Ερώτηση Μιχ. Κατρίνη και Κώστα Καρτάλη για τη χρήση πυρηνικής ενέργειας στην Ευρώπη

Με αφορμή το πυρηνικό ατύχημα στην Ιαπωνία, ο Εισηγητής του ΚΤΕ Εξωτερικών του ΠΑΣΟΚ και Βουλευτής ΠΑΣΟΚ Μιχάλης Κατρίνης και ο Πρόεδρος της Επιτροπής Προστασίας Περιβάλλοντος και Βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Κώστα Καρτάλη κατέθεσαν κοινή ερώτηση προς τους Υπουργούς Εξωτερικών καθώς και Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. Οι Μιχάλης Κατρίνης και Κώστας Καρτάλης ερωτούν αν η Ελληνική Κυβέρνηση εξετάζει το ενδεχόμενο να ζητήσει:

1) Την αυστηροποίηση του κοινοτικού κεκτημένου στην κατεύθυνση της ασφάλειας της χρήσης των πυρηνικών εγκαταστάσεων και της μεταφοράς των πυρηνικών αποβλήτων;

2) Την επιθεώρηση - λ.χ. από τη Διεθνή Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας – των αντιδραστήρων που λειτουργούν στις γείτονες χώρες;

3) Την ανάληψη πρωτοβουλίας προτείνοντας στην Ευρωπαϊκή Ένωση...
έναν νέο οδικό χάρτη (roadmap) που θα προτάσσει τις πολιτικές για την εξοικονόμηση ενέργειας αλλά και την ενίσχυσητων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, πολιτικές προς τις οποίες και θα πρέπει να κατευθυνθούν οι αντίστοιχοι πόροι για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, κατά το πρότυπο του «οδικού χάρτη για τη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλού άνθρακα 2050 (roadmap for moving to a low carbon economy 2050)»;

Τέλος τίθεται το ερώτημα ως προς τις ενέργειες στις οποίες έχει προβεί ή προτίθεται να κάνει η Ελλάδα, στο μέτρο των θεσμικών δυνατοτήτων της, σε διμερές αλλά και ενωσιακό επίπεδο σε ότι αφορά στο ενδεχόμενο δημιουργίας νέων πυρηνικών σταθμών στην ευρύτερη περιοχή και ιδίως σε ζώνες υψηλής σεισμικότητας.

Το πλήρες κείμενο της ερώτησης έχει ως εξής:

«Ο σεισμός που συγκλόνισε την Ιαπωνία επέφερε σοβαρότατες συνέπειες στη λειτουργία μεγάλου αριθμού πυρηνικών αντιδραστήρων. Τέσσερις ημέρες μετά τον σεισμό οι αρμόδιες αρχές δεν φαίνεται να είναι σε θέση να ελέγξουν απόλυτα τις οδυνηρές συνέπειες παρά την διαχειριστική επάρκεια, την κουλτούρα ασφάλειας, την συσσωρευμένη εμπειρία και την τεχνολογική αρτιότητα που διαθέτουν.

Το δραματικό αυτό συμβάν θέτει και πάλι στην επικαιρότητα το ζήτημα της ασφάλειας της πυρηνικής τεχνολογίας. Η Καγκελάριος της Γερμανίας, κα Angela Merkel ζήτησε την επιθεώρηση όλων των πυρηνικών αντιδραστήρων στην Γερμανία δηλώνοντας ότι «αυτό που συνέβη στην Ιαπωνία είναι σημείο καμπής για όλον τον κόσμο». Υπενθυμίζεται ότι στη Γερμανία η απόφαση του κυβερνητικού συνασπισμού να παρατείνει τη διάρκεια ζωής των πυρηνικών αντιδραστήρων προσέκρουσε σε οξύτατες κοινωνικές και πολιτικές αντιδράσεις και θα συνοδευθεί από προσφυγές στη Γερμανική Δικαιοσύνη.

Σήμερα, στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπολογίζεται ότι τα πυρηνικά εργοστάσια παράγουν το 15% της ενέργειας που καταναλώνεται. Ωστόσο, παρά τα ενιαία μέτρα και προδιαγραφές ασφαλείας για την ασφάλεια των πυρηνικών εγκαταστάσεων και των πυρηνικών αποβλήτων, το κοινοτικό κεκτημένο επιφυλάσσει στα κράτη μέλη την αρμοδιότητα να αποφασίσουν για τη χρήση της πυρηνικής ενέργειας.

