατότητα καταβολής μίας (1) τουλάχιστον εισφοράς ανά εξάμηνο από τον ασφαλισμένο, ώστε να χαρακτηρίζεται ασφαλιστικά ενήμερος. Ωστόσο σήμερα, η οικονομική δυσπραγία είναι τέτοια, ώστε είναι κοινωνικά επιβεβλημένη η αποδέσμευση της θεώρησης βιβλιαρίων υγείας από την ασφαλιστική ενημερότητα, μέχρι την 31/12/2015.

«Πάγωμα» (κεφαλαιοποίηση) των μέχρι σήμερα ασφαλιστικών οφειλών, δίνοντας στον οφειλέτη τη δυνατότητα, την οποία δεν έχει σήμερα, να τις αποπληρώσει μετά την 1/1/2016.

Εναλλακτικά του παγώματος των οφειλών να δοθεί η δυνατότητα στους οφειλέτες να κάνουν μεταφορά του ασφαλιστικού τους χρόνου που είναι συνδεδεμένος με την οφειλή, στο τέλος του ασφαλιστικού τους βίου με αντίστοιχη εξαγορά του. Δηλαδή π.χ. κάποιος που οφείλει 10.000 € και αντιστοιχούν σε 3 χρόνια ασφάλισης να μπορεί να μεταφέρει αυτόν τον χρόνο στο τέλος του ασφαλιστικού του βίου και να πληρώσει τότε την οφειλή αυτή εξαγοράζοντας ουσιαστικά τα 3 αυτά συντάξιμα χρόνια.

Παροχή της δυνατότητας στον ασφαλισμένο, να επιλέξει ελεύθερα ασφαλιστική κατηγορία, για όσο διαρκε, πληρώνοντας, ακόμη κι αν έχει οφειλές, μόνο τις τρέχουσες εισφορές του. Από αυτό το μέτρο, με τις πλέον μετριοπαθείς εκτιμήσεις του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ υπολογίζεται, ότι, με την ενεργοποίηση των μισών οφειλετών του Οργανισμού (~200.000 ασφαλισμένοι), μπορούν να εισρεύσουν στα ταμεία του ΟΑΕΕ περισσότερα από 540 εκ €/ έτος.

Έναρξη από 1/1/2016 αποπληρωμής των οφειλών σε πολλές δόσεις, συναρτήσει του εισοδήματος (επιχειρηματικού ή προσωπικού) του οφειλέτη, χωρίς επιβολή πρόσθετων τελών και προσαυξήσεων.

Αύξηση του ποσού οφειλής που μπορεί να παρακρατηθεί από τη σύνταξη του οφειλέτη από 20.000 € (= 30 κατώτατες συντάξεις του Οργανισμού + προσαυξήσεις και τέλη), που είναι σήμερα, στα 40.000 €, με παράλληλη διόρθωση της εγκυκλίου του ΟΑΕΕ σχετικά με τον αριθμό των 30 μηνιαίων κατώτατων συντάξεων, που είναι σήμερα, στις 80 κατώτατες συντάξεις.

Ειδική μέριμνα για υπερήλικες ασφαλισμένους, άνω των 67 ετών, οι οποίοι έχοντας οφειλή άνω των 20.000€, έχουν τερματίσει την επαγγελματική τους δραστηριότητα, χωρίς να έχουν δυνατότητα θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος. Αυτές οι περιπτώσεις είναι αναγκαίο να αντιμετωπιστούν με αυξημένα ανθρωπιστικά κριτήρια και να τους δοθεί η δυνατότητα να συνταξιοδοτηθούν, λαμβάνοντας την εθνική σύνταξη με ό, τι μπορεί να προκύψει αναλογικά από τις εισφορές που έχουν καταβάλει. Στον ΟΑΕΕ δεν υπάρχουν διατάξεις, όπως ισχύουν σε άλλους ΦΚΑ, που να προβλέπουν πρόωρη και κατ’ επέκταση μειωμένη συνταξιοδότηση για τις περιπτώσεις αδυναμίας θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος.

Όλοι οι επιτηδευματίες των χαρακτηρισμένων ως προαιρετικών περιοχών ασφάλισης (κυρίως περιοχές κάτω των 2.000 κατοίκων), να ασφαλίζονται στον υποχρεωτικά ΟΑΕΕ σε ειδική ασφαλιστική κλάση, ανταγωνιστική προς την εισφορά του ΟΓΑ, χωρίς να ισχύουν οι αιτιολογημένες ή μη χορηγηθείσες εξαιρέσεις (βλέπε επαγγελματίες προαιρετικών περιοχών, αλλά και ιδιοκτήτες ενοικιαζόμενων δωματίων). Με αυτήν την πρόβλεψη θα σταματήσει η διαρροή ασφαλισμένων από τον ΟΑΕΕ προς τα άλλα Ταμεία.

Η υλοποίηση αυτών των προτάσεων θα επανενεργοποιήσει χιλιάδες ασφαλισμένους στον ΟΑΕΕ, θα αποκαταστήσει την πρόσβαση 1.000.000 ασφαλισμένων στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, θα λειτουργήσει ως έμμεση ένεση ρευστότητας για τους αυτοαπασχολούμενους και τις μικρές επιχειρήσεις, ενώ παράλληλα θα ωφελήσει τα έσοδα του Δημοσίου και των ΦΚΑ.