Η Ελληνική Κυβέρνηση, απολύτως ορθά και σε πλήρη αντίθεση με τις δηλώσεις του προηγούμενου Υπουργού Περιβάλλοντος οι οποίες χαρακτήριζαν την πυρηνική ενέργεια «πράσινη», έχει ταχθεί κατά της χρήσης της πυρηνικής ενέργειας. Ωστόσο τα τελευταία χρόνια σχεδιάζεται η κατασκευή πυρηνικών εγκαταστάσεων σε γειτονικές της Ελλάδας χώρες.

Η Βουλγαρία σκοπεύει να συνεχίσει την κατασκευή του πυρηνικού σταθμού «Μπέλενε», σε απόσταση 250 χιλιομέτρων βορειανατολικά της Σόφιας.

Λίγες ημέρες πριν από τον σεισμό στην Ιαπωνία, η Βουλγαρική Κυβέρνηση ανακοίνωσε την πρόθεσή της να παρατείνει τη διάρκεια ζωής του πυρηνικού αντιδραστήρα στο Κοζλοντούι έως το 2030. Το έργο του Μπέλενε προβλέπει τη δημιουργία δύο αντιδραστήρων των 1.000 μεγαβάτ. Η κατασκευή του πρώτου θα ολοκληρωθεί το 2011 και του δεύτερου το 2013.

Στη Ρουμανία η συμμετοχή της πυρηνικής ενέργειας στην παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος θα διπλασιαστεί, καθώς στο μοναδικό πυρηνικό σταθμό της χώρας «Τσέρνα Βόντα» θα προστεθεί ένας ακόμη αντιδραστήρας ισχύος 706 μεγαβάτ. Στο συγκεκριμένο εργοστάσιο παράγονται 54 δις κιλοβατώρες ηλεκτρικής ενέργειας και η παραγωγή ηλεκτρισμού με χρήση πυρηνικής ενέργειας ανέρχεται στο 10 – 12 %. Η ρουμανική κυβέρνηση , εξετάζει το ενδεχόμενο κατασκευής τρίτου και τέταρτου αντιδραστήρα.

Στη Σλοβενία, η κυβέρνηση ανήγγειλε επίσημα ότι θα αυξήσει τα αποθέματα πυρηνικής ενέργειας για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και ότι στα σχέδιά της εντάσσεται η κατασκευή νέας μονάδας ισχύος 1.000 μεγαβάτ στο πυρηνικό εργοστάσιο «Κιρσκο». Η κατασκευή του νέου αντιδραστήρα θα αρχίσει το 2013 και προβλέπεται να ολοκληρωθεί μέσα σε μια τετραετία.

Στην Τουρκία, που εκτός από γειτονική είναι και ιδιαίτερα σεισμογενής, ο σχεδιασμός αφορά 12 μονάδες ως το 2032, σε συνεργασία με ρωσικές και ιαπωνικές εταιρείες, ενώ ειδικότερη αναφορά γίνεται στην πρόθεση κατασκευής πυρηνικού σταθμού στο Ακουγιού της Νότιας Τουρκίας , στην άμεση δηλαδή εγγύτητα της Κύπρου.

Επισημαίνεται ότι σύμφωνα με έκθεση του Υπουργείου Αιγαίου (1998) που είχε  εκπονηθεί σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Αθηνών (Καρτάλης Κ.), τα σενάρια διασποράς και διάχυσης ενός ραδιενεργού νέφους προς την Ελλάδα σε περίπτωση πυρηνικού ατυχήματος στο Ακουγιού ήταν ιδιαίτερα επιβαρυντικά.

Τέλος, υπάρχουν επίσης εκπεφρασμένα σχέδια για κατασκευή πυρηνικών εργοστασίων στην Αλβανία, τα Σκόπια και την Κροατία.

Εκτός της αυτής καθεαυτής επικινδυνότητας, το γεγονός ότι στις παραπάνω χώρες δεν υπάρχει παράδοση ασφαλούς διαχείρισης τόσο επικίνδυνων εγκαταστάσεων ή υπάρχει αρνητική παράδοση επεισοδίων και ατυχημάτων, δεν αφήνει περιθώρια για εφησυχασμό.

Παρά την υψηλή επικινδυνότητα για ολόκληρη την ανθρωπότητα τόσο της λειτουργίας όσο και της διαχείρισης και αποθήκευσης των αποβλήτων, ο ΟΟΣΑ και η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας εξέδωσαν οδικό χάρτη σύμφωνα με τον οποίο θα μπορούσε η πυρηνική ενέργεια να καλύψει το 25% της παγκόσμιας ζήτησης ως το 2050.